Cloch an Fhir Mhóir
 | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Sonraí | ||||
| Cineál | Gallán  | |||
| Suíomh geografach | ||||
| Limistéar riaracháin | Droichead an Chnoic, Éire | |||
| ||||
| Séadchomhartha náisiúnta na hÉireann | ||||
| Aitheantóir | 474 | |||
Gallán agus Séadchomhartha Náisiúnta (474) i gContae Lú is ea Cloch an Fhir Mhóir, aitheanta fosta mar Cloch Chú Chulainn.[1][2][3]
Suíomh
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tá Cloch an Fhir Mhóir suite i Ráth Aidí,[4] 1.4km ar thaobh thiar thiar theas ó Dhroichead an Chnoic, Dún Dealgan, ar an mbruach clé d'Abhainn Átha Féan.
Stair
[cuir in eagar | athraigh foinse]
Creidtear gur cuireadh an gallán suas le linn na Cré-Umhaoise. Trí mhéadar in airde agus 4.3m fad faoi gcuairt atá sé. Glaotar An Bhrisleach Mhór ar an dúiche, agus Gort an Áir[5] ar am ngort ina bhfuil an gallán ina sheasamh. I rith na 1920í, aimsíodh spearhead cré-umha sa ghort, rud a gcuirfí in iúl gur mhachaire catha ársa a raibh ann.[6][7][8] Creidtear gur cuireadh an gallán ar uaigh seanghaiscígh mhóir.[9]
Seanscéal
[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tá an gallán gaolta go formhór le laoch na nUladh, Cú Chulainn. Bhí trí sleá déanta ag a namhaid, Lugaid mac Con Roí, agus insíodh tuar go marófaí rí by each of them. Leis an gcéad sleá, mharaigh sé carbadóir Chú Chulainn, Lao mac Rianghabhra; leis an dara, a chapall dílis, Liath Macha; agus le hurchar an tríú, bhuail sé Cú Chulainn. Éag-ghonta, cheangail Cú Chulainn é féin de ghallán, a chreidtear go tradisiúnta gur Cloch an Fhir Mhóir é.
Lean Cú Chulainn air ag troid a chuid naimhde, ach ba é amháin nuair a tháinig fiach dubh, gnáthriocht Mhór-Ríoghna, anuas ar a ghualainn gur chreid a naimhde gur mharbh a bhí sé. Tháinig Lughaidh chuige chun a cheann a bhaint de, ach é i mbun sin, dhóigh an "lúan láith"[10] (solas gaiscígh) ar éadan Chú Chulainn, thit a chlaíomh dá láimh agus agus bhain lámh Lughaidhe de. D'imigh an solas nuair a bhainfeadh a lámh dheis dé Chú Chulainn.
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ "Ireland's Ancient Stones: Megalithic Ireland Explored".
- ↑ "Old Ways, Old Secrets: Pagan Ireland: Myth * Landscape * Tradition".
- ↑ "The death-place of an Irish hero".
- ↑ Ráth Aidí sr logainm.ie
- ↑ Béarla Field of Slaughter
- ↑ "Cuchulainn's stone".
- ↑ "Cúchulainn's Stone (Clochafarmore), Knockbridge. co.Louth 500 b.c > 500 a.d".
- ↑ "Cúchulainn's Stone - Attractions - Museums and Attractions - All Ireland - Republic of Ireland - Louth - Knockbridge - Discover Ireland". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2019-10-09. Dáta rochtana: 2019-10-08.
- ↑ "Clochafarmore Standing Stone - Voices from the Dawn".
- ↑ láth2 ar teanglann.ie FGB, gaiscíoch