Coinneach Mac Fhionghain
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | 26 Lúnasa 1933 Docklands, England  |
| Bás | 21 Bealtaine 2021 87 bliana d'aois |
 Méara Southend-on-Sea | |
| 1965 – | |
| Faisnéis phearsanta | |
| Scoil a d'fhreastail sé/sí | London School of Economics - eacnamaíocht, socheolaíocht Social Science Research Council (en)  |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | teangeolaí, socheolaí, staraí |
| Fostóir | Ollscoil Hertfordshire an Ollscoil Oscailte Oilthigh Obar Dheathain |
| Ball de | |
| Teangacha | Gaeilge na hAlban agus Béarla |
Tá Coinneach MacFhionghuin (Béarla: Prof. Ken MacKinnon) (1933-2021) aitheanta nar an neach a chuir tús le sochtheangeolaíocht Ghaeilge na hAlban san 20ú hAois.
Saol agus slí bheatha i Sasana
[cuir in eagar | athraigh foinse]Rugadh MacFhionghuin i bPoplar, Ceantar na nDugaí (Béarla: Docklands) i Londain do thuismitheoirí ar tháinig a dteaghlaigh ó Eilean Arainn agus ó gCúige Uladh. [1][2] Bhí an Bliotsa ar siúl i Londain nuair a bhí sé ina bhuachaill beag, agus cuireadh go Corn na Breataine é ar mhaithe lena shábháilteacht féin. Faoin mbliain 1944, bhí sé féin agus a chlann tar éis socrú síos i mbaile Leigh-on-Sea in Essex,[3] áit ar oibrigh sé i roinn pleanála na comhairle. Rinne sé céim dhúbailte sa tsocheolaíocht agus san eacnamaíocht ag an London School of Economics agus ansin rinne sé seirbhís mhíleata (Béarla: National service) in Iarthar na Gearmáine . [2] Mhúin sé tar éis filleadh ón nGearmáin, mar cheann roinne i Barking College of Technology agus ina dhiaidh sin bhí sé ina léachtóir sinsearach agus ina léitheoir ag Hatfield Polytechnic i measc ceapacháin éagsúla eile. Bhí sé ina chathaoirleach ar choiste pleanála agus méara chomhairle Southend-on-Sea.
Albain agus Gaeilge na hAlban
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ní raibh Gaeilge na hAlban ar bith aige ón ghlúin, ach mhúin sé Gaeilge dó féín nuair a chuir sé suim ann..[1]
Ghnóthaigh sé céim mháistreachta ina dhiaidh sin agus rinneadh é ina chomhalta taighde sinsearach den Chomhairle um Thaighde ar Eolaíocht Shóisialta agus thapaigh sé an deis chun tabhairt faoi staidéar a dhéanamh ar staid shochtheangeolaíoch na Gaeilgesna Hearadh idir 1972 agus 1974.[2]
Bhí sé ina bhall de MAGOG idir 2002 agus 2004, buíon a thug comhairle faoin nGàidhlig d'airí Albanacha agus a bhain ballraíocht amach ar Bhòrd na Gàidhlig in 2004. Tá sé ag fónamh ar bhord MG Alba ó 2008 freisin.[4] Bha e na bhall air bòrd MG Alba cuideachd, a-mach on bhliadhna 2008.[4]
Bhí róil eile aige freisin; ollúnacht oinigh ag Oilthigh Obar Dheathain agus ina léachtóir emeritus ag Ollscoil Hertfordshire. Theagasc sé eolaíochtaí sóisialta, oideachas, agus staidéar teanga don Ollscoil Oscailte.[5]
Saol pearsanta
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tá sé pósta agus tá beirt chlainne aige. Bhí suim aige sa pholaitíocht áitiúil mar Liobrálach. Chuaigh sé chuncónaithe san Eilean Dubh i dTaobh an Ear Rois.
Foilseacháin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Is iomaí páipéar agus leabhar atá foilsithe ag Coinneach ó na 1970idí i leith, ar an Ghàidhlig in Albain agus in Alba Nuadh, teanga mhionlaigh agus déimeagrafaíocht, lena n - áirítear;
- (1974) The Lions Tongue
- (1991) Gaelic A Past & Future Prospect
- (1998) Gaelic in Family, Work and Community Domains Euromosaic Project 1994 1995 in Scottish Language 1998, No. 17
- (2000) Neighbours in Persistence – Prospects for Gaelic Maintenance in a Globalising English World in McCoy, G. and Scott, M. (eds) Aithne na nGael – Gaelic Identities
Naisc sheachtracha
[cuir in eagar | athraigh foinse]- An t-Àrd Ollamh Coinneach MacFhionghain
- Tabhartas de phàipearan rannsachaidh prìseil is eachdraidheil ga thoirt do Leabharlann an t-Sabhail
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ 1.0 1.1 "Obituary: Professor Ken MacKinnon, Londoner who became a leading Gaelic linguist and historian". The Herald.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 MacKinnon, Kenneth The Lion's Tongue (1974) Club Leabhar Ltd SBN 902706-29-2.
- ↑ "Kenneth MacKinnon obituary". The Guardian.
- ↑ 4.0 4.1 http://www.scotland.gov.uk/News/Releases/2011/02/22122510 The Scottish Government - Bòrd na Gàidhlig
- ↑ "Am Bòrd > Buill a' Bhùird" (gd).