An difríocht idir athruithe ar: "Cumann Peile na hÉireann"

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Líne 22: Líne 22:
=== Rialacha peile ===
=== Rialacha peile ===


* Cic pionóis - Tugtar pionós nuair a tharlaíonn imirt fhealltach nó [[liathróid láimhe]] taobh istigh den bhosca.
* Cic pionóis - Tugtar pionós nuair a tharlaíonn imirt fhealltach nó [[liathróid láimhe]] taobh istigh den bhosca.<ref name=":2">{{Lua idirlín|url=https://www.ducksters.com/sports/soccerrules.php|teideal=Soccer: Rules and Regulations|work=www.ducksters.com|dátarochtana=2021-03-18}}</ref>
*Cic cúinne - Tarlaíonn sé seo nuair a thosaíonn an fhoireann atá ag cosaintan liathróid thar an líne chúil.Faigheann an fhoireann eile seans scór ó chiceáil na liathróide ó choirnéal na [[Páirc náisiúnta|páirce]].
*Cic cúinne - Tarlaíonn sé seo nuair a thosaíonn an fhoireann atá ag cosaintan liathróid thar an líne chúil.<ref name=":2" /> Faigheann an fhoireann eile seans scór ó chiceáil na liathróide ó choirnéal na [[Páirc náisiúnta|páirce]].<ref name=":2" />
*Cic amach - Thosaíonn an [[cúl báire]] an liathróid ó líontán an chúl báire.
*Cic amach - Thosaíonn an [[cúl báire]] an liathróid ó líontán an chúl báire.<ref name=":2" />
*Caitheamh isteach - Nuair a thosaíonn foireann an liathróid thar teorainn, faigheann an fhoireann eile an liathróid a chaitheamh isteach.<ref name=":2" />

* Caitheamh isteach - Nuair a thosaíonn foireann an liathróid thar teorainn, faigheann an fhoireann eile an liathróid a chaitheamh isteach.


