Bréifne Thiar

Bréifne Thiar
Suíomh
Tíreolaíocht
Ar theorainn le	Bréifne Thoir
Sonraí stairiúla
Leanann sé/sí	Bréifne
Cruthú	1256
Díscaoileadh	1605
Á leanúint ag	Ríoghacht Éireann
Aitheantóir tuairisciúil

Ríocht Ghaelach stairiúil ba ea Bréifne Thiar (nó Breifne Uí Ruairc, a bhí ann ón mbliain 1256 go dtí 1605, suite i gContae Liatroma an lae inniu. Tháinig ann don ríocht tar éis cogadh ar feadh i bhfad idir clanna Uí Ruairc agus Uí Raghallaigh, agus deighleadh ríocht Bhréifne ina Bréifne Thoir agus Bréifne Thiar. Cruthaíodh a teorainneacha reatha sa bhliain 1583 nuair a rinneadh contae de Bhréifne Thiar agus tugadh an t-ainm Liatroim air, as an sráidbhaile, dún Uí Ruairc. Bhíodh muintir Uí Ruairc i gceannas ann go dtí an 17ú haois, nuair a coigistíodh a gcuid tailte ag Ríocht Shasana.

Clanna Bhréifne Thiar

Iarsmaí Chaisleán Mhic Raghnaill. Taoisigh Mhuintir Eolais ba ea an chlann

Contae Liatroma

• Uí Ruairc, ríthe oidhreachta Bhreifne Thiar, de shliocht Uí Bhriúin
• Mhic Raghnaill, taoisigh Mhuintir Eolais, Liatroim agus Maothail
• Mhic Conshámha, as Inis Mac Rá i mbarúntacht Droim Dhá Thiar
• Mhic Cagadháin, as Gleann Fearna
• Mhic Dhorchadha, taoisigh of Chineál Luacháin, as Maothail
• Mhic Fhlannchadha, taoisigh Dartraidhe, Clochair (gan bheith measctha le Dartraí, Contae Mhuineacháin)
• Uí Mhaoilmhiadhaigh, chi taoisigh Theallach Chearbhalláin
• Mhic Fhionnbhair, lonnaithe i gContae an Longfoirt ach bhí tailte acu i ndeisceart Liatroma
• Mhic Mhaoilíosa, taoisigh Magh Breacraighe, ar an teorainn idir Liatroim agus Longfoirt
• Mhic Fearghas as Ros Inbhir
• Uí Chuirnín, baird Uí Ruairc

Contae an Chabháin

• Mhic Thiarnáin, taoisigh Teallach Dhúnchadha
• Mhic Shamhradhain, taoisigh Theallach Eathach

Contae Shligigh

• Uí Fhinn, leath-thaoisigh Calraí, as Droim Lias, Contae Liatroma agus Calraí, Contae Shligigh
• Uí Chearbhaill, leath-thaoisigh Calraí

Ríthe Bhréifne Uí Ruairc

Ainm	Réimeas	Athair	Teaghlach	Nótaí
Conchobar	1250–1257	Tigernán mac Domnaill		Curtha as
Sitric	1257	Ualgarg mac Cathail		Maraithe
Amlaíb	1257–1258	Art mac Domnaill
Domnall	1258	Conchobar mac Tigernáin		Curtha as
Art	1258–1259	Cathal mac Donnchadha		Curtha as
Domnall	1259–1260	Conchobar mac Tigernáin		Maraithe
Art Bec	1260	Art mac Domnall
Art	1261–1266	Cathal Riabach mac Donnchadha		Curtha as
Conchobar Buide	1266–1273	Amlaíb mac Airt
Tigernán	1273–1274	Aedh mac Ualgarg
Art	1275	Cathal Riabach mac Donnchadha		Maraithe
Amlaíb	1275–1307	Art mac Cathal Riabach		Maraithe
Domnall Carrach	1307–1311	Amlaíb mac Airt
Ualgarg Mór	1316–1346	Domnall Carrach		Maraithe
Flaithbheartach	1346–1349	Domnall Carrach	Droim Dhá Thiar	Curtha as
Aodh bán	1349–1352	Ualgarg Mór	Droim Dhá Thiar	Maraithe
Flaithbheartach	1352	Domnall Carrach	Droim Dhá Thiar
Tadgh na gCaor	1352–1376	Ualgarg Mór	Carrigallen
Tigernán Mór	1376–1418	Ualgarg Mór	Droim Dhá Thiar
Aodh buidhe	1418–1419	Tigernán Mór	Droim Dhá Thiar
Art	1419–1424	Tadhg na gCaor	Carrigallen	Go bhfreasúra
Tadhg	1419–1435	Tigernáin Mhóir	Droim Dhá Thiar	Go bhfreasúra
Lochlann Ó Ruairc	1435–1458	Tadhg na gCaor	Carraig Álainn	Rí Bréifne Ó Ruairc Thoir
Donnchadh Bacach	1435–1445	Tigernán Mór	Droim Dhá Thiar	Rí Bréifne Ó Ruairc Thiar
Donnchadh	1445–1449	Tigernán Óg Tigernáin Mhóir	Carha	rí Bréifne Ó Ruairc Thiar
Tigernán Óg	1449–1468	Tadhg mac Tigernáin Mhóir	Droim Dhá Thiar
Domnall	1468–1476	Tadhg Mac Tigernáin Mhóir	Droim Dhá Thiar	Go bhfreasúra
Donnchadh losc	1468–1476	Tigernán Mór mac Ualgarg Mór	Droim Dhá Thiar	Go bhfreasúra
Feidhlimidh	1476–1500	Donnchadh mac Tigernáin oge	Carha
Eóghan	1500–1528	Tigernán óg mac Tadhg	Dromahair
Feidhlimidh	1528–1536	Feidhlimidh mac Donnchadha	An Cartha	Curtha as
Brian Ballach	1528–1559	Eóghan mac Tigernáin Óig	Droim Dhá Thiar
Tadhg	1559–1560	Brian Ballach	Droim Dhá Thiar
Brian Ballach	1560–1562	Eóghan mac Tigernáin Óig	Droim Dhá Thiar
Aodh Gallda	1562–1564	Brian Ballach	Droim Dhá Thiar	Feallmaraithe
Aodh Buidhe	1564–1566	Brian Ballach	Droim Dhá Thiar	Feallmaraithe
Brian na Múrtha	1566–1591	Brian Ballach	Droim Dhá Thiar	Básaithe
Brian Óg Ó Ruairc	1591–1603	Brian na Múrtha	Droim Dhá Thiar	Curtha as
Tadhg	1603–1605	Brian na Múrtha	Droim Dhá Thiar	Maraithe

Foinsí

• Rowe, John Gabriel. The Romance of Irish History. London, 2013
• Casway, Jerrold. The Last Lords of Leitrim: The Sons of Teige O'Rourke. Breifne Journal Vol. VII, 1988.
• Falls, Cyril. Elizabeth's Irish Wars. Constable, 1996.
• Gallogy, Dan. Brian Oge O'Rourke and the Nine Years War. Breifne Journal Vol. II, 1963
• Mac Cuarta, Brian. Plantations of Leitrim 1621-41
• Perceval-Maxwell, M. Outbreak of the Irish Rebellion of 1641 McGill-Queen's University Press, 1994
• Welch, Robert Anthony. The Cold of May Day Monday: An Approach to Irish Literary History Oxford University Press, 2014
• Wager, John A. & Schmid, Susan Walter. Encyclopedia of Tudor England, Vol. 1 ABC-CLIO, 2012

Tagairtí

Teimpléad:Connachta