An difríocht idir athruithe ar: "Cumann Peile na hÉireann"
No edit summary |
No edit summary |
||
Líne 11: | Líne 11: | ||
|foirmiú= 1921 |
|foirmiú= 1921 |
||
|suíomh= https://www.fai.ie/ireland}} |
|suíomh= https://www.fai.ie/ireland}} |
||
[[Íomhá:FAI green door.jpg|deas|200px|thumb|Iar-ceanncheathrú Chumann Peile na hÉireann i [[Baile Átha Cliath|mBaile Átha Cliath]].]] |
|||
Is é '''Cumann Peile na hÉireann''' (''Football Association of Ireland'' as Béarla nó '''FAI''') an eagraíocht a rialaíonn [[sacar|peile]] i [[Poblacht na hÉireann|bPoblacht na hÉireann]]. Tharla scoilt idir an IFA, lena gceannáras i [[Béal Feirste|mBéal Feirste]] agus na clubanna sacair i [[Saorstát Éireann]] i [[1921]]. Ba é [[John Delaney]] [[príomhoifigeach feidhmiúcháin]] an Chumann Peile na hÉireann ó [[2004]] go [[2019]].<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.extratime.ie/newsdesk/articles/3849/|teideal=Delaney signs on|dátarochtana=2010-07-13|foilsitheoir=Extratime.ie}} {{en}}</ref> |
Is é '''Cumann Peile na hÉireann''' (''Football Association of Ireland'' as Béarla nó '''FAI''') an eagraíocht a rialaíonn [[sacar|peile]] i [[Poblacht na hÉireann|bPoblacht na hÉireann]]. Tharla scoilt idir an IFA, lena gceannáras i [[Béal Feirste|mBéal Feirste]] agus na clubanna sacair i [[Saorstát Éireann]] i [[1921]]. Ba é [[John Delaney]] [[príomhoifigeach feidhmiúcháin]] an Chumann Peile na hÉireann ó [[2004]] go [[2019]].<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.extratime.ie/newsdesk/articles/3849/|teideal=Delaney signs on|dátarochtana=2010-07-13|foilsitheoir=Extratime.ie}} {{en}}</ref> |
||
Leagan ó 17:46, 23 Márta 2021
Teimpléad:Bosca Sonraí Eagraíochta Is é Cumann Peile na hÉireann (Football Association of Ireland as Béarla nó FAI) an eagraíocht a rialaíonn peile i bPoblacht na hÉireann. Tharla scoilt idir an IFA, lena gceannáras i mBéal Feirste agus na clubanna sacair i Saorstát Éireann i 1921. Ba é John Delaney príomhoifigeach feidhmiúcháin an Chumann Peile na hÉireann ó 2004 go 2019.[1]
Sacar
Tá peil (nó sacar) ar cheann de na spóirt is sine ar domhan.[2] Tá aon imreoir déag ar an bhfoireann peile.[2] Tá cúl báire amháin ann.[2] De ghnáth bíonn ceathrar cosantóirí, ceathrar imreoir lár páirce, agus beirt tosaithe.[3] Tá seacht n-ionadach ar an binse na n-ionadaithe i ngach cluiche.[2] Is féidir le gach foireann trí ionadach a ainmniú i ngach cluiche.[2] Tá réiteoir amháin beirt agus maor líne i ngach cluiche.[2] Maireann cluichí peile nócha nóiméad agus tarlaíonn an sos leath ama tar éis daichead a cúig nóiméad agus faigheann na himreoirí sos cúig nóiméad déag.[2] De ghnáth bíonn an pháirc peile céad fiche slat ar fad agus tá sé seachtó cúig slat ar leithead.[2]
Scóráil
Is é aidhm an chluiche cúil a scóráil.[2] Chun cúl a scóráil caithfidh an liathróid a bheith os cionn na líne.[2] Chun an cluiche a bhuachan caithfidh an fhoireann níos mó cúil a scóráil ná an fhoireann eile.[2] De bharr seo faigheann siad trí phointe.[4] Má thagann deireadh leis an gcluiche agus scóráil an dá fhoireann an líon céanna cúil, faigheann an dá fhoireann pointe amháin.[4] Mura bhfuil aon cúil scóráilte sa chluiche ní fhaigheann siad aon phointí.[4]
Stair an Chumainn
Bunú an Chumainn Peile na hÉireann
