Lus na hÁise

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
WD Bosca Sonraí Ainmhí BheoLus na hÁise
Centella asiatica Cuir in eagar ar Wikidata
Starr 020803-0094 Centella asiatica.jpg
Cuir in eagar ar Wikidata
Stádas caomhnaithe
Status iucn3.1 LC.svg
Speiceas is lú imní
UICN168725 Cuir in eagar ar Wikidata
Tacsanomaíocht
For-ríochtEukaryota
RíochtPlantae
OrdApiales
FineApiaceae
GéineasCentella
SpeiceasCentella asiatica Cuir in eagar ar Wikidata
Urb., 1879
Ainmníocht
BasainmHydrocotyle asiatica Cuir in eagar ar Wikidata

Planda bláthanna, ilbhliantúil, luibheach, sioc-leochaileacht, is ea Lus na hÁise , nó mar is fearr aithne air Centella asiatica. Baineann an planda seo leis an bhfine Apiaceae, fofhine Mackinlayoideae.

Tá an planda dúchasach san Áise.[1][2]. Úsáidtear é mar glasra cócaireachta agus mar luibh leighis.

Cur síos[cuir in eagar | athraigh foinse]

Centella asiatica i Karnataka, an India.

Fásann Cantella  i dtalamh báite  trópaiceach.[3] Tá gais tanaí aige, agus iad ina stólain reatha, glas go scothdhearg-glas i ndath, a nascann na plandaí le chéile. Tá barra cruinne, gaisfhada, glas, aige, a bhfuil réidhuigeacht  le féitheacha palmatacha líonacha. Iompraítear na duilleoga ar pheitíní ingearacha, thart ar 2 cm.  Tá an fréamhstoc comhdhéanta de riosóim, ag fás go hingearach anuas le fána. Tá dath geal orthu agus bíonn siad clúdaithe le fréamhribí.[4]

Gnáthóg[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá Centella asiatica dúchasach i bhfo-ilchríoch na hIndia,  nOirdheisceart na hÁise, agus  i réigiún bhogacha Oirdheisceart na Stáit Aontaithe.[5][6]

Feidhm chócaireachta [cuir in eagar | athraigh foinse]

Deoch fhionnuar is ea Bai bua bok sa Téalainn


Féideartha mar uirlis fhítileasúcháin[cuir in eagar | athraigh foinse]

I gcomhthéacs na fítileasúcháin de, tá an-phoitéinseal ag bain le C. asiatica mar  uirlis fhíteastósctha  toisc go bhfuil ar a chumas miotail a bhaint aníos agus a thrasgluaiseacht ó fhréamh go meathán nuair a fhástar é in ithir trom-mhiotal-éillithe.[7]

Ceimic[cuir in eagar | athraigh foinse]

Na comhdhúile tríteirpéine de Centella asiatica

.[8][9][10]

Cumaisc R' R"
Aigéad áiseach H OH
Aigéad brámach OH OH
Áiseachóisiod H O-glúcóis-glúcóis-ramnós
Madecassóisiod OH O-glúcóis-glúcóis-ramnós

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. "Plant Profile for Centella asiatica".Check date values in: |access-date= (help)
  2. "Centella asiatica".
  3. "Comprehensive Guide to Gotu Kola (Centella asiatica)".
  4. "{{{title}}}" (September 2006). Evid Based Complement Alternat Med: 349–57. 
  5. "Centella asiatica".
  6. "Centella asiatica".
  7. Abd Manan F, Chai TT, Abd Samad A, Mamat DD (2015) Evaluation of the phytoremediation potential of two medicinal plants. Sains Malaysiana 44(4): 503–509 .
  8. Singh B. and Rastogi, R. P. 1969. A reinvestigation of the triterpenes of Centella Asiatica. Phytochemistry 8: 917-921.
  9. Singh, B. and Rastogi, R.P. 1968. Chemical examination of Centalla Asiatica Linn - III. Constitution of brahmic acid. Phytochemistry 7: 1385-1393. doi:10.1016/S0031-9422(00)85642-3
  10. "Textbook of natural medicine" (2012). Edinburgh: Churchill Livingstone. CS1 maint: Extra text: authors list (link) "Textbook of natural medicine" (2012). Edinburgh: Churchill Livingstone. 

Naisc sheachtracha[cuir in eagar | athraigh foinse]

  • Caldecott, Todd (2006). "Ayurveda: The Divine Science of Life". Elsevier/Mosby.  Tá mionsonraithe monagraf ar Centella asiatica (Mandukaparni; Gotu Páistí) chomh maith le plé ar na buntáistí sláinte agus a úsáid i gcleachtas cliniciúil