Ari Þorgilsson
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | 1067 an Íoslainn  |
| Bás | 9 Samhain 1148 80/81 bliana d'aois |
| Faisnéis phearsanta | |
| Reiligiún | An Eaglais Chaitliceach Rómhánach |
| Gníomhaíocht | |
| Réimse oibre | Litríocht, stair agus croiniceacht |
| Suíomh oibre | An Íoslainn |
| Gairm | scríbhneoir, file, staraí, croiniceoir |
| Teangacha | An Íoslainnis |
| Saothar | |
Saothar suntasach
| |
| Teaghlach | |
| Teaghlach | Haukdælir family clan (en)  |
| Athair | Þorgils Gellirsson |
Ba é Ari Þorgilsson (1067–1148 AD) an croinicí ba mhó cáil san Íoslainn sna meánaoiseanna. Eisean a scríobh Íslendingabók, leabhar a thugann cuntas ar shaol na muintreacha a chuir fúthu san Íoslainn. Ba ghnách Ari Saoi (Ari hinn fróði) a thabhairt air, agus eisean an duine is túisce a scríobh stair i Sean-Lochlainnis, más fíor do Snorri Sturluson.
Bhain Ari le muintir Haukdælir agus fuair sé a chuid scolaíochta ó Teitur Ísleifsson (mac Ísleifur Gissurarson, an chéad easpag de chuid na hÍoslainne) sa scoil in Haukadalur. Is ann a fuair sé léann clasaiceach. Is léir ónar scríobh sé go raibh an-eolas aige ar staraithe Laidine ach go raibh sé beachtaithe go maith i mbéaloideas na tíre chomh maith.
Creidtear go ndearnadh sagart Críostaí d’Ari in Staður (a dtugtar Staðastaður air anois). Is beag eolas eile atá le fáil ar a bheatha.
Deirtear go raibh lámh mhór aige i scríobh Landnámabók, leabhar a chuireann síos ar lonnaíocht na hÍoslainne. Déantar tagairt ómósach dó mar fhear suntasach in Fyrsta málfræðiritgerðin (an chéad gráiméar a scríobhadh san Íoslainn), saothar a cruthaíodh timpeall na bliana 1160 AD, mar ní raibh bunús daingean le nós na scríbhneoireachta ag an am.
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Paasche, Fredrik (1956). Norsk Litteraturhistorie I: Norges og Islands Litteratur: lgh 276–280. Oslo: Aschehoug.
 | Is síol a bhaineann leis an Íoslainn é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |