Tuar Mhic Éadaigh
| Tuar Mhic Éadaigh | |
|---|---|
| Léarscáil | |
 
| |
| Daonra ( ) - Baile: - Tuath: |
N/A ≈1,000 |
| Airde: | 58m |
| Contae: | Contae Mhaigh Eo |
| Cúige: | Connachta |
Baile i ndeisceart Chontae Mhaigh Eo is ea Tuar Mhic Éadaigh. Tá sé ar an limistéar Gaeltachta is faide ó thuaidh i gceantar Gaeltachta Dhúiche Sheoigheach, ceantar a shíneann thar theorainneacha sléibhtiúla na Gaillimhe agus Mhaigh Eo. Cuimsíonn ceantar Thuar Mhic Éadaigh an stráice talún idir Loch Measca agus Sléibhte Phartraí a shíneann ó theorainn na Gaillimhe ag Droichead an tSnámha (sna Fionnaithe) sa deisceart go Droichead Dhoire Mhór (i gceantar na Sraithe) sa Tuaisceart. Cé gurb é Tuar Mhic Éadaigh príomhbhaile an cheantair tá na Fionnaithe, Coill an tSidheáin agus an tSraith fós ag feidhmiú mar mhionbhailte sa cheantar. Bhunaigh Conradh na Gaeilge Coláiste Chonnacht i 1905, áit a deirtear a chuir Éamon De Valera agus Sinéad Ní Fhlannagáin aithne ar a chéile. Ba choláiste Gaeilge a bhí ann do mhúinteoirí Gaeilge agus do lucht an chonartha. Bhunaigh Gaeltarra Éireann monarcha cniotála i bhfoirgneamh an choláiste blianta ina dhiaidh sin. Tá monarcha cniotála ag Gaeltarra Éireann ar an mbaile fós. Tá Coláiste Muire, meánscoil lán-Ghaeilge suite ar bhruach Loch Measca. Ba choláiste ullmhúcháin do mhúinteoirí a bhí ann i dtosach, ansin meánscoil chónaithe do chailíní faoi chúram Shiúracha na Trócaire, sula dearnadh meánscoil lae as. Tá an ceantar suite ar bhruach thiar Loch Measca agus bhí giota beag den cheantar ó dheas i gCo. na Gaillimhe go dtí 1898. Ar an 3ú Bealtaine, 1921, le linn Chogadh na Saoirse, tharla luíochán tábhachtach ar an mbaile.
Mhair an t-aisteoir Sasanach Robert Shaw (a bhfuil aithne mhaith air i ngeall ar na scannáin Jaws agus The Sting) ann i dTeach Droim Bán go dtí uair a bháis i 1978.
Rugadh an t-aisteoir Mick Lally ann i 1945. Is as baile Thuar Mhic Éadaigh do Mháire Ní Thuathail a bhunaigh EO Teilifís sa Spidéal.
Sa Staidéar Cuimsitheach Teangeolaíoch ar Úsáid na Gaeilge sa Ghaeltacht 2007 áiríodh an toghroinn is faide ó dheas (Abhainn Bhrain - Maigh Eo) agus an toghroinn teorantach (An Ros - Gaillimh) i gCatagóir B agus na toghranna eile ar fad i nDúiche Sheoigheach i gCatagóir C.
