An difríocht idir athruithe ar: "Maláire"
Leathanach cruthaithe le 'Galar tógálach is ea '''an mhaláire''' nó '''malaria'''. Tá se fliúirseach go maith sna trópaicí agus sna fothrópaicí. Seadán (paraisít) ar a dtugtar ''Plasm...' |
No edit summary |
||
| Líne 1: | Líne 1: | ||
Galar tógálach is ea '''an mhaláire''' nó '''malaria'''. Tá se fliúirseach go maith sna trópaicí agus sna fothrópaicí. Bionn 350–500 milliún cás ann gach bliain,<ref>[http://www.cdc.gov/malaria/facts.htm Malaria Facts]. ''Centers for Disease Control and Prevention.''</ref> Maraítear 1-3 milliún duine, 90% díobh san Afraic fho-Shahárach: páistí iad a bhformhór.<ref>{{cite journal | author = Snow RW, Guerra CA, Noor AM, Myint HY, Hay SI| title = The global distribution of clinical episodes of Plasmodium falciparum malaria | journal = Nature | volume = 434 | issue = 7030 | pages = 214–7 | year = 2005 | pmid = 15759000 | doi = 10.1038/nature03342}}</ref> Tá dlúthbhaint idir an mhaláire agus an bochtanas agus uaireanta cúisíonn an galar an bochtanas.<ref>{{cite web|url=http://ftp.iza.org/dp2997.pdf|format=PDF|teideal=Malaria: Disease Impacts and Long-Run Income Differences|publisher=[[Institute for the Study of Labor]]|accessdate=2008-12-10}}</ref> |
|||
Galar tógálach is ea '''an mhaláire''' nó '''malaria'''. Tá se fliúirseach go maith sna trópaicí agus sna fothrópaicí. |
|||
Seadán (paraisít) ar a dtugtar ''Plasmodium'' is cúis leis. As greim na [[muiscít]]í ionfhabhtaithe is mó a tholgtar an galar. I g[[corp]] an [[duine]] téann na seadáin isteach san [[ae]] agus tagann borradh agus fás ar líon na seadán ann. Ina dhiaidh sin ionfhabhtaíonn siad na fuilchealla dearga. Is féidir |
Seadán (paraisít) ar a dtugtar ''Plasmodium'' is cúis leis. As greim na [[muiscít]]í ionfhabhtaithe is mó a tholgtar an galar. I g[[corp]] an [[duine]] téann na seadáin isteach san [[ae]] agus tagann borradh agus fás ar líon na seadán ann. Ina dhiaidh sin ionfhabhtaíonn siad na fuilchealla dearga. Is féidir |
||
comharthaí an ghalair a aithint sa duine ionfhabhtaithe tuairim is 10-15 lá i ndiaidh na greama, mar shampla fiabhras, tinneas cinn agus urlacan. |
comharthaí an ghalair a aithint sa duine ionfhabhtaithe tuairim is 10-15 lá i ndiaidh na greama, mar shampla fiabhras, tinneas cinn agus urlacan. |
||
Ta cúig speiceas Plasmodium ann a chúisíonn an mhaláire sa duine daonna: is é ''[[Plasmodium falciparum]]'' an ceann is marfaí. Is annamh a mharaíonn ''[[Plasmodium vivax]]'', ''[[Plasmodium ovale]]'' agus ''[[Plasmodium malariae]]'' an duine. [[Zónóis]] is ea ''[[Plasmodium knowlesi]]'', is é sin, galar ar féidir leis an duine é a tholgadh ó ainmhí, [[macaque]] i gcás ''P. knowlesi''.<ref>{{cite journal |author=Fong YL, Cadigan FC, Coatney GR |title=A presumptive case of naturally occurring Plasmodium knowlesi malaria in man in Malaysia |journal=Trans. R. Soc. Trop. Med. Hyg. |volume=65 |issue=6 |pages=839–40 |year=1971 |pmid=5003320 |doi= 10.1016/0035-9203(71)90103-9|url=}}</ref><ref>{{cite journal |author=Singh B, Kim Sung L, Matusop A, ''et al.'' |title=A large focus of naturally acquired Plasmodium knowlesi infections in human beings |journal=Lancet |volume=363 |issue=9414 |pages=1017–24 |year=2004 |month=March |pmid=15051281 |doi=10.1016/S0140-6736(04)15836-4 |url=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140673604158364}}</ref> |
|||
==Tagairtí== |
|||
<references/> |
|||
Leagan ó 11:00, 10 Meán Fómhair 2010
Galar tógálach is ea an mhaláire nó malaria. Tá se fliúirseach go maith sna trópaicí agus sna fothrópaicí. Bionn 350–500 milliún cás ann gach bliain,[1] Maraítear 1-3 milliún duine, 90% díobh san Afraic fho-Shahárach: páistí iad a bhformhór.[2] Tá dlúthbhaint idir an mhaláire agus an bochtanas agus uaireanta cúisíonn an galar an bochtanas.[3]
Seadán (paraisít) ar a dtugtar Plasmodium is cúis leis. As greim na muiscítí ionfhabhtaithe is mó a tholgtar an galar. I gcorp an duine téann na seadáin isteach san ae agus tagann borradh agus fás ar líon na seadán ann. Ina dhiaidh sin ionfhabhtaíonn siad na fuilchealla dearga. Is féidir comharthaí an ghalair a aithint sa duine ionfhabhtaithe tuairim is 10-15 lá i ndiaidh na greama, mar shampla fiabhras, tinneas cinn agus urlacan.
Ta cúig speiceas Plasmodium ann a chúisíonn an mhaláire sa duine daonna: is é Plasmodium falciparum an ceann is marfaí. Is annamh a mharaíonn Plasmodium vivax, Plasmodium ovale agus Plasmodium malariae an duine. Zónóis is ea Plasmodium knowlesi, is é sin, galar ar féidir leis an duine é a tholgadh ó ainmhí, macaque i gcás P. knowlesi.[4][5]
Tagairtí
- ↑ Malaria Facts. Centers for Disease Control and Prevention.
- ↑ Snow RW, Guerra CA, Noor AM, Myint HY, Hay SI (2005). "The global distribution of clinical episodes of Plasmodium falciparum malaria". Nature 434 (7030): 214–7. doi:. PMID 15759000.
- ↑ "Malaria: Disease Impacts and Long-Run Income Differences" (PDF).
- ↑ Fong YL, Cadigan FC, Coatney GR (1971). "A presumptive case of naturally occurring Plasmodium knowlesi malaria in man in Malaysia". Trans. R. Soc. Trop. Med. Hyg. 65 (6): 839–40. doi:. PMID 5003320.
- ↑ Singh B, Kim Sung L, Matusop A, et al. (March 2004). "A large focus of naturally acquired Plasmodium knowlesi infections in human beings". Lancet 363 (9414): 1017–24. doi:. PMID 15051281.