Imríodh peil go príomha i dtuaisceart na hÉireann agus bainistíodh peil i mBéal Feirste fadó.[5] Bhunaigh clubanna i mBéal Feirste Cumann Peile na hÉireann sa bhliain 1880.[5] Bunaíodh an Cumann Peile Bhaile Átha Cliatha sa bhliain 1883.[5] Chonacthas forbairt na peile nuair a bunaíodh Cumann Peile Laighean sa bhliain 1892.[5]
Ní raibh clubanna atá lonnaithe i bPoblacht na hÉireann sásta leis an mbainistíocht mar cheap siad go raibh an bhainistíocht i bhfabhar imreoirí ó thuaisceart na hÉireann.[5] Ag an am seo bhí náisiúnachas Éireannach tábhachtach agus tharla Éirí Amach na Cásca.[5] Mar thoradh thosaigh clubanna i ndeisceart na hÉireann ag éileamh níos mó ó chumann peile na hÉireann. Bhí díomá le feiceáil nuair a d’fhág trí chlub léig na hÉireann.[5] D'fhág club peile Bóithéimeach (Béarla: Bohemians), club peile St James Gate agus club peile Shíol Bhroin (Béarla: Shelbourne)[6] an tsraithchomórtas na hÉireann.[5] Ach d’imir siad i gcomórtais coirn.[5] D'imir foireann Shíol Bhroin i gcoinne fhoireann Bhéal Feirste i gcoirn Cumann Peile na hÉireann sa bhliain 1921.[5] Cluiche cothrom a bhí ann agus shocraigh IFA go ndéanfaí an cluiche a athimirt i mBéal Feirste arís.[5] Dhiúltaigh an fhoireann Shíol Bhroin imirt i mBéal Feirste toisc go raibh siad ag iarraidh an cluiche a imirt i mBaile Átha Cliath.[5] Shocraigh siad gan an cluiche a imirt arís agus chili siad an cluiche.[5] Tharla cruinniú ar siúl i mBaile Átha Cliath ar an gcéad lá de Mheitheamh 1921 toisc nach raibh Cumann Peile Laighean agus Cumann Peile Mumhan sásta eis an mbainistíocht i mBéal Feirste lena gcinneadh faoin an cluiche a imirt arís i mBéal Feirst.[5] Ag an gcruinniú seo scar clubanna i mBéal Feirste agus clubanna sa phoblacht toisc nach raibh siad in ann ceart a bhaint dá chéile agus bunaíodh Cumann Peile na hÉireann. Tá na sé chontae is fiche de phoblacht na hÉireann faoi údarás Cumann Peile na hÉireann. [5] Bunaíodh an eagraíocht seo chun cluiche peile in Éirinn a fheabhsú, a fhorbairt agus a spreagadh.[7] Cosnaíonn an eagraíocht seo na baill agus an cluiche peile ó mhí-úsáid.[7]
Tharla cruinniú ar siúl i halla Theach Laighean i mBaile Átha Cliath. Ag an gcruinniú seo bunaíodh sraith na hÉireann.[5] Ba iad an fhoireann St James Gate an chéad fhoireann a bhuaigh an comórtas seo.[5] Ar dtús bhí go leor deacrachtaí ag an eagraíocht tiosc nár grúpa peile aitheanta iad in Éirinn agus mar thoradh air sin ní raibh siad in ann imirt i gcluichí idirnáisiúnta.[5] Sa bhliain 1923 chuir fifa fáilte roimh chumann peile na hÉireann mar bhaill oifigiúla.[5] Sa bhliain 1926 thosaigh Éire ag glacadh páirte i gcluichí agus i gcomórtais idirnáisiúnta. D’imir Éire an Iodáil dá gcéad chluiche idirnáisiúnta.[5] Tharla an cluiche seo i gcathair san Iodáil agus chaill Éire an cluiche seo.[5] Toisc go raibh dhá chumann peile in Éirinn bhí go leor mearbhaill ann maidir le cluichí idirnáisiúnta.[5] Bhí conspóid ann mar chreid an IFA i mBéal Feirste nach bhféadfadh an FAI ach imreoirí as poblacht na hÉireann a roghnú le himirt ina gcluichí idirnáisiúnta.[5] Ach phioc an IFA imreoirí ó phoblacht na hÉireann agus tuaisceart na hÉireann chun imirt ina gcluichí idirnáisiúnt.[5] Mar thoradh air sin d’imir go leor imreoirí i gcluichí idirnáisiúnta d’fhoireann IFA agus d’fhoireann FAI araon.[5]