== Stair an Chumainn ==
== Stair an Chumainn ==
Líne 35: Líne 34:
Ní raibh clubanna atá lonnaithe i b[[Poblacht na hÉireann]] sásta leis an m[[bainistíocht]] mar cheap siad go raibh an bhainistíocht i bhfabhar imreoirí ó [[Tuaisceart Éireann|thuaisceart na hÉireann]].<ref name=":3" /> Ag an am seo bhí [[náisiúnachas Éireannach]] tábhachtach agus tharla [[Éirí Amach na Cásca]].<ref name=":3" /> Mar thoradh thosaigh clubanna i n[[Deisceart Bhaile Átha Cliath|deisceart]] na hÉireann ag éileamh níos mó ó chumann peile na hÉireann. Bhí díomá le feiceáil nuair a d’fhág trí chlub léig na hÉireann.<ref name=":3" /> D'fhág club peile Bóithéimeach'','' club peile St James Gate agus club peile [[Síol Bhroin|Shíol Bhroin]] <ref>{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/en/1382401?s=Shelbourne+Lane|teideal=Lána Shíol Bhroin/Shelbourne Lane|language=en|work=Logainm.ie|dátarochtana=2021-03-17}}</ref> an tsraithchomórtas na hÉireann.<ref name=":3" /> Ach d’imir siad i g[[Comórtas Amhránaíochta na hEoraifíse 2021|comórtais]] coirn.<ref name=":3" /> D'imir foireann Shíol Bhroin i gcoinne fhoireann Bhéal Feirste i g[[Corn FIFA an Domhain 2010|coirn]] Cumann Peile na hÉireann sa bhliain [[1921]].<ref name=":3" /> Cluiche cothrom a bhí ann agus shocraigh IFA go ndéanfaí an cluiche a athimirt i mBéal Feirste arís.<ref name=":3" /> Dhiúltaigh an fhoireann Shíol Bhroin imirt i mBéal Feirste toisc go raibh siad ag iarraidh an cluiche a imirt i mBaile Átha Cliath.<ref name=":3" /> Shocraigh siad gan an cluiche a imirt arís agus chili siad an cluiche.<ref name=":3" /> Tharla cruinniú ar siúl i mBaile Átha Cliath ar an gcéad lá de [[An Meitheamh|Mheitheamh]] 1921 toisc nach raibh Cumann Peile Laighean agus Cumann Peile [[Cúige Mumhan|Mumhan]] sásta eis an mbainistíocht i mBéal Feirste lena gcinneadh faoin an cluiche a imirt arís i mBéal Feirst.<ref name=":3" /> Ag an g[[Cruinniú na nÓg|cruinniú]] seo scar clubanna i mBéal Feirste agus clubanna sa phoblacht toisc nach raibh siad in ann ceart a bhaint dá chéile agus bunaíodh Cumann Peile na hÉireann. Tá na sé chontae is fiche de phoblacht na hÉireann faoi [[Údarás Oideachais|údarás]] Cumann Peile na hÉireann. <ref name=":3" />
Ní raibh clubanna atá lonnaithe i b[[Poblacht na hÉireann]] sásta leis an m[[bainistíocht]] mar cheap siad go raibh an bhainistíocht i bhfabhar imreoirí ó [[Tuaisceart Éireann|thuaisceart na hÉireann]].<ref name=":3" /> Ag an am seo bhí [[náisiúnachas Éireannach]] tábhachtach agus tharla [[Éirí Amach na Cásca]].<ref name=":3" /> Mar thoradh thosaigh clubanna i n[[Deisceart Bhaile Átha Cliath|deisceart]] na hÉireann ag éileamh níos mó ó chumann peile na hÉireann. Bhí díomá le feiceáil nuair a d’fhág trí chlub léig na hÉireann.<ref name=":3" /> D'fhág club peile Bóithéimeach'','' club peile St James Gate agus club peile [[Síol Bhroin|Shíol Bhroin]] <ref>{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/en/1382401?s=Shelbourne+Lane|teideal=Lána Shíol Bhroin/Shelbourne Lane|language=en|work=Logainm.ie|dátarochtana=2021-03-17}}</ref> an tsraithchomórtas na hÉireann.<ref name=":3" /> Ach d’imir siad i g[[Comórtas Amhránaíochta na hEoraifíse 2021|comórtais]] coirn.<ref name=":3" /> D'imir foireann Shíol Bhroin i gcoinne fhoireann Bhéal Feirste i g[[Corn FIFA an Domhain 2010|coirn]] Cumann Peile na hÉireann sa bhliain [[1921]].<ref name=":3" /> Cluiche cothrom a bhí ann agus shocraigh IFA go ndéanfaí an cluiche a athimirt i mBéal Feirste arís.<ref name=":3" /> Dhiúltaigh an fhoireann Shíol Bhroin imirt i mBéal Feirste toisc go raibh siad ag iarraidh an cluiche a imirt i mBaile Átha Cliath.<ref name=":3" /> Shocraigh siad gan an cluiche a imirt arís agus chili siad an cluiche.<ref name=":3" /> Tharla cruinniú ar siúl i mBaile Átha Cliath ar an gcéad lá de [[An Meitheamh|Mheitheamh]] 1921 toisc nach raibh Cumann Peile Laighean agus Cumann Peile [[Cúige Mumhan|Mumhan]] sásta eis an mbainistíocht i mBéal Feirste lena gcinneadh faoin an cluiche a imirt arís i mBéal Feirst.<ref name=":3" /> Ag an g[[Cruinniú na nÓg|cruinniú]] seo scar clubanna i mBéal Feirste agus clubanna sa phoblacht toisc nach raibh siad in ann ceart a bhaint dá chéile agus bunaíodh Cumann Peile na hÉireann. Tá na sé chontae is fiche de phoblacht na hÉireann faoi [[Údarás Oideachais|údarás]] Cumann Peile na hÉireann. <ref name=":3" />


== Staid pheile ==
== Staid Pheile ==


=== Páirc Cnocán Uí Dhálaigh ===
=== Páirc Cnocán Uí Dhálaigh ===

Leagan ó 17:29, 18 Márta 2021

Teimpléad:Bosca Sonraí Eagraíochta

Iar-ceanncheathrú Chumann Peile na hÉireann i mBaile Átha Cliath.

