Eòin Dòmhnallach (Cille Mhoire)
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | A' Chille Mhòr, Scotland  |
| Bás | 1 Deireadh Fómhair 2021 |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | cartlannaí, staraí |
| Teangacha | Gaeilge na hAlban agus Béarla |
Ba shaineolaí é Eòin Dòmhnallach (Eòin Eachainn Eòin Dhòmhnaill ‘ic Ghilleasbaig Eòin ’ic Shomhairle) ar chultúr, sheanchas agus stair, ó cheantar Chille Mhoire san Oileán Sgitheanach. Fuair sé bás i mí Dheireadh Fómhair 2021.
Mac crochtóra ba ea é, agus léirigh sé suim mhór i gcultúr agus i dteanga cheantar na Coille Móire ó aois an-óg, agus spéis ar leith i dtraidisiún an tí cheilí.
Bhunaigh sé Taigh-tasgaidh (Músaem) Chille Mhoire sa bhliain 1965, ceann de na chéad músaeim faoin spéir in Albain a d’oscail i 1965, rud a mheallann turasóirí ó gach cearn den domhan inniu.u.
I 1970, cheannaigh sé an Óstán Dhùn Thuilml, a bhí ar siúl aige ar feadh 27 bliain sular éirigh sé as. Chomh maith leis an obair sin, bhailigh sé go leor béaloideas áitiúil ó cheantar na Coille Móire ó na 1960idí ar aghaidh, ag baint úsáide as téipthaifeadán chun muintir an phobail a thaifeadadh. Ba mhinic é ag cur le cláracha Gaeilge an BhBC ar an raidió agus ar an teilifís chomh maith, agus é ag labhairt ar go leor ábhar, agus é nasctha go minic le háit iasachta.
Sa bhliain 2000 bronnadh MBE air, as an obair luachmhar a rinne sé ag caomhnú an chultúir Ghaelaigh i dTròndairnis, agus in 2011 bronnadh an gradam Sàr Ghàidheal air ó Shabhal Mòr Ostaig. [1]
Bhí baint mhór aige leis an eaglais, áit a raibh sé ina chléireach ar an seisiún, agus ina réamhchantóir le blianta fada.
Naisc sheachtracha
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Tobar an Dualchais: Eoin Domhnallach
- Eoin ag canadh ‘Poca Síl an t-Selgair’ i 1954
- Eoin ag caint le Coinneach MacÌomhair i 1995 faoin músaem i gCill Mhór a d’oscail sé 30 bliain roimhe sin.