Ellen O'Leary
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | 1831 Contae Thiobraid Árann  |
| Bás | 1889 57/58 bliana d'aois Baile Átha Cliath |
| Faisnéis phearsanta | |
| Áit chónaithe | Contae Thiobraid Árann Baile Átha Cliath |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | file, scríbhneoir |
| Ainm cleite | Eily |
| Teaghlach | |
| Siblín | Seán Ó Laoghaire |
File Éireannach ab ea Ellen O'Leary (1831-1889). Bhí bá aici le gluaiseacht na bhFíníní. Ba dheirfiúr í leis an scarúnaí Éireannach agus an bhFínianach mór le rá Seán Ó Laoghaire.
Saol
[cuir in eagar | athraigh foinse]Rugadh Ellen O'Leary sa bhliain 1831 i mbaile Thiobraid Árann, Co. Thiobraid Árann . Siopadóir ab ea a hathair. [1]
Faoi na haimneacha cleite 'Eily' agus 'Lenel', chuir O'Leary filíocht ar fáil do The Irish People, nuachtán de chuid Bhráithreachas na Poblachta (IRB) a foilsíodh ó mhí na Samhna 1863. [2] Ar 15 Meán Fómhair 1865, ghabh an rialtas an nuachtán. Gabhadh a deartháir, mar aon le heagarthóirí agus ranníocóirí eile, agus cuireadh pianbhreith fiche bliain air, ar caitheadh cúig bliana de sin i bpríosúin Shasana.
Tar éis don nuachtán a bheith faoi chois, chuaigh O'Leary isteach i gCoiste na mBan de chuid an IRB, chun cuidiú leis na hullmhúcháin d' Éirí Amach na bhFíníní 1867. Mar sin féin, theip ar an éirí amach. Shocraigh sí filleadh ar a teach i dTiobraid Árann, áit a mbeadh cónaí uirthi go dtí go bhfillfeadh a deartháir in 1885. San áit sin, choinnigh sí í féin gnóthach ag scríobh filíochta agus ag obair go deonach do charthanachtaí Caitliceacha. [2]
Nuair a saoradh a deartháir John, bhog siad go Baile Átha Cliath, áit ar chuir siad le hAthbheochan Liteartha na hÉireann trí salóin sheachtainiúla a chur ar siúl ina raibh slua mórphearsana liteartha ar nós William Butler Yeats, Katharine Tynan, George Russell, agus Rosa Mulholland . Dála an scéil, ba trí cheann de na salóin sin a raibh ról aici i Maud Gonne a chur i aithne do WB Yeats. [2]
Bhí cónaí uirthi i mBaile Átha Cliath go dtí gur bhásaigh sí sa bhliain 1889.
Sa bhliain 1890, díreach i ndiaidh a báis, foilsíodh cnuasach dá cuid filíochta dar teideal Lays of Country, Home and Friends . Rinneadh eagarthóireacht mhór ar an imleabhar seo, áfach. Ní fios ar ghlac sí páirt sa phróiseas roghnúcháin don imleabhar sna míonna deiridh dá saol. Mar sin féin, tá fianaise ann gur chabhraigh a deartháir John O’Leary agus a cara WB Yeats araon léi na dánta a bhí scríofa aici fiche bliain roimhe sin a cheartú agus a chur in eagar. [3]
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Lee, Sidney, ed. (1895). . Foclóir Beathaisnéis Náisiúnta (in Béarla). Vol. 42. London: Smith, Elder & Co.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Novak, Rose; Eire-Ireland; Fall/Winter2008, Vol. 43 Issue 3/4, p58-84, 27p, 3 Black and White Photographs
- ↑ The Collected Letters of W. B. Yeats, Volume 1: 1865-1895