Dogma lárnach na bitheolaíochta móilíní

Is é dogma lárnach na bitheolaíochta ná míniú ar shreabhadh na faisnéise géinití laistigh de chóras bitheolaíoch. Luaitear go minic é mar "déanann ADN ARN agus ARN próitéin," cé nach é seo a bhunbhrí. Luaigh Francis Crick den chéad uair é sa bhliain 1957, a foilsíodh ansin sa bhliain 1958: "The Central Dogma. This states that once 'information' has passed into protein it cannot get out again. In more detail, the transfer of information from nucleic acid to nucleic acid, or from nucleic acid to protein may be possible, but transfer from protein to protein, or from protein to nucleic acid is impossible. Information means here the precise determination of sequence, either of bases in the nucleic acid or of amino acid residues in the protein." -Francis Crick, 1958

agus ath-luaite i bpáipéar Nature a foilsíodh sa bhliain 1970:

Sreabhadh faisnéise i gcórais bhitheolaíocha

"The central dogma of molecular biology deals with the detailed residue-by-residue transfer of sequential information. It states that such information cannot be transferred back from protein to either protein or nucleic acid."

Tá an-tóir ar an dara leagan den dogma lárnach ach tá sé mícheart. Is é seo an chonair shimplíoch ADN → ARN → conair phróitéine a d'fhoilsigh James Watson sa chéad eagrán de The Molecular Biology of the Gene (1965). Tá difríocht idir leagan Watson agus leagan Chrick toisc go ndéanann Watson cur síos ar phróiseas dhá chéim (ADN → ARN agus ANA → próitéin) mar an dogma lárnach. Cé go bhfuil an dogma, a luadh i dtús báire ag Crick, fós bailí inniu, níl leagan Watson.

Is creatlach é an dogma chun aistriú faisnéise sheicheamh a thuiscint idir bithpholaiméirí a iompraíonn faisnéis, sa chás is coitianta nó ginearálta, in orgánaigh bheo. Tá 3 phríomhaicme de bhithpholaiméirí den sórt sin: ADN agus ARN (idir aigéid núicléasacha), agus próitéin. Tá 3 × 3 = 9 aistriú díreach faisnéise is féidir a shamhlú eatarthu seo. Rangaíonn na dogma iad seo i 3 ghrúpa de 3: trí aistriú ghinearálta (a chreidtear a tharlaíonn de ghnáth sa chuid is mó de na cealla), trí aistriú speisialta (a chreidtear nach dtarlaíonn, ach amháin faoi choinníollacha sonracha i gcás roinnt víris nó i saotharlann), agus trí aistrithe anaithnid (a chreidtear nach dtarlaíonnn riamh). Déanann na haistrithe ginearálta cur síos ar an ngnáthshreabhadh faisnéise bitheolaíche: Is féidir cóip a dhéanamh de ADN chuig ADN (macasamhlú ADN), is féidir faisnéis ADN a chóipeáil isteach i tARN (tras-scríobh), agus is féidir próitéiní a shintéisiú ag baint úsáide as an bhfaisnéis i tARN mar theimpléad (aistriú). Déanann na haistrithe speisialta cur síos ar: ARN á chóipeáil ó ARN (macasamhlú ARN), DNA á shintéisiú ag baint úsáide as teimpléad ARN (cúl-tras-scríobh), agus próitéiní á shintéisiú go díreach ó theimpléad ADN gan tARN a úsáid. Déanann na haistrithe anaithnid cur síos ar: próitéin a chóipeáil ó phróitéin, sintéis de ARN ag baint úsáide as struchtúr príomhúil próitéine mar theimpléad, agus sintéis ADN ag baint úsáide as struchtúr príomhúil próitéine mar theimpléad - ní mheastar go dtarlaíonn siad seo go nádúrtha.

Faisnéis maidir le seicheamh bitheolaíoch

Is bithpholaiméirí líneacha iad na bithpholaiméirí a chuimsíonn peiptídí ADN, ARN agus (polai) peiptídí (ie: tá gach monaiméir ceangailte le dhá mhonaiméir eile ar a mhéad). Ionchódaíonn seicheamh a mhonaiméirí faisnéise go héifeachtach. Go hidéalach, is aistrithe dílis iad na haistrithe faisnéise a bhfuil cur síos déanta orthu sa dogma árnach, is aistrithe cinnteachaíoch iad, ina n-úsáidtear seicheamh bithpholaiméire amháin mar theimpléad chun bithpholaiméir eile a thógáil le seicheamh atá ag brath go hiomlán ar sheicheamh na bithpholaiméir bunaidh.