Orson Welles

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Orson Welles
Orson Welles 1937 cr3-4.jpg
Saol
Ainm iomlánGeorge Orson Welles
Eolas breitheKenosha, Wisconsin, 6 Bealtaine 1915
NáisiúntachtStáit Aontaithe Mheiriceá
Teanga dhúchaisan Béarla
BásLos Angeles, 10 Deireadh Fómhair 1985
Áit adhlacthaRonda
Cúis bháisbás nádúrtha (ionfharchtadh miócairdiach)
Muintir
AthairRichard Head Welles
MáthairBeatrice Ives Welles
Céile/CéilíVirginia Nicolson
Rita Hayworth  (Meán Fómhair 7, 1943 -  Nollaig 1, 1948)
Paola Mori  (Bealtaine 8, 1955 -  Deireadh Fómhair 10, 1985)
Páirtí/PáirtitheOja Kodar
Dolores del Río
Páistí
Oideachas
Alma materTodd Seminary for Boys (en) Aistrigh
School of the Art Institute of Chicago (en) Aistrigh
Teangachaan Béarla
MúinteoiríBoris Anisfeld (en) Aistrigh
Gairm
Gairmaisteoir scannáin, stiúrthóir drámaíochta, stiúrthóir scannán, léiritheoir scannáin, eagarthóir scannán, scríbhneoir scripte scannáin, leabhrógaí, aisteoir saincharachtair, drámadóir, pearsa raidió, draíodóir, aisteoir stáitse, léiritheoir drámaíochta, aisteoir teilifíse, aisteoir gutha, aisteoir agus stiúrthóir
Airde1.92 m
Duaiseanna
Ainmníodh é/í le haghaidh
Duais an Acadaimh don aisteoir is fearr
(Feabhra 6, 1942) : [[Citizen Kane (en) ]]
[[Academy Award for Best Writing, Original Screenplay (en) ]]
(Feabhra 6, 1942) : [[Citizen Kane (en) ]]
Duais an Acadaimh don stiúrthóir is fearr
(Feabhra 6, 1942) : [[Citizen Kane (en) ]]
[[Golden Raspberry Award for Worst Supporting Actor (en) ]]
(1983) : [[Butterfly (en) ]]
BallraíochtAcadémie des beaux-arts
Cleamhnú
ReiligiúinAn Chríostaíocht
An tAindiachas
IMDbnm0000080
Discogs ID236639
Orson Welles signature.svg

Ba aisteoir agus stiúrthóir Meiriceánach é Orson Welles (6 Bealtaine 1915 - 10 Deireadh Fómhair 1985), ar dhuine de na stiúrthóirí scannán ab fhearr a bhí ariamh ann.[1] Ceaptar nach bhfuil sárú an scannáin “Citizen Kane le fáil. Ní raibh sé ach cúig bhliana fichead d’aois nuair a rinne sé é sin.

19 Feabhra 1926, sa nuachtán Capital Times (Madison, Wisconsin)

Saol óg[cuir in eagar | athraigh foinse]

Dílleachta a bhí in Welles. Cailleadh a athair an bhliain roimhe sin agus cailleadh a mháthair sé bliana roimhe sin arís nuair nach raibh sé ach naoi mbliana d’aois.

Welles in Éirinn i 1931

Welles in Éirinn[cuir in eagar | athraigh foinse]

Bhí eolas maith ag Welles ar Éirinn.[2] Ní raibh sé ach sé bliana déag d’aois nuair a tháinig sé go Gaillimh ar bord an SS Baltic i mí Lúnasa 1931. Bhuail sé isteach chuig an Taibhdhearc agus is cosúil gur casadh an t-aisteoir agus an léiritheoir Mícheál Mac Liammóir leis.

Chaith Welles seal an-ghearr ag staidéar i gColáiste na Tríonóide. Bhuail sé arís le Mícheál Mac Liammóir agus chas sé le Hilton Edwards. D'iarr Welles páirt i ndráma orthu. Fuair sé é agus chuaigh sé ar an stáitse in Amharclann an Gheata ar an 13 Deireadh Fómhair 1931.

Bás[cuir in eagar | athraigh foinse]

Fear a bhfuil otracht ghalrach ag dul di, bhí Welles ina aonar sa bhaile ar an 10 Deireadh Fómhair 1985 nuair a bhuail taom croí é ar feadh na hoíche, gan ach 70 bliain slánaithe aige.

Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. Seosamh Ó Cuaig (Samhain 2014). "Orson Welles agus mná Inis Oírr" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2020-10-10.
  2. TG4. "Orson Welles & The Gate Theatre - TG4 Documentary (17/11/11) (2/2)" (as ga-IE).