Fige choiteann
Ficus carica  | |
|---|---|
 | |
| Sonraí | |
| Is foinse é an tacsón seo de | fige, breba (en)  , ficin (en) , fig juice (en) , fig seed (en) , fig fruit oil (en) agus common fig wood (en) |
| Planda | |
| Cineál an toraidh | nucule (en) |
| Stádas caomhnaithe | |
 | |
| Speiceas is lú imní | |
| UICN | 63527 |
| Tacsanomaíocht | |
| For-ríocht | Eukaryota |
| Ríocht | Plantae |
| Ord | Rosales |
| Fine | Moraceae |
| Géineas | Ficus |
| Speiceas | Ficus carica L., 1753 |
.svg){kind=icon}
Is speiceas Áiseach de phlanda bláthanna é Ficus carica, san fhine Moraceae, ar a dtugtar an fhige choiteann, nó an crann fige). Is é foinse na dtorthaí ar a dtugtar figí freisin agus dá bhrí sin tá sé ríthábhachtach sna ceantair sin ina bhfástar an crann dírithe ar an tráchtáil. Dúchasach don Mheánoirthear agus iarthar na hÁise, rinneadh cuardach agus saothrú uirthi anallód agus tá sí á fhás go forleathan anois ar fud an domhain, mar gheall ar a torthaí agus mar phlanda ornáideach. Tá an speiceas nádúrthaithe in áiteanna scaipthe san Áise agus i Meiriceá Thuaidh.
Sanasaíocht
Is é an t-ainm géineasach Ficus an t-ainm Laidineach ar chrann fige. Tagraíonn an aidiacht shonrach carica don chúige ársa san Áise Bheag as a gceaptar go dtagann an crann fige..
Bitheolaíocht
Cur síos
[cuir in eagar | athraigh foinse]Is planda gínidhé-éiciach é Ficus carica, i.e., feidhmiúil dé-éiciach, agus ina chrann duillsilteach nó tor mór a fhásann suas le 7–10 méadar ar airde, le coirt réidh bhán. Tá a dhuilliúr cumhra 12-25 ceintiméadar ar fhad agus 10-18 ceintiméadar ar leithead, le 3 nó 5 liopaí beaga. Is éard atá san bláthra casta struchtúr cuasach feolmhar ar a dtugtar "sicón", atá líneáilte le go leor bláthanna aonghnéasacha. Níl na bláthanna le feiceáil taobh amuigh den sicón toisc go mbíonn siad faoi bhláth taobh istigh den torthú bláthra. Cé gur “toradh” a thugtar air go coitianta, is é fírinne an scéil gur torthú bláthra nó beangán an chrainn é, ar a dtugtar “toradh bréagach” nó “toradh ilchodach”, ar a bhfuil na bláthanna agus na síolta. Is gas cuasearrach é a bhfuil go leor bláthanna ann. Is conair chúng í an chuas beag ar a dtugtar "oistín", atá le feiceáil ar lár na dtorthaí, a ligeann don fhíonfhoichea speisialaithe, Blastophaga psenes dul isteach sna torthaí agus na bláthanna a phhailniú. Ina dhiaidh sin fásann na torthaí síolta.