Blàr Chùil Lodair

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Blàr Chùil Lodair
cuid de Éirí Amach na Seacaibíteach, 1745.
Blàr Chùil Lodair

Pictiúr den Chath le David Morier

Dáta: 16 Aibreán 1745
Áit: Gleann Chúil Lodair, Inbhear Nis, Albain
Toradh: Bua Rialtais na Breataine Móire
Céilí comhraic
Arm Seacaibíteach Arm na Breataine
Ceannasaithe
Prionsa Séarlas Éadbhard Stiúbhart Uilleam Augustus, Diùc Cumberland
Slua
6,000 [1] 8,800 [2]
Taismigh
ca.1,500–2,000 marbh nó créachtaithe 154 gafa, 222 Francaigh. Bhásaigh 60 trúpa rialtais ar an bhlár catha agus fuair 200 eile bás níos déanaí dá gcuid créachtaí.[3]

Blàr nó cath a tharla sa bhliain 1746 idir arm na Seacaibíteach faoin bPrionsa Séarlas Éadbhard Stiúbhart ("an tÉilitheoir Óg") agus an t-arm le Rí Seoirse, nó Teaghlach Hanófair (ar a dtugtar "arm na nDílseoirí), faoin Diúc Cumberland, mac is óige an rí. Bhí Gaeil ar an dá thaobh, ach bhí an chuid ba mhó díobh ar thaobh na Seacaibíteach; agus idir 1/3 go 2/3 d’arm na nDílseoirí freisin. Buaileadh ar na Seacaibítigh, cé gur throid siad go cróga agus mar thoradh air sin caitheadh ​​le Gaeil, ar fud na Gàidhealtachd. , a bhí timpeallaithe ag gach Gaelach ach a rinne suas tromlach arm na Seacaibíteach, chomh maith le idir 1/3 go 2/3 d’arm na nDílseoirí ar na Seacaibíteach, cé gur throid siad go cróga. Sa lá atá inniu ann, líomhnaíonn go leor tráchtairí go raibh iarmhairt an chatha agus an beart dianteannta i gcoinne na nGael ar fud na Gaeltachta, ina dhiaidh sin brúidiúil, agus dá bharr sin thuil an Diúc Cumberland an leasainm "Búistéir".

Cùil Lodair féin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá Monadh Cùil Lodair ar mhóinteach Dhruim Athaisidh, timpeall trí mhíle soir ó bhaile Inbhir Nis. Ba é seo an cath deireanach a throideadh ar thalamh na Breataine Móire.

Bhí an Prionsa Séarlas Éadbhard Stiúbhart (nó an Prionsa bóidheach, mar a thug a lucht leanúna air) ag iarraidh coróin a shinsear a aisghabháil.

Shíl Séarlas gurbh eisean an t-oidhre dleathach agus gur leis an choróin agus ní le ball de theaghlach Hanófarach.

Bhí na Seacaibítigh mar a thugtar orthu den bharúil chéanna. Sin é an fáth gur tharla na héirí amach go léir idir 1715 agus 1745.

Bhí muinín ag Séarlas as muintir na hAlban agus go háirithe na Gaeil. D’fhág sé an Fhrainc i long chogaidh agus nuair a tháinig sé go hAlbain, tháinig sé i dtír ar dtús in Èirisgeigh.

Shroich sé Loch nan Uamh ina dhiaidh sin idir Mùideart agus Àrasaig. Nuair a sheas roinnt ceann feadhna Gaelach leis, rinne sé a bhealach ó dheas go dtí gur shroich sé Derby.

suíomh

Ní fhéadfadh sé dul níos faide agus b’éigean dó filleadh ó thuaidh go dtí gur shroich sé Inbhir Nis.

Lean an Diúc William é an t-am ar fad agus tháinig an tArm Dearg agus arm na Seacaibíteach le chéile ar raon Chùil Lodair, timpeall cúig mhíle ó Inbhir Nis.

Ní raibh de rogha ag an dá arm anois ach troid. Bhí na Seacaibítigh tuirseach agus an-lag ó easpa bia agus codlata.

Ní raibh ach timpeall is cúig mhíle saighdiúir in arm na Seacaibíteach. Bhí timpeall naoi míle saighdiúir oilte ag Diúc Cumberland.

Dá mba rud é go raibh arm iomlán curtha le chéile ag Séarlas bheadh ar a laghad an oiread trúpaí aige agus a bhí ag an Diúc.

greanadh adhmaid a rinneadh sa bhliain 1746

Ach nuair a shroich na Gaeil in Inbhir Nis, chuaigh cuid acu timpeall na tíre chun bia a fháil agus chun a dteaghlach a fheiceáil. Cuireadh cuid acu ó thuaidh freisin, go Siorramachd Rois is Gallaibh, chun fórsaí an rialtais ansin a throid faoi cheannas an an Morair Loudoun. Mar thoradh air sin, lagaíodh arm an phrionsa.

Ach shocraigh Séarlas cur i gcoinne an an Airm Dheirg lena chuid trúpaí go léir, cé go raibh a chuid oifigeach i gcoinne troid ós rud é nach raibh an t-arm i gcruth maith. gur cur a chuid oifigeach troid toisc nach raibh an t-arm i gcruth maith. Ach ní ghlacfadh Séarlas lena gcuid comhairle.

Shíl siad (agus bhí an ceart acu) go raibh móinteach Chùil Lodair mí-oiriúnach do na Gaeil agus dúirt siad go mbeadh sé níos fearr teitheadh níos faide ó thuaidh, áit a bhféadfaidís láthair chatha oiriúnach agus an deis a bheith ach troid ar bhealach na Gaeil i dtaithí air.

Thug siad comhairle dó moill a chur ar an gcath, ach ní éistfeadh Séarlas leo.

Socraíodh na clanna Gaelacha mar seo a leanas:

An chéad tsraith

  • Na Camshronaich
  • Fir Athall
  • Stiùbhartaich na h-Apann
  • Na Frisealaich
  • Clann an Tòisich
  • Clann Lachlainn
  • Rèisimeid Iain Ruaidh Stiùbhairt
  • Clann Fhearchair
  • Clann IllEain
  • Clann Raghnaill
  • Na Siosalaich
  • Clann Dòmhnaill
  • Fir na Ceapaich
  • Ghlinne Garadh

An dara sraith

  • Morair Buidheach agus a dhaoine
  • Morair Luthais Gòrdan agus a dhaoine
  • Gòrdanach Ghlinne Bhuichead agus a dhaoine
  • Diùc Pheairt (an Druimeanach Mòr) agus a dhaoine

Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. Battle of Culloden is being fought anew … against an army of house developers.https://www.theguardian.com/culture/2021/nov/06/battle-of-culloden-is-being-fought-anew-against-an-army-of-house-developers.
  2. Battle of Culloden is being fought anew … against an army of house developers.https://www.theguardian.com/culture/2021/nov/06/battle-of-culloden-is-being-fought-anew-against-an-army-of-house-developers.
  3. Battle of Culloden is being fought anew … against an army of house developers.https://www.theguardian.com/culture/2021/nov/06/battle-of-culloden-is-being-fought-anew-against-an-army-of-house-developers.