Anraí II Shasana

Anraí II Shasana
	;
Ainm sa teanga dhúchais	(en) Henry II Curtmantle
Beathaisnéis
Breith	5 Márta 1133; Le Mans, An Fhrainc
Bás	6 Iúil 1189 ; 56 bliana d'aois; Château de Chinon, An Fhrainc
Siocair bháis	Bás nádúrtha (Neamhord gastraistéigeach)
Áit adhlactha	Fontevraud Abbey (en)
Tiarna Éireann
	1171 – 6 Iúil 1189
Monarc Ríocht Shasana
	19 Nollaig 1154 – 6 Iúil 1189 (bás in oifig) ; ← Stiofán Shasana – Risteard I Shasana →
Cunta Anjou
Diúc na Normainne
Diúc na hAcatáine
Rí an Impireacht Ainsivíneach
Áit chónaithe	Pays de la Loire
Gníomhaíocht
Gairm	monarc
Gairm mhíleata
Coinbhleacht	Revolt of 1173–74 (en)
Eile
Teideal uasal	Tiarna Éireann (1177–1189); Monarc Ríocht Shasana (1154–1189); Cunta Poitiers (1152–1189); Diúc na hAcatáine (1152–1189); Cunta Anjou (1151 (Féilire Ghréagóra)–1189 (Féilire Ghréagóra)); Diúc na Normainne (1150–1189)
Teaghlach	Teaghlach na bPlantaigíneach, Angevins agus Teaghlach Normandy
Céile	Eleanor na hAcatáine (1152 (Féilire Ghréagóra)–)
Páirtí	Ykenai ; Alys, Cuntaois Vexin ; Alice de Porhoët (en) ; Ida de Tosny ; Rosamund Clifford ; Nesta (?) (en)
Páiste	Geoffrey; ( ); Peter (?); ( Rosamund Clifford); Morgan; ( Nest Bloet (en) ); William Longespée, 3ú hIarla Salisbury; ( Ida de Tosny); iníon d'Anjou; ( Alys, Cuntaois Vexin); Hugh Wells; ( Alice de Porhoët (en) ); Matilda Barking; ( Alice de Porhoët (en) ); Richard (?); ( Alice de Porhoët (en) ); Eoin Shasana; ( Eleanor na hAcatáine); Eleanor Shasana; ( Eleanor na hAcatáine); Hendrik de Jongere; ( Eleanor na hAcatáine); William IX, Cunta Poitiers; ( Eleanor na hAcatáine); Joan Shasana; ( Eleanor na hAcatáine); Risteard I Shasana; ( Eleanor na hAcatáine); Matilda Shasana, Bandiúc na Sacsaine; ( Eleanor na hAcatáine); Geoffrey II; ( Eleanor na hAcatáine); child of England (en) ; ( Alice de Porhoët (en) )
Athair	Geoffrey V d'Anjou agus An Banimpire Matilda
Siblín	William FitzEmpress, Hamelin de Warenne, Iarla Surrey agus Geoffrey, Cunta Nantes

Bhí Anraí II (5 Márta 1133 – 6 Iúil 1189) ina rí ar Shasana agus ina Dhiúc agus ina Thiarna ar chuid mhaith den Fhrainc, den Bhreatain Bheag agus d'Éirinn, ón mbliain 1154 go lá a bháis. Tháinig Anráí II i gcomharbacht ar a chol ceathrair, Stiofán.

Réim

Bhí Anráí II ar an gcéad duine de theaghlach Phlantaigíneach le bheith ina rí ar Shasana.

Ba le linn a réimeas siúd a tháinig na Normannaigh go hÉirinn, rud a chuir tús leis an gcaidreamh achrannach idir Éire agus Sasana, a mhaireann go dtí an lá atá inniu ann.

Becket

Cheap an Rí Anraí II Thomas Becket mar sheansailéir sa bhliain 1155.. Bhí an-mhór le chéile, nó is rud é a chreidtear go forleathan Ach bíonn díospóireacht i gcónaí faoin ‘chairdeas mhór’ a bhí ann, más fíor.^[1]^[2]

Ar aon nós, d'éirigh coimhlint níos déanaí idir Becket agus Anraí II maidir le cearta agus pribhléidí na hEaglaise. Ar 29 Nollaig 1170, mharaigh leantóirí na rí Becket in Ardeaglais Canterbury.

