Vasily Arkhipov
  | |
| Ainm sa teanga dhúchais | (ru) Васи́лий Алекса́ндрович Архи́пов |
|---|---|
| Beathaisnéis | |
| Breith | 30 Eanáir 1926 Zvorkovo (An tAontas Sóivéadach) |
| Bás | 19 Lúnasa 1998 72 bliana d'aois Zheleznodorozhny, An Rúis |
| Siocair bháis | Ailse duáin |
| Faisnéis phearsanta | |
| Scoil a d'fhreastail sé/sí | S.O. Makarov Pacific Naval Institute (en)  |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | oifigeach cabhlaigh |
| Gairm mhíleata | |
| Géillsine | An tAontas Sóivéadach |
| Brainse míleata | Soviet Navy (en) |
| Céim mhíleata | vice admiral (en) |
| Coinbhleacht | Soviet–Japanese War (en) agus an Cogadh Fuar |
| Croineolaíocht | |
| 14 Deireadh Fómhair 1962-28 Deireadh Fómhair 1962 | Géarchéim na nDiúracán i gCúba
|
Gradam a fuarthas
| |
 | |
Oifigeach Cabhlaigh Sóivéadach ab ea Vasily Aleksandrovich Arkhipov (Rúisis: Иасилий Александрович Ирхипов, 30 Eanáir 1926 – 19 Lúnasa 1998) agus tá sé curtha síos dó gurb é a creideadh as cosc ar sheoladh toirpéid núicléach Shóivéadaigh le linn Ghéarchéim na nDiúracán i gCúba. Is dócha go mbeadh freagairt mhór teirmeanúicléach domhanda mar thoradh ar ionsaí den sórt sin.[1]
Mar cheannasaí foirne an chabhlacháin agus mar dhara ceannasaí ar an bhfomhuireán faoi thiomáint díosail B-59, dhiúltaigh Arkhipov cead a thabhairt don chaptaen agus d’oifigeach polaitíochta toirpéid núicléacha a úsáid i gcoinne Chabhlach na Stát Aontaithe, cinneadh a d’éiligh comhaontú na dtrí oifigeach. Tar éis a bháis, bhí Arkhipov aitheanta go forleathan mar dhuine a "shábháil an domhain" lena ghníomhartha ar an B-59 .
Luathshaol[cuir in eagar | athraigh foinse]
Rugadh Arkhipov isteach i dteaghlach tuathánach i mbaile Staraya Kupavna, in aice le Moscó. Fuair sé a chuid oideachais in Ardscoil Chabhlaigh an Aigéin Chiúin agus ghlac sé páirt sa Chogadh Sóivéadach-Seapánach i Lúnasa 1945, agus é ag obair ar scuabadóir mianach. D’aistrigh sé go hArdscoil Chabhlaigh Mhuir Chaisp agus bhain sé céim amach i 1947.[2]
Gairmréim luath[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tar éis dó céim a bhaint amach i 1947, d'oibrigh Arkhipov sa seirbhís fomhuirí ar bord báid sa Mhuir Dhubh, i gCabhlaigh an Tuaiscirt agus sa Mhuir Bhailt.
Timpiste K-19[cuir in eagar | athraigh foinse]
I mí Iúil 1961, ceapadh Arkhipov ina leas-cheannasaí agus mar sin ina oifigeach feidhmiúcháin ar an bhfomhuireán diúracán balaistíoch nua de chuid an Hotel-class K-19.[3] Tar éis cúpla lá de chleachtaí a dhéanamh amach ó chósta thoir theas na Graonlainne, d'fhorbair an fomhuir sceitheadh an-mhór ina chóras fuartháin imoibreora. Theip ar an gcóras fuaraithe mar gheall ar an sceitheadh seo. Cuireadh isteach ar chumarsáid raidió freisin, agus ní raibh an fhoireann in ann teagmháil a dhéanamh le Moscó.
Gan aon chórais chúltaca, d’ordaigh an captaen Nikolai Zateyev do sheachtar ball den fhoireann innealtóireachta teacht ar réiteach chun ollchliseadh núicléach a sheachaint. Mar gheall air seo bhí ar na fir oibriú ag leibhéil arda radaíochta ar feadh tréimhsí fada. Sa deireadh tháinig siad suas le córas tánaisteach chuisnithe agus bhí siad in ann chun cosc a chur ar ollchliseadh imoibreora.
