Ardchros an Fhásaigh Rua

Ardchros an Fhásaigh Rua
Sonraí
Cineál	Ardchros
Suíomh geografach
Limistéar riaracháin	Contae Chill Mhantáin, Éire
53° 11′ 46″ N, 6° 08′ 26″ O
Séadchomhartha náisiúnta na hÉireann
Aitheantóir	337

Ardchros agus Séadchomhartha Náisiúnta atá suite in aice le Bré, Contae Chill Mhantáin, Éire, is ea Ardchros an Fhásaigh Rua, ar a dtugtar Crois Naomh Valery freisin.

Suíomh

Tá Ardchros an Fhásaigh Rua suite siar ó Bhré, díreach in aice le timpeallán Lána Berryfield, 0.5 km siar ó thuaidh ó Abhainn Bhré.

Stair

An “Chrois Bheag” ag Ráth Mhichíl, ceann de Chrosa an Fhásaigh

Bhí an chros ag Baile Maine ar dtús (thart ar 1.6km (0.99 mhíle) ón suíomh reatha), agus creidtear gur snoíodh é go déanach san 12ú haois. Tá crosa eile cosúil léi i gceantar Ráth an Dúin suite ag Ráth Michíl, Cill Gharraí agus Seanchill, agus tugtar “Crosa an Fhásaigh Rua” orthu le chéile; is dócha gur shnoigh an saor cloiche céanna iad.

Dar leis an scríbhneoir Sasanach Anne Plumptre (1760–1818), a d’fhan leis an teaghlach Walker ag St. Valery in 1814–15, tugadh an chros ó ghleann go dtí an Fásach Rua, agus sheas é ar dtús i lár banraí bige. Thaistealaíodh oilithrigh ó na mílte timpeall agus chaith siad go leor cosán síos go dtí an chros.

Cur síos

Aghaidh an ardchros

Tá an chros déanta as eibhear le banda grianchloch agus seasann sí 1.42 m (4.7 tr) ar airde agus tá sé 16 cm (6.3 orlach) ar leithead.

Tá íomhá de chéasadh Íosa ar an aghaidh thiar, agus tá dhá cheann daonna an-chaite ar an aghaidh thoir, an dá cheann le féasóg agus ceann b’fhéidir ag caitheamh mítéir. Tá dhá cheann eile ar an gcros: ceann ag sní isteach ó imeall theas an fháinne agus ceann eile suite ar an taobh thoir thuaidh den bhun.