Cat

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
An Cat
Cat clóis (Felis silvestris catus)
Aicmiú eolaíoch
Ríocht:Animalia
Fíleam:Chordata
Aicme:Mamach
Ord:Feoiliteach
Fine:Felid
Géineas:Felis
Speiceas:F. catus
Ainm déthéarmach
Felis catus
(Linnaeus, 1758)

Is ainmhí clóis é an cat (felis catus), nó an cat clóis/tí/baile, mar a thugtar air uaireanta chun idirdhealú a dhéanamh idir é agus féilínigh eile.

Ceiliúrtar Lá Idirnáisiúnta an Chait ar an 8 Lúnasa. Ba é an Ciste Idirnáisiúnta um Leas Ainmhithe (International Fund for Animal Welfare) a chuir tús leis an nós in 2002.[1]

cat agus saighdiúir ina cró folaigh.

Stair[cuir in eagar | athraigh foinse]

cat agus a scrabhdóir

Tá caidreamh fada ag an gcat leis an gcine daonna, ar a laghad 9,500 bliain,[2] mar pheata agus chun an ruaig a chur ar mhíolra. Téann bunús na gcat ceansaithe baile siar go dtí an Neasoirthear nuair a thosaigh an cat fiáin a dhul a chónaí i measc na mbailte nua a bhí á dtógáil ann ag an am. Síolraíonn gach cat ar domhan ó chúig chat fia baineann a ceansaíodh sa tréimhse sin agus anois tá níos mó ná 70 pór ar fad ann.[1]

deoch deas

Níorbh fhada gur leathnaigh an cat baile ar fud an domhain. Inniu bíonn an-tóir go deo ar fhíseáin, íomhánna agus méimeanna a bhaineann leis an ainmhí beag. Is amhlaidh go bhfuil an oiread físeán faoi chait ar Youtube – thar 2 mhilliún! – go bhfuil ‘Sonóg Neamhoifigiúil an Idirlín’ baiste ar an chat!.[1]

Sanasaíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá gach seans ann go síolraíonn an focal ‘cat’, atá le fáil i dteangacha ar fud na hEorpa, ón mhórcheantar céanna, ó theanga Afra-Áisice nó teanga a bhí á labhairt san Éigipt roimh an Choptais.[1]

Cur síos[cuir in eagar | athraigh foinse]

Mamach beag feoiliteach atá i gceist. Deineann na cait fuaim faoi leith; deirtear go mbíonn an cat ag crónán.

Creachadóir tréitheach é, agus meastar go bhfuil thart ar 1,000 speiceas á fhiach aige mar bhia. Tá sé sa dúchas ag an gcat lucha a mharú, go háirithe.

Bíonn an cat an-neamhspleách

cat agus laghairt
ag súgradh

Frásaí[3] agus seanfhocail[cuir in eagar | athraigh foinse]

  • "a bheith cosúil le rud a tharraingeodh an cat isteach lá fliuch"
  • "ag borradh is ag at mar a bheadh cat i mála"
  • "ar nós cat ar ghrideall"
  • "Ar fhuadaigh an cat do theanga?"
  • "Ar mhaithe leis féin a dhéanann an cat crónán"
  • "Beagán ar bheagán a d'ith an cat an scadán"
  • "bheith chomh ríméadach le cat a mbeadh bróga air"
  • "bheith chomh sásta le cat a mbeadh póca air"
  • "Bíonn gach cat liath san oíche"
  • "Briseann an dúchais trí shúile an chait"
  • "Cad a dhéanfadh mac a' chait ach luch a mharú?"
  • "chomh postúil le cat a mbeadh póca air"
  • "chomh sásta le cat an dá eireaball"
  • "Chuirfeadh sé cat ag gáire"
  • "Dhéanfadh sé cat agus dhá eireaball air"
  • "Fiosracht a mharaigh an cat"
  • "Is aoibhinn leis an cat an t-iasc ach ní háil leis a chosa a fhliuchadh"
  • "Is é gnó an chait luch a mharú"
  • "Is iomaí bealach le cat a mharú seachas é a thachtadh le him"
  • "Is mac don chat an piscín"
  • "Mura bhfuil cat sa teach beidh na lucha gan bac"
  • "Nuair atá an cat amuigh, bíonn an luch ag rince"
  • "Níl slí dhá chat chun rince ann"
  • "Nuair a bhíonn an cat ar shiúl, bíonn cead rince ag na luchóga"
  • "Ólann an cat ciúin bainne leis"
  • "Scéal an chait, a piscín"
  • "Tá cead ag an chat féachaint ar an rí (ach thig leis an rí é a chaitheamh)"[4]
Cat funny gif.gif

Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 NÓS (8ú Lúnasa 2017). "Lá Idirnáisiúnta an Chait á cheiliúradh inniu!" (ga). NÓS. Dáta rochtana: 2021-08-08.
  2. "Oldest Known Pet Cat? 9,500-Year-Old Burial Found on Cyprus" (en). Animals (2004-04-08). Dáta rochtana: 2021-08-08.
  3. "cat - Translation to Irish Gaelic with audio pronunciation of translations for cat by New English-Irish Dictionary". www.focloir.ie. Dáta rochtana: 2021-08-08.
  4. "Seanráite" (en). dúchas.ie. Dáta rochtana: 2021-08-08.

Naisc[cuir in eagar | athraigh foinse]