Oileán Norfolk

Oileán Norfolk
Norfolk Island (en)
Bratach
Aintiún	God Save the King
Mana	«Inasmuch»
Suíomh
29° 02′ 00″ S, 167° 56′ 59″ E
Stát ceannasach	an Astráil
Príomhchathair	Kingston
Daonra
Iomlán	2,188 (2021)
• Dlús	63.24 hab./km²
Teanga oifigiúil	Béarla Norfuk
Tíreolaíocht
Achar dromchla	34.6 km²
Suite i nó in aice le limistéar uisce	an tAigéan Ciúin
Ar theorainn le	luach ar iarraidh
Sonraí stairiúla
Eachtra thábhachtach	Lá Bounty Lá an Altaithe
Eagraíocht pholaitiúil
Comhlacht reachtach	Norfolk Legislative Assembly (en)
Údarás breithiúnach is airde	Cúirt Uachtarach Oileán Norfolk
Eacnamaíocht
Airgeadra	Dollar na hAstráile
Aitheantóir tuairisciúil
Cód poist	NSW 2899
Lonnaithe i gcrios ama	UTC+11:30 Pacific/Norfolk (en)
Fearann Idirlín barrleibhéil	.nf
Glaochód	+6723
Cód tíre	NF
Eile
Suíomh gréasáin	info.gov.nf

Is oileán beag san Aigéan Ciúin é Oileán Norfolk (sa teanga Norfolk: Norfuk Ailen) agus é suite idir an Astráil, an Nua-Shéalainn agus an Nua-Chaladóin. Tá an t-oileán mar pháirt de Chomhlathas na hAstráile, ach tá méid áirithe féin-rialtais ann. Is críoch sheachtrach na hAstráile é, in éineacht le dhá oileán cóngarach dó. Is é péine Oileán Norfolk siombail an oileáin, é á léiriú ar bhratach an oileáin. Tá an crann dúchasach don oileán, agus tá sé éirithe coiteann mar chrann maisithe coiteann san Astráil freisin, áit ina fhásann dhá speiceas gaolmhara léi.

Bhí Oileán Norfolk lonnaithe ag marnéiligh thoir-Pholainéiseacha ar dtús. Tháinig siad seo ó na hOileáin Kermadec (taobh ó thuaidh ó Oileán Thuaidh na Nua-Shéalainne. Shroich siad an t-oileán sa 14ú nó 15ú haois, agus mhair siad ann ar feadh roinnt glúinte sular imigh siad ón oileán.

Ba é an Captaen James Cook an chéad Eorapach fiosrach chun an oileán a fheiscint (i 1774), ar a dhara aistear go dtí deisceart an Aigéin Chiúin. Bhí an t-oileán ainmnithe tar éis an Bhaindiúc Norfolk sa Bhreatain, bean chéile Éadmhard Hobháird, an 9ú Diúc Norfolk (1685-1777).

Dúirt an tUasal John Call gurbh iad buntáistí an oileáin ná gurbh oileán neamháirtrithe é agus gur fhás líon ann. I 1786, d'áirigh Pharlamaint na Breataine Oileán Norfolk mar lonnaíocht cúntach, mar a dúirt John Call, ina phlean coilínithe do New South Wales. Glacadh an cinneadh chun lonnú ar Oileán Norfolk mar gheall ar chinneadh Banimpire Caitríona na Rúise chun an díoladh cnáibe a srianadh. Go praiticiúil, tháinig an cnáib agus líon go léir a d'úsáid an Cabhlach Ríoga do théadra agus mar anairt seoil ón Rúis.

Nuair a shroich an Chéad Flít Bhriotanach Port Jackson (Cuan Sydney san Astráil) i mí Eanáir 1788, d'ordaigh Gobharnóir Arthur Phillips don Leifteanant Phillip Gidley King grúpa de 15 coirpeach agus 7 saorfhir a thógáil chun seilbh Oileán Norfolk a ghacadh agus é a fháil réidh le haghaidh forbairt thráchtála. Shroich siad an t-oileán ar an 6ú Márta 1788.

I rith an chéad bhliain den lonnaíocht (glaodh Sydney uirthi i ndiaidh phríomhchathar na hAstráíle), seoladh níos mó coirpeach agus saighdiúirí ann ó New South Wales.