Ngũgĩ wa Thiong'o

Ngũgĩ wa Thiong'o

(2019)
Beathaisnéis
Breith	5 Eanáir 1938 85 bliana d'aois Kamirithu
Faisnéis phearsanta
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil Leeds Ollscoil Makerere Ardscoil Alliance
Teanga dhúchais	An Chiocúis
Gníomhaíocht
Gairm	drámadóir, múinteoir ollscoile, fealsamh, scríbhneoir aistí, úrscéalaí, scríbhneoir
Fostóir	Ollscoil California, Irvine (2002–) Ollscoil Nua-Eabhrac (1992–2002) Ollscoil Yale, visiting scholar (en) (1989–1992) Ollscoil Nairobi (1967–1977) Ollscoil Northwestern Ollscoil Nua-Eabhrac
Ball de	Acadamh Ealaíona agus Eolaíochtaí Mheiriceá
Teangacha	Béarla agus An Chiocúis
Saothar
Saothar suntasach I Will Marry When I Want (en)
Teaghlach
Páiste	Mũkoma wa Ngũgĩ, Wanjiku wa Ngũgĩ
Croineolaíocht
	prisoner of conscience (en)
Gradam a fuarthas (2020)  Duais Idirnáisiúnta na Catalóine (2001)  Duais Idirnáisiúnta Nonino (1973)  Lotus Prize for Literature (en)  Doctor honoris causa at University of Bayreuth (en)
Suíomh gréasáin	ngugiwathiongo.com

Is scríbhneoir, drámadóir, file, léachtóir agus gníomhaí teangacha as an gCéinia é Ngũgĩ wa Thiong'o a bhíodh ag obair i mBéarla ach anois bíonn sé ag scríobh sa Chiocúis. Áirítear i measc a chuid oibre saothar úrscéalta, drámaí, gearrscéalta, agus aistí, ó chritic liteartha agus shóisialta go litríocht na bpáistí. Bhí sé ina bhunaitheoir agus eagarthóir ar an iris Chiocúis Mũtĩiri. I measc na leabhar atá scríofa aige tá Decolonising the Mind, leabhar a phléann leis an mbealach ar éirigh sé as scríobh i mBéarla agus polaitíocht teangacha san Afraic trí chéile.

Sa bhliain 1977, thug Ngũgĩ ar fhoirm nua téatair sa Chéinia a d'fhéach roimh an phróiseas amharclainne a shaoradh ón chóras oideachais meánaicmeach ginearálta, tríd spontáineacht agus rannpháirtíocht an lucht féachana sna léirithe a spreagadh.. D'fhéach tionscadal s'aige leis an phróiseas amharclainne a shoiléiriú, agus an "próiseas coimhthiú" a tháirgeann gailearaí de réaltaí gníomhacha agus mais neamhdhifreáilte de lucht leanúna faoi chomaoin mhór, a sheachaint. De réir Ngũgĩ spreag an córas seo éighníomhach san "ghnáth dhaoine". Cé go raibh ag éirí go maith leis an dráma 'Ngaahika Ndeenda' mar fhiontar tráchtála, chuir rialtas na Céinia stop leis sé seachtaine tar éis a oscailte.