Cé go raibh siad in ann iad féin a shábháil ó ollchliseadh núicléach, bhí an fhoireann ar fad, lena n-áirítear Arkhipov, ionradaithe. Fuair gach ball den chriú innealtóra agus a n-oifigeach rannáin bás laistigh de mhí mar gheall ar na leibhéil arda radaíochta a raibh siad nochtaithe dóibh. Thar dhá bhliain, fuair 15 mairnéalach eile bás de bharr na n-iar-iarmhairtí.
Rannpháirtíocht i nGéarchéim na nDiúracán i gCúba[cuir in eagar | athraigh foinse]
Ar 27 Deireadh Fómhair 1962, le linn Ghéarchéim na nDiúracán i gCúba, d'aimsigh grúpa de 11 scriostóir de chuid Chabhlach na Stát Aontaithe agus an t-iompróir aerárthaí USS Randolph fomhuireán B-59 in aice le Cúba (Bhí an B-59 ar cheann de cheithre fhomhuireán Foxtrot a sheol an APSS chuig an gceantar timpeall Chúba). In ainneoin a bheith in uiscí idirnáisiúnta, thosaigh Cabhlach na Stát Aontaithe ag titim lánán doimhneachta comharthaíochta, rud a bheartaigh iallach a chur ar an bhfomhuir teacht ar an dromchla le haghaidh aitheantais.[5][6]
Faoin am sin, ní raibh aon teagmháil ó Moscó le roinnt laethanta, agus cé go raibh criú an B-59 ag piocadh suas craoltaí raidió sibhialtach SAM níos luaithe, bhí an fomhuireán ródhomhain chun monatóireacht a dhéanamh ar aon trácht raidió, mar a bhí sé. gnóthach ag iarraidh dul i bhfolach óna lucht tóraithe Mheiriceá. Ní raibh a fhios acu siúd a bhí ar bord an raibh cogadh briste amach nó nach raibh.[7][8] Chinn captaen an fhomhuireáin, Valentin Grigoryevich Savitsky, go bhféadfadh cogadh a bheith tosaithe cheana féin agus theastaigh uaidh toirpéad núicléach a sheoladh.[9]
Go hiondúil, ní raibh de cheangal ar fhomhuireáin Shóivéadaigh a bhí armtha leis an " Airm Speisialta " ach ar an gcaptaen agus ar an oifigeach polaitíochta seoladh núicléach a údarú, ach murab ionann agus na fomhuireáin eile sa chabhlachán, b'éigean don triúr oifigeach ar bord an B-59 comhaontú a dhéanamh chun údarú a fháil. Tharla sé seo mar gheall ar sheasamh Arkhipov mar cheannaire foirne an chabhlachán; sular seoladh an toirpéid núicléaigh, bhí ar an gcaptaen Savitsky ceadú Arkhipov a fháil freisin. Ba iad na hoifigigh ar theastaigh uathu aontú leis an seoladh núicléach ná an captaen Savitsky, an t-oifigeach polaitiúil Ivan Semyonovich Maslennikov, agus an t-oifigeach feidhmiúcháin Arkhipov. Bhris argóint amach idir an triúr acu, gan ach Arkhipov i gcoinne an seoladh..[10]
De ghnáth, d'éiligh fomhuireáin Sóivéadacha atá armtha leis an "Airm Speisialta" ach an captaen agus an t - oifigeach polaitiúil seoladh núicléach a údarú, ach murab ionann agus na fomhuireáin eile sa flotilla, níor mhór do na trí oifigeach ar bord an B -59 aontú chun an seoladh a údarú. Bhí sé seo mar gheall ar sheasamh Arkhipov mar cheann foirne an flotilla; sular seoladh an torpedo núicléach, bhí ar chaptaen Savitsky formheas Arkhipov a fháil freisin. Ba iad na hoifigigh a bhí ag teastáil chun aontú leis an seoladh núicléach captaen Savitsky, oifigeach polaitiúil Ivan Semyonovich Maslennikov, agus oifigeach feidhmiúcháin Arkhipov. Bhris argóint amach idir an triúr acu, gan ach Arkhipov i gcoinne an tseolta.