Is é Cumann Peile na hÉireann (Football Association of Ireland as Béarla nó FAI) an eagraíocht a rialaíonn peile i bPoblacht na hÉireann. Tharla scoilt idir an IFA, lena gceannáras i mBéal Feirste agus na clubanna sacair i Saorstát Éireann i 1921. Is é John Delaney príomhoifigeach feidhmiúcháin an Chumann Peile na hÉireann ó 2004.[1]

Cluiche peile

peil ar cheann de na spóirt is sine ar domhan.[2] Tá aon imreoir déag ar an bhfoireann peile.[2]cúl báire amháin ann.[2] De ghnáth bíonn ceathrar cosantóirí, ceathrar imreoir lár páirce, agus beirt tosaithe.[3] Tá seacht n-ionadach ar an binse na n-ionadaithe i ngach cluiche.[2] Is féidir le gach foireann trí ionadach a ainmniú i ngach cluiche.[2] Tá réiteoir amháin beirt agus maor líne i ngach cluiche.[2] Maireann cluichí peile nócha nóiméad agus tarlaíonn an sos leath ama tar éis daichead a cúig nóiméad agus faigheann na himreoirí sos cúig nóiméad déag. De ghnáth bíonn an pháirc peile céad fiche slat ar fad agus tá sé seachtó cúig slat ar leithead.[2]

Scóráil

Is é aidhm an chluiche cúil a scóráil.[2] Chun cúl a scóráil caithfidh an liathróid a bheith os cionn na líne.[2] Chun an cluiche a bhuachan caithfidh an fhoireann níos mó cúil a scóráil ná an fhoireann eile.[2] De bharr seo faigheann siad trí phointe.[4] Má thagann deireadh leis an gcluiche agus scóráil an dá fhoireann an líon céanna cúil, faigheann an dá fhoireann pointe amháin.[4] Mura bhfuil aon cúil scóráilte sa chluiche ní fhaigheann siad aon phointí.[4]

Rialacha peile

  • Cic pionóis - Tugtar pionós nuair a tharlaíonn imirt fhealltach nó liathróid láimhe taobh istigh den bhosca.[5]
  • Cic cúinne - Tarlaíonn sé seo nuair a thosaíonn an fhoireann atá ag cosaintan liathróid thar an líne chúil.[5] Faigheann an fhoireann eile seans scór ó chiceáil na liathróide ó choirnéal na páirce.[5]
  • Cic amach - Thosaíonn an cúl báire an liathróid ó líontán an chúl báire.[5]
  • Caitheamh isteach - Nuair a thosaíonn foireann an liathróid thar teorainn, faigheann an fhoireann eile an liathróid a chaitheamh isteach.[5]

Stair an Chumainn

Bunú an Chumainn

Imríodh peil go príomha i dtuaisceart na hÉireann agus bainistíodh peil i mBéal Feirste fadó.[6] Bhunaigh clubanna i mBéal Feirste Cumann Peile na hÉireann sa bhliain 1880.[6] Bunaíodh an Cumann Peile Bhaile Átha Cliatha sa bhliain 1883.[6] Chonacthas forbairt na peile nuair a bunaíodh Cumann Peile Laighean sa bhliain 1892.[6]

