Hoclais na Téaváine

Hoclais na Téaváine, Téaváinis (臺灣Hô-ló話 (Tâi-uân Hô-ló-uē) , 臺語 (Tâi-gí/gú/gír), 臺灣閩南語 (Tâi-uân Bân-lâm-gú/gí/gír))
Á labhairt:	an Téaváin (PS)
Réigiún:	Oirthear na hÁise
Cainteoirí san Iomlán:	> 16 millliún
Líne ghinealaigh:	Sínea-Tibéidis  Sínis   Minis    Min Nainis     Hoclais      Hoclais na Téaváine
Stádas Oifigiúil
Teanga Oifigiúil:	Poblacht na Síne Sa PS: An Aireacht Oideachais
Foras Pleanála Teanga:
Cóid teangeolaíocha
ISO 639-1
ISO 639-2
ISO 639-3	[1]
Amharc ar: Teanga – Liosta Teangacha

Cainteoirí Hoclaise atá sa Téaváin, sa bhliain 2010

Is teanga Shíneach í Hoclais na Téaváine (臺灣 Hô-ló 話, POJ: Tâi-oân Hô-ló-oē) nó Téaváinis (臺灣話, Tâi-oân-oē; 臺語, Tâi-gú(gí)). Is canúint Hoclaise (Hoklo) na Sínise í, le meascadh carachtair Sínise thraidisiúnta agus Pe̍h-oē-jī , Min Nan na Téaváine (臺灣閩南語, Tâi-oân Bân-lâm-gú(gí)). Is an dara teanga is mó sa Téaváin í an Téaváinis. Is cosúil le Hoclais i Deisceart Fujian (閩南, Min Nan) í. Is craobh iomlán teangacha í an Téaváinis i gcrann ginealais na dteangacha Sínea-Thibéadacha.

Fóineolaíocht

Tháinig a córas fuaimnithe ó Hoclais Quanzhou agus Hoclais Zhangzhou. Is cosúla lena leithéid i Quanzhou canúintí éigin de Hocials na Téaváine, ach is cosúla le Hoclais Zhangzhou canúintí éigin. Braitheann méid na consain agus gutaí ar chanúint na Téaváinis. Taispeánann na hábhair thíos an chanúint i gKaohsiung.

Consain Tósaigh

		Consan déliopach		Consan ailbheolach		Consan coguasach		Consan glotasach
		Neamhghlórach	Ghlórach	Neamhghlórach	Ghlórach	Neamhghlórach	Ghlórach	Neamhghlórach
Consan srónach			[m]		[n]		[ŋ]
Stop	Consan neamhanálaithe	[p]	[b]	[t]		[k]	[ɡ]
	Consan análaithe	[pʰ]		[tʰ]		[kʰ]
Aifricéad	Consan neamhanálaithe			[ts ~ tɕ]	[dz ~ dʑ]
	Consan análaithe			[tsʰ ~ tɕʰ]
Consan cuimilteach				[s ~ ɕ]				[h]
Consan taobhach					[l]

Gutaí

• Aonfhoghair:
  • neamhshrónaigh: [a], [e], [i], [ɔ], [u], [ə]
  • srónaigh: [ã], [ẽ], [ĩ], [ɔ̃]
• Ilfhoghair:
  • Défhoghair:
    • neamhshrónaigh:[ai], [au], [ia], [io], [iu], [ua], [ue], [ui]
    • srónaigh: [ãĩ] [ĩã] [ĩũ] [ũã]
  • Trífhoghair (atá in ann bheith scrónaithe): [iau], [uai]
• Consain srónaigh siollaigh
  • [m̩], [ŋ̩]

Códaí

Tá 7 gcóda inti: [m], [n], [ŋ], [p̚], [t̚], [k̚], [ʔ̚].

Tuineacha

I gCanúint Kaohsiung, tá 7 mbuntuin, agus an dá cheann eile: an naoú tuin agus tuin neodrach.

Príomhchórais scríbhinne

abairt as Hoclais le gCarachtair Han, Rómhánú, agus a measadh

"Ciclipéid" as Hoclais le Siombaile Fhoghraíocht Téavánach

• Carachtair Han
• Rómhánú: Pe̍h-ōe-jī, Tâi-lô (Córas Rómhánú Min Nan na Téaváine), TLPA, srl.
• measadh Carachtair Han agus Romhánú
• Siombaile Fhoghraíocht Téavánach (臺灣方音符號)

Sochtheangeolaíocht

Úsáideann na Téavánaigh leagan den Mhandairínis mar theanga chaighdeánach, cosúil le muintir na mórthíre, ach ní bhíonn an Mhandairínis ó dhúchas acu. Is í an tSínis an teanga is mó a labhraítear sa Téaváin inniu, ach ar ndóigh, ní aon teanga amháin í. An chuid is mó acu, labhraíonn siad an teanga ar a dtugtar "Téaváinis" (a dtugtar Hoclais na Téaváine uirthi chomh maith) go minic. Leagan den chanúint Min Nan atá ann go bunúsach - canúint a labhraítear i ndeisceart Chúige Fujian sa mhórthír freisin.

Is minic a dhearctar ar chainteoirí na canúna seo mar ghrúpa eitneach ar leith, dream ar a dtugtar Hoklo. Thairis sin, tá an chanúint Hakka ag mionlach mór de na Téavánaigh, canúint a bhíonn á labhairt i bpobail bheaga scartha ar fud dheisceart na Síne.

Polaitíocht

Labhartar teangacha Síneacha sa Téaváin, chomh maith le teangacha na mbundúchasach. Ar an drochuair, tá teangacha na mbundúchasach i dtrioblóid (agus tá an teanga Shíneach Hakka á himeallú le blianta fada anuas chomh maith).

Oideachas

Is trí mheán na Mandairínise a fheidhmíonn córas oideachais na Téaváine, go príomha. Ní bhíonn ach cúpla uair an chloig de ranganna sna máthairtheangacha (Hakka nó Téaváinis) acu .

Stair

Tá Mandairínis na Téaváine an teanga is mó sa Téaváin agus an teanga oifigiúil sa Téaváin ó 1949. Chuir an deachtóir Chiang Kai-shek cosc iomlán ar mháthairtheangacha. Ach cuireadh deireadh leis an gcosc seo sa bhliain 1987.

Bunaíodh Cainéal Téaváinise den Seirbhís Teilifíse Phoiblí (公視台語台, Kong-sī Tâi-gí-tâi) in Iúil, 2019.