Ríshliocht Qín

Ríshliocht Qín
Cineál	historical Chinese state (en) ; tréimhse stairiúil
Cuid de	Qin Han (en) agus Early Imperial China (en)
Bailíocht	221 "RCh" - 206 "RCh"
	← Warring States period (en) Ríshliocht Han →
Mór-roinn	an Áise

Ba é an Ríshliocht Qin (Sínis: 秦朝; pinyin:Qíncháo) an chéad ríshliocht den tSín Impiriúil, a mhair ó 221 go 206 RC. Ainmníodh é i ndiaidh a chroíláir sa stát Qín (Gansu agus Shaanxi an lae inniu), Ba é Qín Shi Huang, an Chéad Impire Qin, a bhunaigh an ríshliocht. Tháinig méadú mór ar neart an stáit Qin de bharr athchóirithe riaracháin Fajia de chuid Shang Yang sa cheathrú haois RC, le linn thréimhse na Stát Cogaíochta. I lár agus go déanach sa tríú haois RC, rinne stát Qin sraith de choncais go gasta, rud a chuir deireadh leis an ríshliocht neamhchumhachtach Zhou, agus ar deireadh thiar, ag cur sé cinn eile de na seacht Stát cogaíochta faoi smacht. Níor mhair an mór-ríshliocht seo ach ar feadh cúig bliana déag agus ba é an ceann ba ghiorra i stair na Síne. I rith an ama sin, ní raibh ach beirt impire ann, ach cuireadh córas impiriúil ar bun a mhair ó 221 RC, le briseadh agus oiriúnú, go dtí 1912 CE.

Rinne an Qin iarracht stát a chruthú a bhí aontaithe ag cumhacht pholaitiúil láraithe struchtúrtha agus cumas mór míleata le tacaíocht ó gheilleagar seasmhach.^[1] Bhog an rialtas láir chun an bonn a bhaint ón uasalaicme agus úinéirí talún agus chun smacht díreach riaracháin a fháil ar an tuathánaigh, a chuimsigh formhór mór an daonra agus an lucht saothair. Cheadaigh sé seo tionscadail uaillmhianacha a raibh baint ag trí chéad míle peasan agus daoránaigh leo, amhail ballaí a thógáil feadh na teorann thuaidh, ag cruthú, i ndeireadh na dála, Balla Mór na Síne.^[2]

Thug an Qin réimse leasuithe isteach mar airgeadra caighdeánaithe, meáchain agus tomhais, agus córas aonfhoirmeach scríbhneoireachta, a dhírigh ar an stát a aontú agus tráchtáil a chur chun cinn. Ina theannta sin, bhain a fhórsaí míleata úsáid as an airm, iompar agus teaicticí is nua-aimseartha, cé go raibh an iomarca dianmhaorlathais ag baint leis an rialtas. Léirigh lucht leanúna na gConfúiceach, den ríshliocht Han, na hathchóirithe riaracháin Fajia mar ansmacht ollmhór, ag luadh go háirithe an purgú, ar a dtugtar dó, 'leabhair agus adhlacadh scoláirí', cé go bhfuil roinnt scoláirí nua-aimseartha ag díospóid faoi fhírinne na gcuntas seo.

Nuair a fuair an chéad impire bás sa bhliain 210 RC, chuir beirt dá chomhairleoirí oidhre ar an ríchathaoir chun tionchar a imirt ar riaradh ar smachtú riarachán an ríshleachta. Bhí siar agus aniar idir na comhairleoirí seo eatarthu féin, agus mar thoradh air sin maraíodh an bheirt acu, chomh maith leis an dara hImpire Qin. Thosaigh éirí amach a raibh tóir air, agus thit an impireacht lagaithe agus bhain an ginearál Chu, Xiang Yu smacht iomlán amach, a fógraíodh ina Rí-Heigeamaineach ar Iarthair Chu, agus Liu Bang, a bhunaigh an Ríshliocht Han níos déanaí. In ainneoin a réimeas gairid, bhí tionchar mór ag an ríshliocht ar thodhchaí na Síne, go háirithe an Han, agus ceaptar gurb é bunús an ainm Eorpaigh don tSín.

Stair

Bunús agus luathfhorbairt

Sa 9ú haois RC, deonaíodh riail thar Cathair Qin do Feizi, an té a gceaptar gurb é de shliocht den chomhairleoir polaitiúil ársa Gao Yao. Seasann an chathair nua-aimseartha Tianshui san áit a raibh an chathair seo ann fadó. Le linn riail an Rí Xiao de Zhou, an t-ochtú rí den ríshliocht Zhou, tugadh an stat Qin ar an gceantar seo. Sa bhliain 897 R.Ch., faoin Leasríocht Gonghe, bhí an ceantar ag brath ar chapaill a thógáil agus a phórú. Bheannaigh Zhōu Píng Wáng an tríú rí déag sa líne sin, duine de shliocht Feizi, Qín Zhuāng Gōng mar oidhre. Mar dhuais, seoladh mac Zhuang, Qín Xiāng Gōng, soir mar cheannaire ar thuras cogaidh, agus i gcaitheamh an ama sin bhunaigh sé an Qin go foirmiúil.

Chuir an stát Qin tús le turas míleata isteach sa tSín i láir na bliana 672 RC, cé nach raibh se i mbun aon ionsaithe tromchúiseacha mar gheall ar bhagairt ó threibheanna comharsanacha. Faoi thús an ceathrú haois RC, áfach, bhí na treibheanna comharsanacha uilig faoi chois nó treascartha, agus bhí dea-thuar ann le haghaidh leathnaitheachta an Ríora Qin.^[3]

Fás cumhachta

Léarscáil de na Stáit Chogaíochta. Taispeántar Qin i ndath bándearg

Treascairt na Stát Cogaíoch

Tuilleadh léitheoireachta

Cotterell, Arthur. (2007). Príomhchathracha Imperial na Síne - Radharc Laistigh den Impireacht Celestial. Londain: Pimlico. pp. 304 leathanach. ISBN 978-1-84595-009-5 .
Fong, Wen, ed. (1980). Aois chré-umha iontach na Síne: taispeántas ó Dhaon-Phoblacht na Síne. Nua-Eabhrac: The Metropolitan Museum of Art. ISBN 978-0-87099-226-1 .
Paludan, Ann. (1998). Chronicle of the Emperors na Síne. Londain: Thames & Hudson. pp. 224 leathanach. ISBN 0-500-05090-2 .
Yap, Joseph P. (2009). Cogaí leis an Xiongnu, A Translation ó Zizhi tongjian. AuthorHouse, Bloomington, Indiana, SAM ISBN 978-1-4490-0604-4 .

Tagairtí

↑ Tanner 2010, p. 85-89
↑ Beck, B, Black L, Krager, S (2003). "Ancient World History-Patterns of Interaction": 187. Evanston, IL: Mc Dougal Little.
↑ Lewis 2007, pp. 17–18

[Tanner-1] Tanner 2010, p. 85-89

[2] Beck, B, Black L, Krager, S (2003). "Ancient World History-Patterns of Interaction": 187. Evanston, IL: Mc Dougal Little.

[lewis1718-3] Lewis 2007, pp. 17–18

[1]

[2]

[3]