Jump to content

Turcach Meicniúil

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Trasghearradh den Turcach Mechanúil, ag taispeáint conas a cheap Joseph Racknitz go raibh an t-oibreoir ina shuí istigh agus é ag imirt a chéile comhraic. Bhí Racknitz mícheart faoi shuíomh an oibreora agus faoi thoisí an meaisínre araon.[1]

An Turcach Meicniúil, ar a dtugtar an tImreoir Ficheall Uathoibríoch freisin, nó an Tuirc go simplí, meaisín fichille a bhí ann. Taispeánadh den chéad uair é sa bhliain 1770, agus bhí an chuma air go raibh sé in ann cluiche láidir fichille a imirt go neamhspleách, ach i ndáiríre bhog máistir fichille a phíosaí trí luamháin agus maighnéid i bhfolach taobh istigh de. Rinneadh camchuairt ar an meaisín agus taispeánadh é ar feadh 84 bliain mar uathoibrí, agus lean sé ar aghaidh ag tabhairt taispeántais ó am go chéile go dtí 1854, nuair a scriosadh é i dtine. Sa bhliain 1857, thug alt a d’fhoilsigh mac an úinéara an chéad mhíniú iomlán ar an meicníocht, a raibh amhras forleathan ann gur cleas a bhí ann ach nár cuireadh síos cruinn air riamh fad a bhí an meaisín fós ann.

Tógtha ag Wolfgang von Kempelen chun dul i bhfeidhm ar an banimpire Maria Theresa na hOstaire. Bhuaigh an Tuirc formhór na gcluichí, lena n-áirítear iad siúd i gcoinne státairí ar nós Napoleon Bonaparte agus Benjamin Franklin. Cheannaigh Johann Nepomuk Mälzel é sa bhliain 1804, agus lean sé de bheith á thaispeáint. I measc na máistrí fichille a d'oibrigh é sa tréimhse níos déanaí seo bhí Johann Allgaier, Boncourt, Aaron Alexandre, William Lewis, Jacques Mouret agus William Schlumberger, ach níl a hoibreoirí le linn turas bunaidh Kempelen anaithnid fós. Ní hamháin gur imir an gléas go maith i gcluichí fichille ach d'fhéadfadh sé turas an ridire a dhéanamh freisin, fadhb a éilíonn ar an imreoir an ridire a bhogadh chun cuairt a thabhairt ar gach cearnóg ar an gclár.

  1. Standage 2002.