Reibiliún Demerara de 1823

Reibiliún Demerara de 1823

Cineál	éirí amach sclábhaithe
Dáta	18 –  20 Lúnasa 1823
Áit	Demerara-Essequibo (en)

Éirí amach, sa bhliain 1823, a bhain le idir 9,000 agus 12,000 sclábhaí, a tharla i gcoilíneacht Demerara-Essequibo (An Ghuáin) ab ea Reibiliún Demerara. Is ábhar díospóireachta é líon beacht na rannpháirtithe san éirí amach. Cuireadh tús leis an éirí amach ar 18 Lúnasa 1823 agus mhair sé ar feadh dhá lá. Spreag tuairim fhorleathan ach chontráilte, go raibh dlí rite ag an bParlaimint a chuir deireadh leis an sclábhaíocht agus go raibh sé seo á choinneáil siar ag na rialtóirí coilíneacha, an t - éirí amach. Spreagtha go príomha ag Jack Gladstone, fear sclábhaithe ón bplandáil "Success", bhí baint ag an éirí amach freisin lena athair, Quamina, agus baill shinsearacha eile dá ngrúpa eaglaise. Bhí baint ag a tréadaí Sasanach, John Smith, leis freisin.

Bhí an t-éirí amach neamhfhoréigneach den chuid is mó treascartha go brúidiúil ag na coilínigh faoin rialtóir John Murray. Mharaigh siad go leor sclábhaithe: meastacháin ar líon na marbh ón troid idir 200 agus 500 fear agus bean. Tar éis an t-éirí amach a chur síos, ghearr an rialtas 45 fear eile chun báis, agus cuireadh 27 chun báis. Taispeánadh corpáin na sclábhaithe a cuireadh chun báis go poiblí ar feadh míonna ina dhiaidh sin mar bhac ar dhaoine eile. Seans gur díbríodh Jack go hoileán San Lucia tar éis an éirí amach. Fuair John Smith, a raibh pianbhreith bháis gearrtha air agus a bhí ag fanacht le scéala faoina achomharc i gcoinne pianbhreithe báis, bás i bpríosún.

Neartaigh an scéala faoi bhás Smith an feachtas ar son chealú na sclábhaíochta sa Bhreatain. I Georgetown, An Ghuáin ainmníodh príomhshráid i ndiaidh Quamina. Sa bhliain 2023 bhí pictiúr de Jack Gladstone agus den bhean sclábhaithe Amba le feiceáil sa Ghailearaí Náisiúnta Portráide i Londain ina thaispeántas i Londain.