Lolium temulentum

*Lolium temulentum*
	;
Tacsanomaíocht
For-ríocht	Eukaryota
Ríocht	Plantae
Ord	Poales
Fine	Poaceae
Treibh	Poeae
Géineas	Lolium
Speiceas	Lolium temulentum ; L., 1753

Is planda bliantúil den ghéineas Lolium laistigh den fhine Poaceae é Lolium temulentum, ar a dtugtar go hiondúil an roille sa Ghaeilge . Is féidir le gas an phlanda fás suas le méadar amháin ar airde, le bláthra sna cluasa agus grán corcra. Tá dáileadh iltíreach aige.

Ráta fáis[cuir in eagar | athraigh foinse]

Fásann an roille de ghnáth sna criosanna táirgthe céanna le cruithneacht agus bhí sí ina fiaile shaothraithe tromchúiseach go dtí gur féidir le hinnealra sórtála nua-aimseartha a chur ar chumas síolta na roillí a scaradh go héifeachtach ó shíol cruithneachta. ^[1] Tá an chosúlacht idir an dá phlanda seo chomh mór sin go dtugtar "cruithneacht bhréagach" ar roille i roinnt réigiún. ^[2] Tá an-chosúlacht idir é agus cruithneacht go dtí go bhfeictear an chluas. Tá spící L. temulentum ní ba chaoile ná spící cruithneachta. Tá na spícíní dírithe ar thaobh an droimín agus níl ach glúma amháin acu, agus iad siúd atá ag cruithneacht dírithe ar an taobh réidh an droimín agus tá dhá ghlúm acu. Beidh dath donn ar chruithneacht nuair a bheidh sí aibí, ach beidh dath dubh ar an rolla. ^[3]

Is féidir leis an roille a bheith ionfhabhtaithe le fungas infíteach den ghéineas Neotyphodium agus leithlisiú na alcalóidigh loline seo den chéad uair sa bhliain 1892. ^[4]

Is é an focal Fraincise le haghaidh na roille ná ivraie (ón Laidin ebriacus, ar meisce), a chuireann in iúl an samhnas meisce ó ithe an phlanda ionfhabhtaithe, gur féidir a bheith marfach. ^[1] Macallaí an t-ainm Fraincise an t-ainm eolaíoch sa Laidin temulentus "ar meisce."

Tagairtí liteartha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Dúirt an luibheolaí Gréagach Theophrastus ina De causis plantarum (8:7 §1) gur féidir le cruithneacht ( metaballein ) a chlaochlú go roille ( aira ), mar is minic a bhíonn páirceanna a chuirtear le cruithneacht ina roillí nuair a bhaintear í. ^[1]

Luaitear an roille in Aoir Horace 2.6 (a itheann an luch thuaithe agus í ag freastal ar a chuid aoi le bianna ní ba ghalánta.)

Seans gurbh é an roille an planda i bParabal na bhFiailí i Soiscéal Mhatha :

Naiscs sheachtracha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Wheat’s Evil Twin Has Been Intoxicating Humans For Centuries

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 Leroi, Armand Marie (2014). "The Lagoon: How Aristotle Invented Science": 296–297. Bloomsbury. ISBN 978-1-4088-3622-4. Earráid leis an lua: Invalid <ref> tag; name "Leroi" defined multiple times with different content
↑ Craig S. Keener, The Gospel of Matthew: A Socio-Rhetorical Commentary, Wm. B. Eerdmans Publishing, 2009 p.387
↑ Heinrich W.Guggenheimer, The Jerusalem Talmud,Vol. 1, Part 3, Walter de Gruyter, 2000 p.5
↑ "Loline alkaloids: currencies of mutualism" (2007). Phytochemistry 68 (7): 980–996. doi:10.1016/j.phytochem.2007.01.010. PMID 17346759. Bibcode: 2007PChem..68..980S.

[Leroi-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 Leroi, Armand Marie (2014). "The Lagoon: How Aristotle Invented Science": 296–297. Bloomsbury. ISBN 978-1-4088-3622-4. Earráid leis an lua: Invalid <ref> tag; name "Leroi" defined multiple times with different content

[2] Craig S. Keener, The Gospel of Matthew: A Socio-Rhetorical Commentary, Wm. B. Eerdmans Publishing, 2009 p.387

[3] Heinrich W.Guggenheimer, The Jerusalem Talmud,Vol. 1, Part 3, Walter de Gruyter, 2000 p.5

[Schardl_et_al_2007-4] "Loline alkaloids: currencies of mutualism" (2007). Phytochemistry 68 (7): 980–996. doi:10.1016/j.phytochem.2007.01.010. PMID 17346759. Bibcode: 2007PChem..68..980S.

[1]

[2]

[3]

[4]