Óscar Romero

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Óscar Romero
Monseñor Romero (colour).jpg
easpag teidealach

Aibreán 5, 1970 - Deireadh Fómhair 15, 1974
Francisco Raval Cruces (en) Aistrigh - Angélico Sândalo Bernardino
Deoisí: Tambeae (en) Aistrigh
easpag cúnta

Aibreán 25, 1970 - Deireadh Fómhair 15, 1974
Deoisí: Ard-Deoise Chaitliceach San Salvador
2. Roman Catholic Bishop of Santiago de María (en) Aistrigh

Deireadh Fómhair 15, 1974 - Feabhra 3, 1977
Francisco José Castro y Ramírez (en) Aistrigh - Arturo Rivera y Damas (en) Aistrigh
Deoisí: Deoise Chaitliceach Santiago de María
7. Roman Catholic Archbishop of San Salvador (en) Aistrigh

Feabhra 3, 1977 - Márta 24, 1980
Luis Chávez y González (en) Aistrigh - Arturo Rivera y Damas (en) Aistrigh
Deoisí: Ard-Deoise Chaitliceach San Salvador
Saol
Ainm iomlánÓscar Arnulfo Romero Galdámez
Eolas breitheCiudad Barrios (en) Aistrigh, 15 Lúnasa 1917
NáisiúntachtAn tSalvadóir
BásSan Salvador, 24 Márta 1980
Oideachas
Alma materPontifical Gregorian University (en) Aistrigh
TeangachaAn Spáinnis
Gairm
Gairmsagart Caitliceach Rómhánach
Féile
24 Márta
Cleamhnú
ReiligiúinCaitliceachas
Óscar Arnulfo Romero signature.svg

Ardeaspag de chuid na Salvadóire ab ea Óscar Romero y Galdámez, beannaithe (15 Lúnasa 191724 Márta 1980).[1]

Cháin an tArdeaspag Romero imeaglú an phobail go rialta, agus é ag lorg go gcuirfí leasuithe sóisialta agus eacnamaíocha i bhfeidhm sa tír.[2] Tá an-mheas ag cosmhuintir El Salvador ar an Ardeaspag Romero inniu.[3] Meastar gur mharaigh an rialtas é mar gur cháin sé go minic an leatrom a bhí á imirt ag Rialtas El Salvador ar mhuintir na tíre.[4]

1928

Beatha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Rugadh i Ciudad Barrios, an tSalvadóir é.

D'éirigh Romero ina ardeaspag ar San Salvador ar 23 Feabhra 1977.

21 Meitheamh 1978

Sheas sé an fód ina thír dhúchais nuair a bhí cinsireacht na meán agus agus sárú ar chearta an duine ar siúl. Labhair an t-ardeaspaig amach ar an raidió i gcoinne na ndúnmharuithe, i gcoinne na bochtaineachta, i gcoinne na ndrugaí agus i gcoinne chéasadh forleathan na ndaoine.[5]

Ba iad a shearmóintí ar an raidió an t-aon slí amháin ag daoine teacht ar an bhfírinne faoin léirscrios a bhí ar siúl sa tír. Bhí sé i gcoinne na cinsireachta a bhí ar siúl sa tír agus ghlac sé ról an chraoltóra chuige féin go feasach agus go fonnmhar.[5]

Feallmharú[cuir in eagar | athraigh foinse]

múrphictiúr: Facultad de Jurisprudencia y Ciencias Sociales de la Universidad de El Salvador.

Lámhachadh an tArdEaspag Romero ar 24 Márta 1980 agus Aifreann á rá aige .. i séipéal ospidéil. Buíon fear, drong na heite deise,[6] a raibh baint acu le hArm El Salvador a chreidtear a bhí freagrach as an bhfeallmharú.

Níor theastaigh ó dhaoine áirithe go leanfadh sé air ag caint. Sa deireadh cuireadh ina thost go buan é.[7]

Sochraid[cuir in eagar | athraigh foinse]

Bhí tórramh mór leis. Bhí 250,000 i láthair ag a shochraid, ceannairí eaglasta ón tír seo ina measc. Scaoil buíon fear leis an slua ag an tsochraid freisin agus maraíodh suas le leathchéad.[4]

Chuir na himeachtaí seo tús le cogadh cathartha.

Tionchar[cuir in eagar | athraigh foinse]

D'fhógair an Pápa Proinsias gur mairtíreach is ea an tArdeaspag sa bhliain 2015 agus gur laoch é Oscar Romero don Eaglais Chaitliceach i Meiriceá Láir agus Theas.

Rinneadh naomh de Romero sa bhliain 2018. Ainmnigh an Pápa Frances ina naomh é ar 14 Deireadh Fómhair 2018. Bhí na sluaite i láthair ag searmanas a bheannaithe sa phríomhchathair San Salvador.

Éire[cuir in eagar | athraigh foinse]

In 2013, chuaigh an tUachtarán Michael D Higgins go tuama Óscar Romero in Ardeaglais San Salvador lena mheas féin air a léiriú.[8] Thug an tUachtarán Ó hUigínn cuairt ar an Monumento a la Memoria y la Verdad in El Salvador, leacht i gcuimhne orthu siúd a maraíodh sa choimhlint agus ainmneacha 30,000 duine a dúnmharaíodh nó a d’imigh gan tásc ná tuairisc greanta ar bhalla fada.[9] Léirigh an tUachtarán a ómós don Easpag Romero, a bhfuil a ainm i measc na n-ainmneacha ar an leacht cuimhneacháin.

Tá gradam agus ciste ainmnithe i ndiaidh Óscar Romero ag carthanas na hEaglaise Caitlicí in Éirinn Trócaire.[2]

Naisc[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. Séamus Ware (ISBN 0955360536). "Fáithe an Fichiú hAois | Litríocht" (ga). Dáta rochtana: 2022-03-24.
  2. 2.0 2.1 trocaire.org. "OIDEACHAS REILIGIÚNACHː ACMHAINN DON IAR-BHUNSCOIL". Dáta rochtana: 2022.
  3. Nuacht RTÉ (2018-03-07). "Naomh le déanamh den Ardeaspag Óscar Romero" (as ga). 
  4. 4.0 4.1 Nuacht RTÉ (2015-02-03). "Oscar Romero le beannú ag an Eaglais Chaitliceach" (as ga). 
  5. 5.0 5.1 Catherine Foley (2018). "Jamal Khashoggi, an chinsireacht agus ceird uasal na hiriseoireachta" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2022-03-24.
  6. Balor. "An tSúil Nimhe" (ga). Beo!. Dáta rochtana: 2022-03-24.
  7. "BBC World Service - Witness History, The killing of Archbishop Romero" (en-GB). BBC. Dáta rochtana: 2019-03-24.
  8. Office of the President of Ireland. "Diary President Visits Cathedral And Tomb Of Archbishop Romero" (ga). president.ie. Dáta rochtana: 2022-03-24.
  9. Office of the President of Ireland. "Diary President Views The Monument To Memory And Truth And Attends An Ngo Partner" (ga). president.ie. Dáta rochtana: 2022-03-24.