Cé nach raibh Arkhipov ach ina leascheannasaí ar an B -59, bhí sé ina cheann foirne ar an flotilla fomhuirí ar fad, a chuimsigh an B -4, an B -36 agus an B -130.[1] De réir an údair Edward Wilson, bhí an cháil faighte ag Arkhipov as a iompar misniúil in eachtra K-19 na bliana roimhe sin agus bhí ról mór aige sa díospóireacht chun an thoirpéid a sheoladh. Chuir Arkhipov ina luí ar Savitsky sa deireadh dul sé go barr uisce agus bhí fanacht le horduithe ó Mhoscó. Chuir a áitimh cogadh núicléach ó dhoras go héifeachtach, rud is dócha a tharlódh dá mbeadh an t-arm núicléach scaoilte. D'éirigh cadhnraí an B-59 an-lag agus theip ar a aerchóiriú, rud a chruthaigh teas as cuimse agus a ghin leibhéil arda dhé-ocsaíd charbóin taobh istigh den fhomhuireán. Cuireadh iallach orthu dul ar an dromchla i measc lucht leanta Mheiriceá agus filleadh ar an Aontas Sóivéadach
Sa bhliain 1997, chuir an Leas-Aimiréal Vasili Arkhipov tuairisc faoin eachtra i láthair ag an gComhdháil ar Ghéarchéim na nDiúracán i gCúba, 14 Deireadh Fómhair, 1997, Moscó.[11][12] agus thug sé le fios gur scaoil aerárthaí Meiriceánacha ar a fomhuirean tar éis dó an dromchla a shroisint.
Iarmhairt[cuir in eagar | athraigh foinse]
Díreach tar éis filleadh ar an Rúis, bhí náire ar go leor ball den chriú as a gcuid ceannairí. Dúirt aimiréal amháin leo "Bheadh sé níos fearr más rud é go ndeachaigh tú síos le do long." Dúirt Olga, bean chéile Arkhipov, " nár mhaith leis a bheith ag caint faoi, bhraith sé nach raibh meas acu ar an méid a ndeachaigh siad tríd ." Ceanglaíodh ar gach captaen tuairisc ar imeachtaí a chur i láthair le linn an mhisin chuig Marascal Andrei Grechko, a rinne ionadaíocht don aire cosanta Sóivéadach tinn. [2]a chur i láthair Marshal Andrei. Grechko, a tháinig in ionad aire cosanta na Sóivéide a bhí tinn.
Bhí Grechko ar buile le teip na foirne cloí leis na dianorduithe rúndachta tar éis dó a fháil amach go bhfuair na Meiriceánaigh amach iad. Thug oifigeach amháin faoi deara fiú freagairt Grechko, ag rá "ar a fháil amach gurb iad na fomhuireáin díosail a chuaigh go Cúba, bhain sé a spéaclaí amach agus a bhuail sé iad i gcoinne an bhoird agus ar ar buile, briseadh ina bpíosaí beaga iad, agus go tobann d'fhág sé an tseomra ina dhiaidh sin."
Naisc sheachtracha[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ Noam Chomsky, in his book Hegemony or Survival: America's Quest for Global Dominance, quoted Thomas Blanton of the National Security Archive as saying that we were "one word away from nuclear war." Chomsky stated that "a devastating response would have been a near certainty" and quoted President Dwight Eisenhower as saying that "a major war would destroy the Northern Hemisphere" (Chomsky, p. 74).
- ↑ [https://books.google.ie/books?id=P-VNltHyq0sC&pg=PA13&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false
- ↑ Roberts (2012). "Cuban Missile Crisis: The Essential Reference Guide": 13–14. Abc-Clio Inc. ISBN 9781610690652.
- ↑ "The submarines of October: U.S. and Soviet Naval Encounters During the Cuban Missile Crisis" (31 October 2002) (75). Dáta rochtana: 21 November 2008.
- ↑ Michael Dobbs, One Minute to Midnight, Vintage, Random House, 2009. Includes photograph of B-59 surfacing.
- ↑ “Chronology of Submarine Contact During the Cuban Missile Crisis”. National Security Archive of the George Washington University. Dáta rochtana: 15 November 2010.
- ↑ Michael Dobbs, One Minute to Midnight, Vintage, Random House, 2009. Includes photograph of B-59 surfacing.
- ↑ “Chronology of Submarine Contact During the Cuban Missile Crisis”. National Security Archive of the George Washington University. Dáta rochtana: 15 November 2010.
- ↑ Wilson (27 October 2012). "Thank you Vasili Arkhipov, the man who stopped nuclear war". The Guardian. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2 July 2021. Dáta rochtana: 31 October 2012.
- ↑ Chomsky (2004). "Hegemony or Survival: America's Quest for Global Dominance". New York: Henry Holt. ISBN 0-8050-7688-3.
- ↑ Vice-Admiral Vasili Arkhipov Presentation at the Conference on the Cuban Missile Crisis, October 14, 1997, Moscow.
- ↑ [1]