Aphrodita aculeata
.jpg)  | |
| Tacsanomaíocht | |
|---|---|
| For-ríocht | Eukaryota |
| Ríocht | Animalia |
| Fíleam | Annelida |
| Aicme | Polychaeta |
| Ord | Phyllodocida |
| Fine | Aphroditidae |
| Géineas | Aphrodita |
| Speiceas | Aphrodita aculeata Linnaeus, 1758 |
Is péist ghuaireach mhara é Aphrodita aculeata a fhaightear san Atlantach Thuaidh, sa Mhuir Thuaidh, sa Mhuir Bhailt agus sa Mheánmhuir. Tugtar an luch mhara nó an luch fharraige air go coitianta.[1] De ghnáth, luíonn an luch mhara sa ghaineamh ar ghrinneall na farraige, ceann faoi.
Sanasaíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tháinig ainm an ghéinis ó Afraidíté, bandia an ghrá i miotaseolaíocht na Sean-Ghréige, mar gheall ar chosúlacht le baill ghiniúna na mban daonna, mar dhea.[2] D’fhéadfadh go dtagann an gnáthainm Gaeilge (agus Béarla, sea mouse) ón chosúlacht le luch thí bháite a bhí caite i dtír ar an gcladach.[3] Is é ainm an speicis, aculeata, an focal Laidine ar “spíonach”.
Cur síos[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tá corp na lucha mara clúdaithe le “séití” (struchtúir atá cosúil le ribí). De ghnáth, bíonn na cinn fásta idir 10 agus 20 ceintiméadar ar fhad.
Is creachadóir gníomhach í an luch mhara[4] a itheann portáin bheaga, faochain gliomaigh, agus péisteanna guaireacha eile lena n-áirítear Pectinaria agus Lumbriconereis.[4] Tá sí in ann péisteanna eile atá i bhfad níos mó ná a corp féin a ithe.[4] Itheann sí san oíche de ghnáth, agus cuid den ainmhí i bhfolach faoi bhrat gainimh.[4]
Cladaí Chonamara[cuir in eagar | athraigh foinse]
Rinne Séamus Mac an Iomaire cur síos ar an luch mhara ina leabhar clúiteach Cladaí Chonamara:
| “ |
Is gránna neamh-mhothaitheach an feithide í an luch mhara le féachaint uirthi ar dtús, mar go mbíonn an áilleacht ina codladh inti, ach má fhaigheann tú dosán feamainne agus a chuimilt, leis an mangarae a bhíos i ngreamú de a ghlanadh feicfidh tú loinnir ildathach sna deilgíní beaga atá ag fás as a craiceann, a bhíos ag athrú dathanna faoi sholas na gréine. Is féidir cosa beaga a thabhairt faoi deara ar a bolg le go ngreamaíonn sí í féin d'fheamainn agus d'aon rud eile a bhíos sna locháin. Bíonn an béal beag ag oscailt agus ag dúnadh gach ala. Is le cineál ribeacha atá timpeall a béil a sholáthraíos sí a cuid bia. Timpeall le cúpla orlach ar fhad atá sí. Is beag nach ionann fad agus leithead di...[5] |
” |
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ ““Aphrodita aculeata” | téarma.ie”. Téarma.ie: An Bunachar Náisiúnta Téarmaíochta don Ghaeilge. An Coiste Téarmaíochta. Dáta rochtana: 2023-06-30.
- ↑ Kennedy, Jennifer (1 Deireadh Fómhair 2019). “Profile of the Sea Mouse Ocean Worm”. ThoughtCo. Dáta rochtana: 29 Meán Fómhair 2021.
- ↑ "Ocean: The World's Last Wilderness Revealed" (2006) (first American ed.). Nua-Eabhrac: DK Publishing. ISBN 978-0-7566-2205-3.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 Tyler, Lizzie. “BIOTIC Species Information for Aphrodita aculeata”. Biological Traits Information Catalogue. Dáta rochtana: 24 Nollaig 2014.
- ↑ Mac an Iomaire, Séamas (1985). "Cladaí Chonamara" (in ga) (2ú ed.). Baile Átha Cliath: An Gúm. ISBN 978-1-85-791447-4.