Bithlonracht
Solas a tháirgeann orgánaigh bheo áirithe trí imoibrithe ceimiceacha, agus próiseas astaithe an tsolais bhitheolaíoch seo. Faightear an feiniméan i mbaictéir, fungais, algaí agus ainmhithe áirithe, ina measc cuid mhaith orgánach mara cosúil le héisc na mara móire, scuideanna is crústaigh, chomh maith le cuid bheag orgánach domhanda cosúil le lampróga. Bíonn feidhmeanna éagsúla ag an mbithlonracht: comharthaíocht i gcúrsaí suiríochta, cosc a chur ar chreachadóirí, nó creach a aimsiú sa dorchadas.[1]
Úsáid sa Dúlra
[cuir in eagar | athraigh foinse]Comhlíonann bithlonracht roinnt feidhmeanna éagsúla i saol na dtacsananna éagsúil.[2] Liostaíonn Stephen Haddock agus eile (2010) na feidhmeanna seo a leanas a bhaineann le horgánaigh mhuirí mar is feidhmeanna níos mó nó níos lú cinnte: feidhmeanna cosanta eagla,[3] frithshoilsithe (camaifléise), treoracadh ar bhealach bréagach (ceo cuatha), codanna choirp mearbhaillteacha, comharthaíochta cosanta (ag éascú breathnóireachta ag creachadóirí níos airde) agus rabhaidh chun áitritheoirí a scanrú; feidhmeanna ionsaitheacha thaithí, suantachta nó casta na coire, soilsiú na coire agus tarraingt / aithint comhpháirtí. Tá sé i bhfad níos éasca ag taighdeoirí fionnachtana a dhéanamh go bhfuil speiceas in ann solas a tháirgeadh, seachas na meicníochtaí ceimiceacha a anailísiú nó an chruthúnas a thabhairt don fheidhm a sheirbheálann an solas.[4] I roinnt cásanna, níl an fheidhm ar eolas, cosúil le speicis de thrí theaghlach de fhástaí báistí (Oligochaeta), cosúil le Diplocardia longa, áit a bhfuil an sreabhán ceolmhar ag astú solas nuair a ghluaiseann an t-ainmhí.[5] Tá na feidhmeanna seo a leanas sách maith forbartha sna horgánaigh ainmnithe.
Tá bithlonracht staidéar go forleathan i measc speiceas a chónaíonn sa chrios measopealagach, ach tá an crios bentach ag doimhneachtaí measopealagacha fós anaithnid go forleathan.[6][7][8] Tá gnáthóga bentacha ag doimhneachtaí lasmuigh de na measopealag freisin nach bhfuil staidéar déanta orthu go maith mar gheall ar na hairíonna céanna. Murab ionann agus an crios pelagic, áit nach mbraitear solas a astaítear ar muir oscailte, is annamh a bhíonn bithlonracht sa crios bentach. Cuireadh an locht seo ar bhlocáil an tsolais astaithe ag fhoinsí den sórt sin, cosúil le híoslach na mara, chomh maith le struchtúir neamhorgánacha agus orgánacha.
Úsáidtear bithlonracht ar bhealaí éagsúla agus ar chúiseanna éagsúla. Úsáideann an ochtapas clúmhach Stauroteuthis syrtensis bithlonracht, astaithe ag a struchtúir cosúil le caipíní.[9] Meastar go dtagann na struchtúir seo ó rud níos forleithne ar a dtugtar súireanna ochtapas. Ní chomhlíonann siad an fheidhm chéanna le gnáthshúirí mar níl an cumas acu a thuilleadh le déileáil nó le greim mar gheall ar an gceimic fhótfrónach.
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Hussey, Matt (2011). "Bithlonracht". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 77.
- ↑ "Bioluminescence Facts and Light Production in Multiple Species".
- ↑ "bioluminescence".
- ↑ "Evolution of bioluminescence in Anthozoa with emphasis on Octocorallia".
- ↑ "Light and vision in the deep-sea benthos: I. Bioluminescence at 500–1000 m depth in the Bahamian Islands".
- ↑ "Bioluminescence in the Deep Sea".
- ↑ "Reviews and syntheses: Bacterial bioluminescence – ecology and impact in the biological carbon pump".
- ↑ "The impact of evolutionary trade-offs among bioluminescent organs and body shape in the deep sea: A case study on lanternfishes".
- ↑ "Evidence for light perception in a bioluminescent organ".
 | Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir. |
 | Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |