Caisleán an Chorraigh
 | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| ||||
Túrtheach is ea Caisleán an Chorraigh[1] a thógú am éigin sa chúigiú haois déag é i gCill Fhionntain, Baile Átha Cliath. Tá an caisleán laistigh de theorainneacha Dhiméin Bhinn Éadair i seanbhaile Bhaile an Chorraigh. Is dócha gur tógadh an caisleán ar thalamh níos airde chun an cuing ag Cill Fhionntain a chosaint, an t-aon bhealach ar an talamh chun rochtain a fháil ar Chaisleán Bhinn Éadair agus ar chalafort Bhinn Éadair.[1] Go stairiúil tugadh The Dane's Castle air uaireanta.[2]
Stair[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tá an chuma ar an scéal go raibh muintir Cornwalsh ón Bhreatain Bheag ina gcónaí sa cheantar timpeall ar an gcaisleán sna meánaoiseanna agus thug an cnoc in aice láimhe agus a mbunús Breatnach a n-ainm dóibh. Ní fios cé acu muintir Cornwalsh na Breataine, an teaghlach White níos déanaí nó páirtí eile a thóg an caisleán.
Ba le Whites ó Naomh Caitríona an caisleán go cinntitheach i lár an 16ú haois ach aistríodh go Christopher St Lawrence, 8ú Barún Binn Éadair é i 1579 agus b’fhéidir go raibh uasghrádú air ag an am sin.[3]
Tá an caisleán le feiceáil go soiléir ar léarscáil Suirbhé an Dúin de Thuaisceart Bhaile Átha Cliath ó 1655.[4]
D’úsáid an 30ú Tiarna Binn Éadair é níos déanaí mar ardán mór agus gné ar Ráschúrsa Pháirc Bhinn Éadair (1829–1842). Chuaigh ciorcad an ráschúrsa ó chóngar do Chaisleán Bhinn Éadair agus chuaigh sé timpeall ar Chaisleán an Chorraigh ar Bhóthar an Choinicéir.[5][6] Ghlac Club Peile Ceilteach Bhinn Éadair dathanna rásaíochta dubh agus bán Tiarna Bhinn Éadair níos déanaí nuair a bunaíodh an club ar chuid de thailte Chaisleán Bhinn Éadair i 1962.[7][8][9]
_Admiralty_Chart_of_1875_updated_to_1931,_copyright_expired_1981.jpg)
Baineadh úsáid as an gceantar timpeall an chaisleáin mar chairéal ar feadh cuid mhór de dheireadh na 19ú haoise agus tús an 20ú haois agus an túr agus na foirgnimh amuigh mar aon le caidéal uisce muileann gaoithe ar chuid den bheagán struchtúr atá fágtha sa cheantar. Is féidir fothrach níos substaintiúla den chaisleán a fheiceáil go soiléir i ngrianghraif a thóg Francis Browne sna 1930dí agus is cosúil go léiríonn siad cuid de bhallaí seachtracha an chaisleáin nó bábhún. [10] [lower-alpha 1]
Tar éis é a bheith athchóirithe go páirteach go luath sna 2000dí, tá an caisleán daingnithe anois agus suite laistigh de choimpléasc árasán príobháideach mar ghné ailtireachta cé gur féidir é a fheiceáil go soiléir go fóill ó Bhóthar Bhinn Éadair in aice láimhe.[11]
Stádas agus Gnéithe[cuir in eagar | athraigh foinse]
.jpg)
.jpg)
I measc na ngnéithe inaitheanta tá i de bhalla bábhúin, túiríní, iosáin – a bhféadfadh úsáidí éagsúla a bheith bainte astu le himeacht ama, forbhallaí agus poll láhaigh agus seomra le díon coirbéil. Cé go bhfuil gnéithe éagsúla cosanta ag an túr, ní léir gurb é an chosaint príomhchuspóir an fhoirgnimh agus gur fheidhmigh sé mar thúr faire amach agus níos mó mar chóiríocht le himeacht ama. I measc na ngnéithe maisiúla eile atá taifeadta ar an gcaisleán ón 18ú haois tá teallach cloiche gearrtha, fuinneoga áirse cloiche gearrtha pointeáilte agus roinnt gnéithe snoite lena n-áirítear seamra trom le barrghréasán bláthanna a bhfuil aghlot ar imeall Thoir Thuaidh an phríomhthúir. agus aghaidh drochbhéasach daonna ar chloch starrach ar an taobh Thoir.
Ta fianaise ann go raibh daoine ina chónaí san cheantar chomh fada siar leis an 13ú agus an 14ú haois le tástáil seandálaíochta sa cheantar díreach timpeall ar an túr.
San lá atá inniu ann tá an túr caomhnaithe agus cosanta go maith mar gheall ar a stádas. Tá sé suite anois i gcoimpléasc árasán le geata gan aon fhoirgneamh nua ceadaithe sa chomharsanacht.
Nótaí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ Photos 3.2.6 to 3.2.30 in the Father Browne collection
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ 1.0 1.1 Francis Elrington Ball (1979). "A History of the County Dublin: The People, Parishes and Antiquities from the Earliest Times to the Close of the Eighteenth Century". Gill and Macmillan. ISBN 978-0-7171-0971-5.
- ↑ "Proceedings" (December 1893). The Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland 3 (4): 441–454. JSTOR 25508089.
- ↑ O'Laughlin (1999). "The Families of County Dublin, Ireland". Irish Genealogical Foundation. ISBN 978-0-940134-30-0. Dáta rochtana: 12 June 2020.
- ↑ “Down Survey Maps | The Down Survey Project”. downsurvey.tchpc.tcd.ie. Dáta rochtana: 7 December 2023.
- ↑ Hurley (Spring 2006). "Baldoyle as a Racecourse Village". Dublin Historical Record 59 (1): 65–80. JSTOR 30101607.
- ↑ “HOWTH PARK RACECOURSE”. greyhoundderby.com. Dáta rochtana: 12 June 2020.
- ↑ “MISSION STATEMENT”. howthceltic.com. Dáta rochtana: 12 June 2020.
- ↑ “Baldoyle Racecourse”. rte.ie (4 July 2012). Dáta rochtana: 12 June 2020.
- ↑ "The Sportsman" : 322–.
- ↑ “Corr Castle Photos – 1930”. edwindavison.com. Dáta rochtana: 12 June 2020.
- ↑ “New Howth apartments have an old castle at the Corr”. irishtimes.com. Dáta rochtana: 12 June 2020.