Imríodh an chéad chluiche baile in Éirinn i mí Aibreán sa bhliain 1927.[5] Bhí suas le 20,000 ag an gcluiche i staid Bóthar Lansdún.[5] D’imir Éire i gcoinne an Bheilg agus bhuaigh siad a gcéad chluiche sa bhliain 1928.[5]
Comhairle agus bord Chumann Peile na hÉireann
I measc chomhlachtaí comhairleacha Chumann Peile na hÉireann tá:
- Comhairle Chumann Peile na hÉireann.[8] - Tagann an páirtí le chéile chun uachtarán nua agus baill nua coiste a thoghadh. Déanann siad na cinntí laethúla, na cinntí stiúrthóra agus na cinntí tábhachtacha.[8]
- An Coiste Chumann Peile na hÉireann.[8]
- An Fhoireann Riaracháin Chumann Peile na hÉireann.[8]
- An Bord Bainistíochta.[8] Is é Gerry McAnaney Uachtarán an Chumainn agus is é Paul Cooke Iar-Uachtarán an chumainn.[8] Tá siad ar an mbord bainistíochta. [8]
An bord stiúrthóirí bainistíochta:
Comhaltaí tofa den bhord eatramhach
- Is iad Dick Shakespeare agus Martin Hegarty baill tofa agus tá siad i gceannas ar chomórtais Náisiúnta na hÉireann.[8]
- Is í Ursula Scully an ball tofa den tsraith buachaillí scoile agus cailíní scoile. [8]
- Is é Joe O'Brien an ball tofa.[8] Tá sé i gceannas ar ghrúpaí eile a bhfuil baint acu le Cumann Peile na hÉireann.[8]
- Is iad Dave Moran agus John Finnegan ball tofa atá i gceannas ar pheil do dhaoine fásta amaitéaracha.[8]
An bhainistíocht shinsearach
- Is é Jonathan Hill príomhoifigeach feidhmiúcháin an chumainn.[9]
- Is é Stephen Kenny Stiúrthóir Peile Idirnáisiúnta an chumainn.[9]
- Is í Rea Walshe Príomhoifigeach Oibriúcháin an chumainn.[9]
- Is é Alex O'Connell stiúrthóir airgeadais an chumainn.[9]
- Is é Barry Gleeson Stiúrthóir Oibríochtaí Idirnáisiúnta an chumainn.[9]
- Is é Ger McDermott Ceann gnáthphobal an chumainn.[9]
- Is é Ruud Dokter Stiúrthóir Peile & Ardfheidhmíochta an chumainn.[9]
- Is é Mark Scanlon Stiúrthóir Sraith na hÉireann. [9]
- Is é Mark Russell Stiúrthóir Tráchtála agus Margaíochta an chumainn.[9]
Suaitheantas Chumann Peile na hÉireann
Tá an lógó 'Ireland' scríofa ar an suaitheantas. [10] Tá dathanna an chlub (glas, bán agus oráiste) agus liathróid le feiceáil ar an suaitheantas freisin.[10] Cuireadh an seamróg san áireamh i sean suaitheantais Chumann Peile na hÉireann. [11]
Ceanncheathrú Chumann Peile na hÉireann
Bhí an seancheanncheathrú lonnaithe ag 80 Cearnóg Mhuirfean i mBaile Átha Cliath.[12] D'aistrigh an eagraíocht seo a cheanncheathrú sa bhliain 2007.[12] Tá an cheanncheathrú nua lonnaithe san ionad spóirt náisiúnta i mBaile an Aba. [12]
Ionad oiliúna náisiúnta Chumann Peile na hÉireann
Bunaíodh Ionad oiliúna náisiúnta Chumann Peile na hÉireann sa bhliain 2015.[13] Tá sé lonnaithe ar an gCampas Náisiúnta Spóirt.[13] Tá cúig pháirc peile agus páirc uile-aimsire amháin ann.[13]
Staid pheile
Páirc Cnocán Uí Dhálaigh
D’imir an fhoireann Saorstát Éireann a gcéad chluiche baile i Páirc Cnocán Uí Dhálaigh [14] ar an séú lá déag de mhí an Mheitheamh sa bhlian 1924.[15] Bhuaigh siad an cluiche. D’imir an fhoireann Poblacht na hÉireann sa pháirc seo ochtó dhá uair.[15] Thosaigh an fhoireann Pobhacht na hÉireann ag imirt sa staid Bóthar Lansdún toisc go raibh Páirc Cnocán Uí Dhálaigh ró-bheag.[15] Imríodh an cluiche peile idirnáisiúnta deireanach sa Pháirc Cnocán Uí Dhálaigh an dara lá déag de mhí Mheán Fómhair sa bhlian 1990.[15]
Staid Bóthar Lansdún
