Teanga chomharthaíochta

Teanga chomharthaíochta
	;
Cineál	cineál teanga
Aicmiú teangeolaíoch
	teanga; teangacha chomharthaíochta
Tréithe
Stair	history of sign language (en)
Cóid
ISO 639-2	sgn
ISO 639-5	sgn
Glottolog	sign1238
ASCL	97
IETF	sgn

Is éard is teanga chomharthaíochta (ar a dtugtaí nodaireacht chomharthaíochta tráth^[1]) ann ná teanga a bhaineann úsáid as an modúlacht amhairc in ionad focail labhartha chun smaointe a chomhroinnt. Agus teangacha comharthaíochta á n-úsáid ag comharthóirí, baintear leas as na lámha i dteannta le marcóirí neamhláimhe chun brí a chur in iúl. Is teangacha nádúrtha iomlána iad teangacha comharthaíochta, a bhfuil a gcuid gramadaí agus stór focal féin acu.^[2] Tá iliomad teangacha comharthaíochta ann agus ní bhíonn siad intuigthe dá chéile de ghnáth,^[3] cé go bhfuil cosúlachtaí áirithe idir teangacha comharthaíochta éagsúla freisin.

Dar le teangeolaithe, is cineálacha teanga nádúrtha iad an chumarsáid labhartha agus an chumarsáid chomharthaíochta araon, rud a chiallaíonn gur tháinig an dá acu chun cinn trí phróiseas teibí fadtéarmach agus gur fhorbair siad le himeacht ama gan bheith faoi réir mionphleanála.^[4] Ní hionann teanga chomharthaíochta agus comharthaíocht choirp, saghas cumarsáide neamhbhriathartha.

Cibé áit a bhfuil pobal bodhar, d'fhorbair teanga chomharthaíochta ann mar mhodh áisiúil cumarsáide. Cé gur i measc daoine bodhra agus daoine faoi allaíre a úsáidtear comharthaíocht láimhe den cuid is mó, bíonn sí á húsáid ag daoine a bhfuil éisteacht acu freisin, ar nós daoine nach bhfuil ar a gcumas labhairt, daoine a bhfuil deacrachtaí acu le teanga labhartha mar gheall ar mhíchumas nó fadhb shláinte (cumarsáid mhalartach), agus iad siúd a bhfuil daoine muinteartha bodhra acu.

Ní fios go cruinn cé mhéad teanga chomharthaíochta atá ar domhan. Go hiondúil bíonn a teanga chomharthaíochta dhúchais féin ag gach tír, ach bíonn níos mó ná ceann amháin ag cuid acu. Tá stádas oifigiúil bainte amach ag roinnt teangacha chomharthaíochta.

Tagairtí

↑ "téarma.ie". téarma.ie. Dáta rochtana: 2023-01-11.
↑ Sandler, Wendy; & Lillo-Martin, Diane. (2006). Sign Language and Linguistic Universals. Cambridge: Cambridge University Press.
↑ “What is Sign Language?”. Linguistic society. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 13 February 2018. Dáta rochtana: 10 March 2018.
↑ E.g.: Irit Meir, Wendy Sandler, Carol Padden, and Mark Aronoff (2010): Emerging Sign Languages. In: Marc Marschark and Patricia Elizabeth Spencer (eds.): The Oxford Handbook of Deaf Studies, Language, and Education, Vol. 2, pp. 267–80.

[1] "téarma.ie". téarma.ie. Dáta rochtana: 2023-01-11.

[SLM-2] Sandler, Wendy; & Lillo-Martin, Diane. (2006). Sign Language and Linguistic Universals. Cambridge: Cambridge University Press.

[3] “What is Sign Language?”. Linguistic society. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 13 February 2018. Dáta rochtana: 10 March 2018.

[4] E.g.: Irit Meir, Wendy Sandler, Carol Padden, and Mark Aronoff (2010): Emerging Sign Languages. In: Marc Marschark and Patricia Elizabeth Spencer (eds.): The Oxford Handbook of Deaf Studies, Language, and Education, Vol. 2, pp. 267–80.

[1]

[2]

[3]

[4]