Calar

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Teimpléad:WD Bosca Sonraí GalarCalar
cuir in eagar
Cineálintestinal infectious disease (en) Aistrigh, galar uisce-iompartha, primary bacterial infectious disease (en) Aistrigh, galar antrapanóiseach, Vibrio infectious disease (en) Aistrigh agus galar Cuir in eagar ar Wikidata
Speisialtacht leighisgalair thógálacha agus leigheas éigeandála Cuir in eagar ar Wikidata
Cóireáil chliniciúil
Comharthaíbuinneach, urlacan, díhiodráitiú, hypovolemia (en) Aistrigh, ríog, míchompord, fotheannas, oliguria (en) Aistrigh, cianóis agus terminal dehydration (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Scrúduithescrúdú fisiciúil, cultúr mhicribhitheolaíochta agus áireamh eiritricítí críochnúil Cuir in eagar ar Wikidata
Cóireáiloral rehydration solution (en) Aistrigh, sreabháin infhéitheacha, doxycycline (en) Aistrigh, Ringer's lactate solution (en) Aistrigh, ciprofloxacin (en) Aistrigh agus Ringer's solution (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Pataigineas
Tarchur pataigineachfood-borne transmission (en) Aistrigh, bealach faecach-béil agus scaipeadh uisce-iompartha Cuir in eagar ar Wikidata
CúisVibrio cholerae Cuir in eagar ar Wikidata
Éifeachtthird cholera pandemic (en) Aistrigh, 1854 Broad Street cholera outbreak (en) Aistrigh, first cholera pandemic (en) Aistrigh, second cholera pandemic (en) Aistrigh, fifth cholera pandemic (en) Aistrigh, fourth cholera pandemic (en) Aistrigh, sixth cholera pandemic (en) Aistrigh agus Seventh cholera pandemic (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Aicmiú
ICD-10A00, A00.0, A00.9 agus A00.1 Cuir in eagar ar Wikidata
ICD-9001 Cuir in eagar ar Wikidata
Acmhainní seachtracha
OMIM166600 Cuir in eagar ar Wikidata
DiseasesDB29089 Cuir in eagar ar Wikidata
MedlinePlus000303 Cuir in eagar ar Wikidata
eMedicine962643 Cuir in eagar ar Wikidata
Patient UKcholera-pro Cuir in eagar ar Wikidata
MeSHD002771 Cuir in eagar ar Wikidata
Orphanet173 Cuir in eagar ar Wikidata
UMLS CUIC0008354 Cuir in eagar ar Wikidata
DOIDDOID:1498 Cuir in eagar ar Wikidata

Galar is ea an calar arb é an baictéar úd Vibrio cholerae is cúis leis. Ionfhabhtú géar don chonair ghastraistéigeach is ea an calar, agus tolgtar é trí uisce truaillithe a ól.[1]

Cuireann na baictéir tús le buinneach fhlúirseach uisciúil a ídíonn an t-uisce is na leictrilítí sa cholainn an oiread sin, agus chomh tapa sin, go dtarlaíonn turraing do dhuine agus bás taobh istigh de lá nó dhó.

Leigheas[cuir in eagar | athraigh foinse]

Is iad príomh-airíonna an chalair ná a lán buinneach uisciúil agus urlacan. Féadann déine na buinní agus urlacain díhiodráitiú tapa agus éagothromaíocht leictrilít a thabhairt.

Nua-Eabhrac, 1849

Is í an chóireáil phríomhúil ná ath-hiodráitiú béil agus más rud é nach bhfuil seo inghlactha, sreabhán infhéitheach a thabhairt.

Má chuirtear dóthain sreabhán colainne ar ais is féidir go dtiocfaidh duine chuige féin arís.

Bíonn antaibheathaigh tairbheach dóibh siúd a bhfuil galar trom orthu.

Is minic a ghoilleann an calar ar an stéig bheag.

Eipidéimeolaíocht

Eipidéimeolaíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tarchuirtear an calar go príomha trí uisce. Téann an calar i gcion ar 3-5,000,000 ar fud an domhain agus faigheann 100,000-130,000 duine bás in aghaidh na bliana ó 2010 i leith. Bhí an calar ar cheann de na hionfhabhtuithe is luaithe a ndearnadh staidéar orthu trí mhodhanna eipidéimeolaíocha.

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. Matt Hussey (2011). "[coiscéim.ie Fréamh an Eolais]".