Bhunaigh Henry Wallace Doveton Dunlop an staid Bóthar Lansdún i 1872.[16] Bhí an staid lonnaite i nDroichead na Dothra, i mBaile Átha Cliath.[16] Bhí áit sa staid do 49,000 duine.[17] Tharla an chéad pheil idirnáisiúnta ar an seachtú lá déag de mhí an Mhárta sa bhliain 1900.[16] D'imir an fhoireann Poblacht na hÉireann i gcoinne Sasana.[16] Sa bhliain 1981, d’fhreastail 48,500 lucht leanúna ar chluiche idirnáisiúnta ag an staid.[17] Ba é an tinreamh peile ba mhó. [17] Leagadh an staid sa bhlian 2007 agus tógadh Staid Aviva ina áit. [17]
Páirc an Chrócaigh
D'imir an fhoireann Poblacht na hÉireann sa staid seo nuair a bhí an Staid Aviva á thógáil.[18]Tharla an chéad chluiche peile sa staid seo ar an gceathrú lá is fiche de mhí an Mhárta sa bhlian 2007.[18] D'imir Éire i gcoinne An Bhreatain Bheag i gCraobhchomórtais na hEorpa. [18]
Staid Aviva
Tógadh Staid Aviva sa bhliain 2010.[19] Is staid idirnáisiúnta spóirt é.[19]Tá áit sa staid do 51,700 duine.[19] Imríonn foireann peile na hÉireann agus foireann rugbaí na hÉireann cluichí baile sa staid seo.[19] Bíonn ceolchoirmeacha ar siúl sa staid seo freisin.[19] Imríodh an chéad cluiche peile ar an Máirt, an ceathrú de Lúnasa sa bhliain 2010.[20] D'imir an fhoireann Manchain Aontaithe i gcoinne foireann sraithe.[20] Bhí an chéad chluiche peile idirnáisiúnta ar siúl Dé Céadaoin an t-aonú lá déag de Lúnasa sa bhliain 2010.[20] D'imir an fhoireann Poblacht na hÉireann i gcoinne An Airgintín. [20]
Foireann Sacair Phoblacht na hÉireann
Is é Seamus Coleman captaen na foirne. [21] Tá seacht n-imreoir is fiche ag fhoireann Sacair Phoblacht na hÉireann. [22]
Comórtais
Comórtais idirnáisiúnta
- Craobhchomórtais na hEorpa - Is comórtas idirnáisiúnta peile é. Imríonn baill d’Aontas na gCumann Peile Eorpach nó UEFA sa chomórtas seo.[23] Bhí Craobhchomórtais na hEorpa ar siúl den chéad uair sa bhliain 1960.[23] Tosaíonn cáiliú don chomórtas seo dhá bhliain sula mbeidh an cluiche ceannais ar siúl. [23]
- Corn Sacair an Domhain - Is é an comórtais is mó a bhfuil tóir air sa domhan iomlán.[24] Bhí Corn Sacair an Domhain ar siúl den chéad air sa bhliain 1930.[24] Bhunaigh an Comórtas Idirnáisiúnta Sacair an comortais seo.[24] Tarlaíonn sé gach ceithre bliana. Imríonn tríocha a dó foireann sa chomórtas seo. [24] Díbríodh Éire sna babhtaí ceathrú ceannais ach bhain Éire go furasta.[25]
Comórtais peile sinsir
- Príomhroinn Sraith na hÉireann - Bhunaigh Cumann Peile na hÉireann Príomhroinn Sraith na hÉireann sa bhliain 1921.[26]
- Corn Sinsir Cumann Peile na hÉireann - Is é seo an comórtas is sine in Éirinn agus bhunaigh Cumann Peile na hÉireann an comórtas seo sa bhliain 1922.[27] Imríonn clubanna ón bPríomhroinn Sraith na hÉireann i gcoinne clubanna idirmheánacha agus clubanna sóisearacha.[27]
- Léig náisiúnta na mban.[28]
- Corn spóirt EA. [29]
- Corn sinsir na mban.[30]
Comórtas idirmheánach
Tagairtí
- ↑ "Delaney signs on". Extratime.ie. Dáta rochtana: 2010-07-13. (en)
- ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 "Football Rules: How To Play Football/Soccer | Rules of Sport". www.rulesofsport.com. Dáta rochtana: 2021-03-16.
- ↑ Megan Garcia. "Positions in Soccer and Their Roles" (en). HowTheyPlay - Sports. Dáta rochtana: 2021-03-16.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 Ben. "A Goal in Soccer: What It Is, the Rules, and It’s Worth" (en-us). Your Soccer Home. Dáta rochtana: 2021-03-18.
