Féileacán
Rhopalocera  | |
|---|---|
 féileacán fáinlearrach | |
| Tacsanomaíocht | |
| For-ríocht | Eukaryota |
| Ríocht | Animalia |
| Fíleam | Arthropoda |
| Rang | Insecta |
| Ord | Lepidoptera |
| Fo-ord | Rhopalocera |
Is feithid é an féileacán. Ball d'ord na Lepidoptera atá ann. Tugtar Dealan-dè air i nGaeilge na hAlban. Is feithidí iad féileacáin sa chlád macrailepidopterach Rhopalocera ón ord Lepidoptera, a chuimsíonn leamhain freisin. Tá sciatháin mhóra, go minic daite geal, agus eitilt eitleach fheiceálach acu. Cuimsíonn an grúpa an sárfhine Papilionoidea, ina bhfuil iarghrúpa amháin ar a laghad, na léimneoirí (an sárfhine "Hesperioidea" roimhe seo), agus tugann na hanailísí is déanaí le fios go bhfuil na féileacáin-leamhan ann freisin (an sárfhine "Hedyloidea" roimhe seo). Téann iontaisí féileacán siar go dtí an Sealadh Pailéicéineach, thart ar 56 milliún bliain ó shin.
Tá an saolré ceithrechéim thipiciúil fheithidí ag féileacáin. Leagann féileacáin sciathánacha fhásta uibheacha ar an bhiaphlanda ar a mbeidh a gcuid larbha, ar a dtugtar boilb, ag beathú. Fásann na boilb, go han-tapa uaireanta, agus nuair a bhíonn siad lánfhorbartha, pupaíonn siad i gcrisilid. Nuair a bhíonn meiteamorfóis críochnaithe, scoilteann an craiceann pupach, dreapann an fheithid fhásta amach, agus tar éis dá sciatháin leathnú agus triomú, eitlíonn sé ar aghaidh. Ag roinnt féileacán, go háirithe sna trópaicí, bíonn roinnt glúnta in aghaidh na bliana acu, cé go mbíonn glúin amháin ag cuid eile, agus d’fhéadfadh sé, in áiteanna fuara, go nglacadh sé roinnt blianta chun dul tríd a saolré iomlán.