Ní raibh clubanna atá lonnaithe i bPoblacht na hÉireann sásta leis an mbainistíocht mar cheap siad go raibh an bhainistíocht i bhfabhar imreoirí ó thuaisceart na hÉireann.[6] Ag an am seo bhí náisiúnachas Éireannach tábhachtach agus tharla Éirí Amach na Cásca.[6] Mar thoradh thosaigh clubanna i ndeisceart na hÉireann ag éileamh níos mó ó chumann peile na hÉireann. Bhí díomá le feiceáil nuair a d’fhág trí chlub léig na hÉireann.[6] D'fhág club peile Bóithéimeach, club peile St James Gate agus club peile Shíol Bhroin [7] an tsraithchomórtas na hÉireann.[6] Ach d’imir siad i gcomórtais coirn.[6] D'imir foireann Shíol Bhroin i gcoinne fhoireann Bhéal Feirste i gcoirn Cumann Peile na hÉireann sa bhliain 1921.[6] Cluiche cothrom a bhí ann agus shocraigh IFA go ndéanfaí an cluiche a athimirt i mBéal Feirste arís.[6] Dhiúltaigh an fhoireann Shíol Bhroin imirt i mBéal Feirste toisc go raibh siad ag iarraidh an cluiche a imirt i mBaile Átha Cliath.[6] Shocraigh siad gan an cluiche a imirt arís agus chili siad an cluiche.[6] Tharla cruinniú ar siúl i mBaile Átha Cliath ar an gcéad lá de Mheitheamh 1921 toisc nach raibh Cumann Peile Laighean agus Cumann Peile Mumhan sásta eis an mbainistíocht i mBéal Feirste lena gcinneadh faoin an cluiche a imirt arís i mBéal Feirst.[6] Ag an gcruinniú seo scar clubanna i mBéal Feirste agus clubanna sa phoblacht toisc nach raibh siad in ann ceart a bhaint dá chéile agus bunaíodh Cumann Peile na hÉireann. Tá na sé chontae is fiche de phoblacht na hÉireann faoi údarás Cumann Peile na hÉireann. [6]

Staid Pheile

Páirc Cnocán Uí Dhálaigh

D’imir an fhoireann Saorstát Éireann a gcéad chluiche baile i Páirc Cnocán Uí Dhálaigh [8] ar an séú lá déag de mhí an Mheitheamh sa bhlian 1924.[9] Bhuaigh siad an cluiche. D’imir an fhoireann Poblacht na hÉireann sa pháirc seo ochtó dhá uair.[9] Thosaigh an fhoireann Pobhacht na hÉireann ag imirt sa staid Bóthar Lansdún toisc go raibh Páirc Cnocán Uí Dhálaigh ró-bheag.[9] Imríodh an cluiche peile idirnáisiúnta deireanach sa Pháirc Cnocán Uí Dhálaigh an dara lá déag de mhí Mheán Fómhair sa bhlian 1990.[9]

Staid Bóthar Lansdún

Bhunaigh Henry Wallace Doveton Dunlop an staid Bóthar Lansdún i 1872.[10] Bhí an staid lonnaite i nDroichead na Dothra, i mBaile Átha Cliath.[10] Bhí áit sa staid do 49,000 duine.[11] Tharla an chéad pheil idirnáisiúnta ar an seachtú lá déag de mhí an Mhárta sa bhliain 1900.[10] D'imir an fhoireann Poblacht na hÉireann i gcoinne Sasana.[10] Sa bhliain 1981, d’fhreastail 48,500 lucht leanúna ar chluiche idirnáisiúnta ag an staid.[11]Ba é an tinreamh peile ba mhó. [11] Leagadh an staid sa bhlian 2007 agus tógadh Staid Aviva ina áit. [11]

Páirc an Chrócaigh

D'imir an fhoireann Poblacht na hÉireann sa staid seo nuair a bhí an Staid Aviva á thógáil.[12]Tharla an chéad chluiche peile sa staid seo ar an gceathrú lá is fiche de mhí an Mhárta sa bhlian 2007.[12] D'imir Éire i gcoinne An Bhreatain Bheag i gCraobhchomórtais na hEorpa. [12]

Staid Aviva

Tógadh Staid Aviva sa bhliain 2010.[13] Is staid idirnáisiúnta spóirt é.[13]Tá áit sa staid do 51,700 duine.[13] Imríonn foireann peile na hÉireann agus foireann rugbaí na hÉireann cluichí baile sa staid seo.[13] Bíonn ceolchoirmeacha ar siúl sa staid seo freisin.[13] Imríodh an chéad cluiche peile ar an Máirt, an ceathrú de Lúnasa sa bhliain 2010.[14] D'imir an fhoireann Manchain Aontaithe i gcoinne foireann sraithe.[14] Bhí an chéad chluiche peile idirnáisiúnta ar siúl Dé Céadaoin an t-aonú lá déag de Lúnasa sa bhliain 2010.[14] D'imir an fhoireann Poblacht na hÉireann i gcoinne An Airgintín. [14]

