Agaricus bisporus
  | |||||||||
| Sonraí | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Is foinse é an tacsón seo de | beacán cnaipe agus beacán portobello | ||||||||
| Beacán | |||||||||
| |||||||||
| Tacsanomaíocht | |||||||||
| For-ríocht | Eukaryota | ||||||||
| Ríocht | Fungi | ||||||||
| Aicme | Agaricomycetes | ||||||||
| Ord | Agaricales | ||||||||
| Fine | Agaricaceae | ||||||||
| Géineas | Agaricus | ||||||||
| Speiceas | Agaricus bisporus Imbach, 1946 | ||||||||
| Ainmníocht | |||||||||
| Basainm | Psalliota hortensis f. bispora | ||||||||
| Ainm comhchiallach an tacsóin | Agaricus bisporus var. eurotetrasporus Agaricus bisporus var. perrubescens Agaricus bisporus var. burnettii Agaricus campestris var. hortensis Agaricus bisporus var. avellaneus Agaricus bisporus var. albidus Agaricus campestris var. bisporus Agaricus cookeanus Agaricus subfloccosus var. bisporus Psalliota hortensis Psalliota bispora Psalliota hortensis f. bispora Psalliota hortensis var. bispora Psalliota campestris var. hortensis | ||||||||
.svg){kind=icon}
Beacán (nó muisiriún) baisidimícéite atá dúchasach d'fhéarthailte san Eoráise agus i Meiriceá Thuaidh is ea Agaricus bisporus, ar a dtugtar fás na haon oíche nó an beacán coiteann[1] go coitianta. Saothraítear A. bisporus i níos mó ná 70 tír, agus tá sé ar cheann de na beacáin is coitianta agus is forleithne a itear ar fud an domhain. Tá roinnt beacán eile san fhiántas a bhfuil an chuma chéanna orthu agus atá nimhiúil marfach. Tá dhá staid datha air agus é neamhaibí – bán agus donn – a bhfuil ainmneacha éagsúla ar an dá cheann, le hainmneacha breise don staid aibí, lena n-áirítear crón, portobello, portabellini, cnaipe agus champignon de Paris.
Tá roinnt beacán nimhiúil mar leathcheann A. biosporus san fhiántas.
Cur síos
[cuir in eagar | athraigh foinse]Is dath liathdhonn é dath an phíolóis nó an chaipín, san bhunspeiceas fiáin, le scálaí leathana, cothroma ar chúlra níos gile agus ag imeacht as i dtreo na n-imeall. Ar dtús, bíonn sé leathsféarúil sula nosclaíonn sé amach le habaíocht, agus 5-10 ceintiméadar ar trastomhas. Bíonn na duilleoga cúnga pacáilte scaoilte agus bándearg ar dtús, ansin deargdhonnn, agus ar deireadh dúdhonn le ciumhais bhána ón cheilocystidia. Tá an stip shorcóireach suas le 6 cm ar airde faoi 1 -2 cm ar leithead agus bíonn fáinne tiubh agus caol air, a d'fhéadfadh a bheith stríoca ar an taobh uachtarach. Tá an fheoil teann bán, cé go dtagann smál scoth-bhándearg amach air má bhrúiter é. [2][3] Tá prionta na spór dúdhonn. Tá na spóir ubhchruthach go cruinn agus tomhaiseann siad thart ar 4.5–5.5 μm × 5–7.5 μm, agus bíonn na baisidiamaí dé-spórach de ghnáth, cé go bhfuil cur síos déanta ar chineálacha dhá- teatrspórach ón Ghaineamhlach Mojave agus ón Mheánmhuir, le stíleanna maireachtála heitreatallacha agus homatallacha den chuid is mó.[4][5]
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ ““beacán coiteann” | téarma.ie”. Téarma.ie: An Bunachar Náisiúnta Téarmaíochta don Ghaeilge. An Coiste Téarmaíochta. Dáta rochtana: 2024-02-02.
- ↑ Zeitlmayr L (1976). "Wild Mushrooms:An Illustrated Handbook": 82–83. Garden City Press, Hertfordshire.
- ↑ Carluccio A. (2003). "The Complete Mushroom Book". Quadrille.
- ↑ "Morphological, genetic, and interfertility analyses reveal a novel, tetrasporic variety of Agaricus bisporus from the Sonoran Desert of California" (1993). Mycologia 85 (5): 835–851. doi:. JSTOR 3760617.
- ↑ "Discovery of a wild Mediterranean population of Agaricus bisporus, and its usefulness for breeding work" (2000). Mushroom Science 15: 245–252.