Inis Món

Inis Món
	(cy) Ynys Môn
Cineál	Oileán agus limistéar riaracháin
Cuid de	Gwynedd
Suíomh
Limistéar riaracháin	Inis Món, Wales agus An Bhreatain Bheag, Ríocht Aontaithe
Suíomh	Muir Éireann
	53°17′38″N 4°22′36″W / 53.29398°N 4.37673°W
Suite i nó in aice le limistéar uisce	Muir Bhreatan agus Muir Éireann
Teorainneacha le	Gwynedd
Tréithe
Achar	749.0227 km²
Area of Outstanding Natural Beauty (en)
Suíomh gréasáin	anglesey.gov.uk

Oileán amach ó chósta thiar thuaidh na Breataine Bige is ea Inis Món (Breatnais: Ynys Môn). Cruthaíonn sé ceantar rialtais áitiúil ar a dtugtar Comhairle Contae Inis Món (Breatnais:Cyngor Sir Ynys Môn ) a chuimsíonn Ynys Gybi agus roinnt oileáin agus sceireacha san iarthar. Is ionann ynys na Breatnaise agus 'inis' na Gaeilge^[1], Tugtar Inis Móna agus Oileán Móna i measc na n-ainmneacha uirthi sa teanga seo^[2]^[3].

Ceanglaíonn dhá dhroichead, a chuimsíonn an Caolas Menai, é leis an mórthír: An Droichead Crochta Menai (ag iompar an A5), a dhear Thomas Telford sa bhliain 1826; agus an Droichead Britannia a tógadh níos déanaí (deartha ar dtús ag Robert Stephenson) agus a iompraíonn an A55 agus Iarnróid Chósta Thuaidh na Breatain Bige.

Áitíonn an staraí agus údar John Davies gur tháinig an t-ainm Lochlannach Anglesey ar an saol i rith an deichiú haois racánach, nuair a lonnaigh na hAngla-Normannaigh ar an oileán le linn ionraidh na Normannach ar Gwynedd.

Stair[cuir in eagar | athraigh foinse]

Rinne na Rómhánaigh ionradh ar an t-oileán sa bhliain 60/61 agus air ais sa bhliain 77 CE. Scríobh Tacitus faoin ionradh ina hAnnála, agus sa bhliain 2015, aimsíodh dún Rómhánach ón 1ú aois ar an t-oileán^[4]

↑ Sabhal Mòr Ostaig. "Bunadas". Dáta rochtana: 01/11/2019.^{[nasc briste go buan]}
↑ Gabriel Rosenstock (2017-04-04). "Rensaku sa Bhreatain Bheag". Géaga tré thine: 38.
↑ Allan Wynne Jones (1992). "Croesawiaith Mon!". Comhar 51 (12): 28. doi:10.2307/25571955.
↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."".

[1] Sabhal Mòr Ostaig. "Bunadas". Dáta rochtana: 01/11/2019.^{[nasc briste go buan]}

[2] Gabriel Rosenstock (2017-04-04). "Rensaku sa Bhreatain Bheag". Géaga tré thine: 38.

[3] Allan Wynne Jones (1992). "Croesawiaith Mon!". Comhar 51 (12): 28. doi:10.2307/25571955.

[4] Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."".

[1]

[2]

[3]

[4]