An bhliain dár gcionn, d'iarr Anraí pas coimirce ar Fernando II, Rí León, lena bhóthar a réiteach go Santiago. Tá gach dealramh ar an scéal gur leagadh an oilithreacht mar phionós air in éiric dhúnmharú Becket.^[3]

Príomhalt: Camino de Santiago

In Éirinn

Sa 12ú haois, bhí ríthe na gcúigí ag streachailt le chéile chun flaitheas na hÉireann a ghabháil.^[4] Rinne na Normannaigh ionradh ar Éirinn ó Shasana sa bhliain 1169 ar iarratas an Rí ar a dtugtar Diarmaid Mac Murchadha, a bhí ag súil le cabhair uathu. Ach sheol Rí Anraí II Shasana a thuilleadh saighdiúirí le smacht a choimeád ar a arm Normannach.^[5]

Ba í an tuiscint thraidisiúnta ar Laudabiliter satis, bulla de chuid an Phápa Adrian IV, gur bhulla ba ea é inar cheadaigh an Pápa d’Anraí II Shasana ionradh a dhéanamh ar Éirinn, faoi bhráid leasú a dhéanamh ar an Eaglais abhus. Ach tá léamh eile ag na staraithe inniu.^[6]

Ar aon nós, bhí Sionad ag Easpaig na hÉireann i gCaiseal in 1172, agus thug na hEaspaig móid dílseachta ar an Sionad úd d’Anraí II mar Thiarna ar Éirinn. De réir a chéile, thug taoisigh uile na hÉireann an mhóid dílseachta d’Anraí II chomh maith.^[6]

Bás

Bhuail othras pollta, srl. Anraí agus d'fhulaing sé bás i bpian ar 6 Iúil 1189

Tháinig Risteard I i gcomharbacht ar Anráí II.

Tagairtí

↑ Aodhán Ó Raghailligh (An tUltach 89 (12), 23). "Ar an lá seo: Nollaig. — Corpas na Gaeilge Comhaimseartha". Grúpa taighde Gaois. Dáta rochtana: 2022-07-06.
↑ "Becket controversy" (as en) (2022-04-25). Wikipedia.
↑ https://www.litriocht.com/siopa/an-bothar-go-santiago/?lang=en.+"An bóthar go Santiago" (ga-IE). Cló Iar-Chonnacht. Dáta rochtana: 2022-07-06.
↑ "Imchuairt stairiúil na hÉireann". Cúrsaí Staire (2015-02-08). Dáta rochtana: 2019-07-06.
↑ "Irish EU Presidency, Sracfhéachaint ar Éirinn : Sracfhéachaint ar Stair na hÉireann". eu2013.ie. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2019-07-06. Dáta rochtana: 2019-07-06.
↑ ^6.0 ^6.1 Séamas de Barra. "Ba é mian chlanna Gael an chuid ba mhó den am go mbeifí á rialú ag eachtrannaigh" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2022-07-06.

[1] Aodhán Ó Raghailligh (An tUltach 89 (12), 23). "Ar an lá seo: Nollaig. — Corpas na Gaeilge Comhaimseartha". Grúpa taighde Gaois. Dáta rochtana: 2022-07-06.

[2] "Becket controversy" (as en) (2022-04-25). Wikipedia.

[3] ttps://www.litriocht.com/siopa/an-bothar-go-santiago/?lang=en.+"An bóthar go Santiago" (ga-IE). Cló Iar-Chonnacht. Dáta rochtana: 2022-07-06.

[4] "Imchuairt stairiúil na hÉireann". Cúrsaí Staire (2015-02-08). Dáta rochtana: 2019-07-06.

[5] "Irish EU Presidency, Sracfhéachaint ar Éirinn : Sracfhéachaint ar Stair na hÉireann". eu2013.ie. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2019-07-06. Dáta rochtana: 2019-07-06.

[:0-6] 6.0 ^6.1 Séamas de Barra. "Ba é mian chlanna Gael an chuid ba mhó den am go mbeifí á rialú ag eachtrannaigh" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2022-07-06.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]