Foireann Sacair Poblacht na hÉireann

Comórtais

Comórtais Idirnáisiúnta

  • Craobhchomórtais na hEorpa - Is comórtas idirnáisiúnta peile é. Imríonn baill d’Aontas na gCumann Peile Eorpach nó UEFA sa chomórtas seo.[15] Bhí Craobhchomórtais na hEorpa ar siúl den chéad uair sa bhliain 1960.[15] Tosaíonn cáiliú don chomórtas seo dhá bhliain sula mbeidh an cluiche ceannais ar siúl. [15]
  • Corn Sacair an Domhain - Is é an comórtais is mó a bhfuil tóir air sa domhan iomlán.[16] Bhí Corn Sacair an Domhain ar siúl den chéad air sa bhliain 1930.[16]Bhunaigh an Comhaontas Idirnáisiúnta Sacair an comortais seo.[16] Tarlaíonn sé gach ceithre bliana. Imríonn tríocha a dó foireann sa chomórtas seo. [16] Díbríodh Éire sna babhtaí ceathrú ceannais ach bhain Éire go furasta.[17]

Lógó agus siombailí

Tagairtí

  1. "Delaney signs on". Extratime.ie. Dáta rochtana: 2010-07-13. (en)
  2. 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 "Football Rules: How To Play Football/Soccer | Rules of Sport". www.rulesofsport.com. Dáta rochtana: 2021-03-16.
  3. Megan Garcia. "Positions in Soccer and Their Roles" (en). HowTheyPlay - Sports. Dáta rochtana: 2021-03-16.
  4. 4.0 4.1 4.2 Ben. "A Goal in Soccer: What It Is, the Rules, and It’s Worth" (en-us). Your Soccer Home. Dáta rochtana: 2021-03-18.
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 "Soccer: Rules and Regulations". www.ducksters.com. Dáta rochtana: 2021-03-18.
  6. 6.00 6.01 6.02 6.03 6.04 6.05 6.06 6.07 6.08 6.09 6.10 6.11 6.12 6.13 6.14 "FAI History: The Early Years | Football Association of Ireland". www.fai.ie. Dáta rochtana: 2021-03-16.
  7. "Lána Shíol Bhroin/Shelbourne Lane" (en). Logainm.ie. Dáta rochtana: 2021-03-17.
  8. "Cnocán Uí Dhálaigh/Dalymount" (en). Logainm.ie. Dáta rochtana: 2021-03-18.
  9. 9.0 9.1 9.2 9.3 "Dalymount Park : Dalyer : Republic of Ireland's First Football Ground : Home of Irish Soccer : Ireland's Record at Dalymount". www.soccer-ireland.com. Dáta rochtana: 2021-03-18.
  10. 10.0 10.1 10.2 10.3 "Lansdowne Road: From old to new". Dublin.ie. Dáta rochtana: 2021-03-18.
  11. 11.0 11.1 11.2 11.3 "Rugby Football History". www.rugbyfootballhistory.com. Dáta rochtana: 2021-03-18.
  12. 12.0 12.1 12.2 "First Floodlit & Rugby Game, 125th Year anniversary - Croke Park". crokepark.ie. Dáta rochtana: 2021-03-18.
  13. 13.0 13.1 13.2 13.3 13.4 "The Aviva Stadium Dublin" (en). O'Callaghan Collection. Dáta rochtana: 2021-03-18.
  14. 14.0 14.1 14.2 14.3 "Aviva Stadium : Lansdowne Road : Dublin 4 : Republic of Ireland Soccer Team New Football Ground for Home Matches". www.soccer-ireland.com. Dáta rochtana: 2021-03-18.
  15. 15.0 15.1 15.2 "European Championship | History, Winners, & Facts" (en). Encyclopedia Britannica. Dáta rochtana: 2021-03-18.
  16. 16.0 16.1 16.2 16.3 "World Cup | History & Winners" (en). Encyclopedia Britannica. Dáta rochtana: 2021-03-18.
  17. "Ireland At The World Cup - DoDublin Bus Tours" (en). dodublin.ie. Dáta rochtana: 2021-03-18.

Ailt gaolmhara

Naisc sheachtracha