Orson Welles

Orson Welles
	; (1937)
Beathaisnéis
Breith	(en) George Orson Welles ; 6 Bealtaine 1915; Kenosha, Wisconsin
Bás	10 Deireadh Fómhair 1985 ; 70 bliana d'aois; Los Angeles, California
Siocair bháis	Bás nádúrtha (Ionfharchtadh miócairdiach)
Áit adhlactha	Ronda
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	An Chríostaíocht agus aindiachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Todd Seminary for Boys (en) ; School of the Art Institute of Chicago (en)
Teanga dhúchais	Béarla
Airde	183 cm
Gníomhaíocht
Gairm	stiúrthóir scannán, aisteoir teilifíse, léiritheoir drámaíochta, aisteoir stáitse, aisteoir gutha, stiúrthóir, aisteoir scannáin, leiritheóir, pearsa raidió, aisteoir saincharachtair, aisteoir, drámadóir, scríbhneoir scripte, draíodóir, léiritheoir scannáin, scríbhneoir
Tréimhse oibre	1934 – 1985
Ball de	Académie des beaux-arts
Seánra	Scannán drámaíochta, scannán mistéire, scannán aicsin, scéinséir, scéinséir síceolaíoch, film noir agus scannán eachtraíochta
Mac/iníon léinn de chuid	Boris Anisfeld
Teangacha	Béarla
Gníomhaire	Light Cone (en)
Teaghlach
Céile	Virginia Nicolson (1934–1940); Rita Hayworth (1943–1948); Paola Mori (1955–1985)
Páirtí	Dolores del Río ; Oja Kodar (1966–1985)
Páiste	Beatrice Welles; ( Paola Mori); Rebecca Welles; ( Rita Hayworth)
Athair	Richard Head Welles agus Beatrice Ives Welles
	Gradam a fuarthas (23 Feabhra 1982) Commandeur de la Légion d'honneur‎; (1975) Gradam Saoil an AFI; (1970) Gradam Oinigh an Acadaimh; (1970) Golden Lion (en) ; (1952) Palme d'Or (en) ; (1940) Academy Award for Best Writing, Original Screenplay (en) , as a saothar Citizen Kane (en) ; réalta ar Hollywood Walk of Fame; National Board of Review Award for Best Film (en) ;
	Ainmnithe do (1983) Golden Raspberry Award for Worst Supporting Actor (en) , as a saothar Butterfly (en) ; (6 Feabhra 1942) Academy Award for Best Writing, Original Screenplay (en) , as a saothar Citizen Kane (en) ; (6 Feabhra 1942) Duais an Acadaimh don stiúrthóir is fearr, as a saothar Citizen Kane (en) ; (6 Feabhra 1942) Duais an Acadaimh don aisteoir is fearr, as a saothar Citizen Kane (en) ;
	Síniú

Ba aisteoir agus stiúrthóir Meiriceánach é Orson Welles (6 Bealtaine 1915 - 10 Deireadh Fómhair 1985), ar dhuine de na stiúrthóirí scannán ab fhearr a bhí ariamh ann.^[1] Ceaptar nach bhfuil sárú an scannáin “Citizen Kane” le fáil. Ní raibh sé ach cúig bhliana fichead d’aois nuair a rinne sé é sin.

19 Feabhra 1926, sa nuachtán *Capital Times* (Madison, Wisconsin)

Saol óg

Dílleachta a bhí in Welles. Cailleadh a athair an bhliain roimhe sin agus cailleadh a mháthair sé bliana roimhe sin arís nuair nach raibh sé ach naoi mbliana d’aois.

Welles in Éirinn

Bhí eolas maith ag Welles ar Éirinn.^[2] Ní raibh sé ach sé bliana déag d’aois nuair a tháinig sé go Gaillimh ar bord an SS Baltic i mí Lúnasa 1931. Bhuail sé isteach chuig an Taibhdhearc agus is cosúil gur casadh an t-aisteoir agus an léiritheoir Mícheál Mac Liammóir leis.

Chaith Welles seal an-ghearr ag staidéar i gColáiste na Tríonóide. Bhuail sé arís le Mícheál Mac Liammóir agus chas sé le Hilton Edwards. D'iarr Welles páirt i ndráma orthu. Fuair sé é agus chuaigh sé ar an stáitse in Amharclann an Gheata ar an 13 Deireadh Fómhair 1931.

Bás

Fear a bhfuil otracht ghalrach ag dul di, bhí Welles ina aonar sa bhaile ar an 10 Deireadh Fómhair 1985 nuair a bhuail taom croí é ar feadh na hoíche, gan ach 70 bliain slánaithe aige.

Féach freisin

Tagairtí

↑ Seosamh Ó Cuaig (Samhain 2014). "Orson Welles agus mná Inis Oírr" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2020-10-10.
↑ TG4. "Orson Welles & The Gate Theatre - TG4 Documentary (17/11/11) (2/2)" (as ga-IE).

[1] Seosamh Ó Cuaig (Samhain 2014). "Orson Welles agus mná Inis Oírr" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2020-10-10.

[2] TG4. "Orson Welles & The Gate Theatre - TG4 Documentary (17/11/11) (2/2)" (as ga-IE).

[1]

[2]