- ↑ 5.00 5.01 5.02 5.03 5.04 5.05 5.06 5.07 5.08 5.09 5.10 5.11 5.12 5.13 5.14 5.15 5.16 5.17 5.18 5.19 5.20 5.21 5.22 5.23 5.24 5.25 5.26 5.27 "FAI History: The Early Years | Football Association of Ireland". www.fai.ie. Dáta rochtana: 2021-03-16.
- ↑ "Lána Shíol Bhroin/Shelbourne Lane" (en). Logainm.ie. Dáta rochtana: 2021-03-17.
- ↑ 7.0 7.1 "Benefacts". search.benefacts.ie. Dáta rochtana: 2021-03-22.
- ↑ 8.00 8.01 8.02 8.03 8.04 8.05 8.06 8.07 8.08 8.09 8.10 8.11 8.12 8.13 8.14 8.15 "FAI Board and Council | Football Association of Ireland". www.fai.ie. Dáta rochtana: 2021-03-22.
- ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7 9.8 "Senior Leadership Team | Football Association of Ireland". www.fai.ie. Dáta rochtana: 2021-03-22.
- ↑ 10.0 10.1 "The top 10 classic football crests that need to make a comeback" (en). SportsJOE.ie. Dáta rochtana: 2021-03-22.
- ↑ "Football Association of Ireland" (en). Logopedia. Dáta rochtana: 2021-03-22.
- ↑ 12.0 12.1 12.2 "FAI Headquarters | Football Association of Ireland". www.fai.ie. Dáta rochtana: 2021-03-22.
- ↑ 13.0 13.1 13.2 "FAI National Training Centre | Football Association of Ireland". www.fai.ie. Dáta rochtana: 2021-03-22.
- ↑ "Cnocán Uí Dhálaigh/Dalymount" (en). Logainm.ie. Dáta rochtana: 2021-03-18.
- ↑ 15.0 15.1 15.2 15.3 "Dalymount Park : Dalyer : Republic of Ireland's First Football Ground : Home of Irish Soccer : Ireland's Record at Dalymount". www.soccer-ireland.com. Dáta rochtana: 2021-03-18.
- ↑ 16.0 16.1 16.2 16.3 "Lansdowne Road: From old to new". Dublin.ie. Dáta rochtana: 2021-03-18.
- ↑ 17.0 17.1 17.2 17.3 "Rugby Football History". www.rugbyfootballhistory.com. Dáta rochtana: 2021-03-18.
- ↑ 18.0 18.1 18.2 "First Floodlit & Rugby Game, 125th Year anniversary - Croke Park". crokepark.ie. Dáta rochtana: 2021-03-18.
- ↑ 19.0 19.1 19.2 19.3 19.4 "The Aviva Stadium Dublin" (en). O'Callaghan Collection. Dáta rochtana: 2021-03-18.
- ↑ 20.0 20.1 20.2 20.3 "Aviva Stadium : Lansdowne Road : Dublin 4 : Republic of Ireland Soccer Team New Football Ground for Home Matches". www.soccer-ireland.com. Dáta rochtana: 2021-03-18.
- ↑ "Seamus Coleman | Football Association of Ireland". www.fai.ie. Dáta rochtana: 2021-03-22.
- ↑ "Players | Football Association of Ireland". www.fai.ie. Dáta rochtana: 2021-03-22.
- ↑ 23.0 23.1 23.2 "European Championship | History, Winners, & Facts" (en). Encyclopedia Britannica. Dáta rochtana: 2021-03-18.
- ↑ 24.0 24.1 24.2 24.3 "World Cup | History & Winners" (en). Encyclopedia Britannica. Dáta rochtana: 2021-03-18.
- ↑ "Ireland At The World Cup - DoDublin Bus Tours" (en). dodublin.ie. Dáta rochtana: 2021-03-18.
- ↑ "SSE AIRTRICITY LEAGUE INFORMATION". Dáta rochtana: 2021-03-19.
- ↑ 27.0 27.1 "Extra.ie FAI Senior Cup | Football Association of Ireland" (en). www.fai.ie. Dáta rochtana: 2021-03-19.
- ↑ "Womens National League - Women's National League". wnl.fai.ie. Dáta rochtana: 2021-03-19.
- ↑ "EA SPORTS Cup | Football Association of Ireland". www.fai.ie. Dáta rochtana: 2021-03-19.
- ↑ "FAI Women's Senior Cup | Football Association of Ireland". www.fai.ie. Dáta rochtana: 2021-03-19.
- ↑ "FAI Intermediate Cup | Football Association of Ireland". www.fai.ie. Dáta rochtana: 2021-03-23.
- ↑ "FAI Intermediate Cup (Wmns) | Football Association of Ireland". www.fai.ie. Dáta rochtana: 2021-03-23.
Naisc sheachtracha
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |