Caisleán Dhomhnach Maighean
| Caisleán Dhomhnach Maighean | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Sonraí | ||||
| Cineál | Móta agus bábhún  | |||
| Suíomh geografach | ||||
| Limistéar riaracháin | Carraig Mhachaire Rois, Éire | |||
| ||||
Is móta agus bábhún agus Séadchomhartha Náisiúnta é Caisleán Dhomhnach Maighean atá suite i nDomhnach Maighean, Baile Fearainn Tulaigh na Croise, ar shuíomh Mannan Castle Golf Club, i gContae Mhuineacháin, Éire.[1]
Suíomh
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tá Caisleán Mannan suite ar Mannan Castle Golf Club, ar fhána theas de dhroim droimnín aolchloiche thart ar 3 km (1.9 mhíle) soir ó thuaidh ó Charraig Mhachaire Rois.[2]
Stair
[cuir in eagar | athraigh foinse]Creidtear gurbh é an suíomh seo príomhchathair ársa Oirialla (Airgíalla), ríocht a tháinig am éigin sa ré réamh-Chríostaí (de réir cuntais leath-mhiotasacha, bhunaigh Na Trí Cholla é in AD 331).
Thóg an teaghlach cumhachtach Angla-Normannach Pipard (Sir Roger Pipard, c.1136 – roimh 1225) móta agus bábhún sa bhliain 1193 chun a ngabháil ar an réigiún a chomhdhlúthú. Thóg siad caisleán adhmaid ar dtús. Ní gá gur roghnaíodh an suíomh seo mar gheall ar a úsáidí míleata nó cosantacha ach ar chúiseanna cáil. Trí thógáil ar bharr phríomhchathair Ghaelach, léiríodh Ionrradh na Normannach ar Éirinn. Sa bhliain 1227 tugadh tailte Pipard ar iontaoibh Ralph Fitz Nicholas. Thosaigh sé ag neartú Chaisleán Mhannan; dódh na hÉireannaigh é sa bhliain 1230 agus cuireadh caisleán cloiche ina áit sa bhliain 1244.
Baineann finscéalta áitiúla éagsúla leis an gcaisleán; Maíonn ceann acu go ndearnadh an moirtéal le fuil ainmhíoch agus sin an fáth nach féidir cloch a scaoileadh amach as an mballa. Ceanglaíonn ceann eile an t-ainm le draoi darbh ainm Manann, cé go dtagann na luathainmneacha ón nGaeilge maighean.[3][4][5]
Rinne Henry Morris an chéad suirbhé seandálaíochta ar an suíomh i 1910. I dtochailtí níos déanaí fuarthas go leor slaig iarainn, potaireacht, tairní iarainn agus uirlisí oibrithe iarainn sa chuid theas den bhábhún.[6][7]
Foirgneamh
[cuir in eagar | athraigh foinse]Is móta (12.5 m ar airde) agus bábhún laistigh é Caisleán Dhomhnach Maighean atá ceangailte ag tóchar le díog agus bábhún seachtrach gan díog. Tá fothracha cloiche an daingean ar bharr an mhóta.[8]
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Day (1 January 2006). "Ireland". New Holland Publishers. ISBN 9781860113277.– tríd Google Books
- ↑ Duffy (15 January 2005). "Medieval Ireland: An Encyclopedia". Routledge. ISBN 9781135948245.– tríd Google Books
- ↑ “Mannan Castle”.
- ↑ “The Schools' Collection » St Peter's, Phibsboro”.
- ↑ “Manann Castle”.
- ↑ “Mannan Castle excavation - Donaghmoyne.com”.
- ↑ “4632 « Excavations”.
- ↑ “Mannan Castle - Monaghan Tourism”. Monaghan Tourism.