Caisleán Ó gCuanach
 | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Sonraí | ||||
| Cineál | Suíomh stairiúil agus caisleán | |||
| Suíomh geografach | ||||
| Limistéar riaracháin | An Chúil Bhán, Éire | |||
| ||||
Túrtheach ón 13ú haois is ea Caisleán Ó gCuanach, ar a dtugtar Caisleán an Chúil Bháin chomh maith, atá suite i gContae Luimnigh, Éire.[1][2]
Suíomh[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tá Caisleán Ó gCuanach suite 2.6 ciliméadair (1.6 míle) thiar theas ó shráidbhaile Dún Bleisce. Tá sé suite ar bhruach thiar Abhainn Cheathrú na hAille, craobh-abhainn den Abhainn Mharbh, í féin ina craobh-abhainn de chuid na Maoilchearna.[3]
Stair[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tógadh an caisleán thart ar an bhliain 1225 ag lánúin chumhachtach Normannach, William agus Matilda de Marisco.[4] Tá féideartheacht ann go raibh dún níos luaithe ar an suíomh, a tógadh sa 12ú haois. Choigistigh an Rí Eoin an talamh sa bhliain 1210.
I mí na Samhna 1234 chaill muintir de Marisco an caisleán mar phionós as tacaíocht a thabhairt do Risteard Marshal, 3ú hIarla Pembroke in aghaidh an Rí. Bhronn Rí Anraí III é do Lúcás, Ardeaspag Bhaile Átha Cliath. I 1242, thug Lúcás léas 20 bliain ar mhainéar Uí Chuanach do Mhuiris Mac Gearailt, 2ú Tiarna Uíbh Fhailí. Thóg an Rí ar ais é sa bhliain 1244.[3]
I 1281 bronnadh é ar Otto de Grandson. Tháinig meathlú ar an caisleán tar éis sin.[3]
Tá an caisleán ar thalamh cothrom agus é ar an teorainn le fána cuarach ar an taobh theas. Tá an daingean 14.3 m × 9 m (47 tr × 30 tr) go hinmheánach, agus bhí airde suas le 14 m ar na ballaí (ní mhaireann ach cuid de na ballaí).[5] Tá an túirín 5.2 m x 3.4 m go seachtrach. Bhí ballaí an-tiubh ag íoslach an daingin, suas le 3.3 m (11 tr) in áiteanna.[3]
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ “Caisleán Ó gCuanach/Coonagh Castle | logainm.ie” (ga). Bunachar Logainmneacha na hÉireann (Logainm.ie). An Coimisiún Logainmneacha. Dáta rochtana: 2024-03-23.
- ↑ Power (10 March 2021). “€10,400 an acre sought for residential farm near Limerick-Tipperary border”. Irish Examiner.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 O'Keeffe, Tadhg. “Building lordship in thirteenth‐century Ireland: the donjon of Coonagh Castle, Co. Limerick”.
- ↑ “Historical Background”.
- ↑ O'Keeffe, Tadhg (2011). "Building lordship in thirteenth-century Ireland: the "donjon" of Coonagh Castle, Co. Limerick". The Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland 141: 91–127.