An difríocht idir athruithe ar: "Paindéim COVID-19"
Ag baint [[:Íomhá:Coronavirus_patients_at_the_Imam_Khomeini_Hospital_in_Tehran,_Iran_--_بخش_ویژه_بیماران_کرونا_در_بیمارستان_امام_خمینی_تهران_--_March_1,_2020.jpg|Coronavirus_patients_at_the_Imam_Khomeini_Hospital_in_Tehran,_Iran_--_بخش_ویژه_بیماران_کرونا_ |
|||
Líne 7: | Líne 7: | ||
[[Íomhá:Symptoms of coronavirus disease 2019 3.0.svg|thumb|upright=1.5|Comharthaí COVID-19]] |
[[Íomhá:Symptoms of coronavirus disease 2019 3.0.svg|thumb|upright=1.5|Comharthaí COVID-19]] |
||
[[Íomhá:Coronavirus patients at the Imam Khomeini Hospital in Tehran, Iran |
[[Íomhá:Coronavirus patients at the Imam Khomeini Hospital in Tehran, Iran--1 March 2020.jpg|mion|Daoine a bhfuil an coróinvíreas orthu san ospidéal in [[Teheran]] san [[An Iaráin|Iaráin]] ]] |
||
[[Íomhá:2020 coronavirus task force.jpg|mion|Tascfhórsa na hIodáile i mbun oibre i gcoinne ráig an choróinvíris sa tír úd]] |
[[Íomhá:2020 coronavirus task force.jpg|mion|Tascfhórsa na hIodáile i mbun oibre i gcoinne ráig an choróinvíris sa tír úd]] |
||
[[Íomhá:蔡總統視導33化學兵群 02.jpg|mion|Ag díghalrú na sráideanna sa [[An Téaváin|Téaváin]] ]] |
[[Íomhá:蔡總統視導33化學兵群 02.jpg|mion|Ag díghalrú na sráideanna sa [[An Téaváin|Téaváin]] ]] |
Leagan ó 22:15, 16 Deireadh Fómhair 2020
Is paindéim leanúnach de ghalar coróinvíreas 2019 (COVID-19) é Paindéim Cóivid-19. Sainaithníodh den chéad uair í i mí na Nollag 2019 in Wuhan, príomhchathair chúige Hubei na Síne. D’fhógair an Eagraíocht Dhomhanda Sláinte (EDS) ráig éigeandála idirnáisiúnta sláinte poiblí ar an imní idirnáisiúnta an 30 Eanáir 2020 agus d’aithin sí í mar phaindéim an 11 Márta 2020.[1][2][3] Amhail an 21 Meitheamh 2020, tuairiscíodh níos mó ná 8.9 mhilliún[4] cás ar fud 188 tír agus críoch,[5] agus fuair níos mó ná 464,000 bás dá bharr. Tá níos mó ná 4.37 mhilliún duine tar éis biseach a fháil[6] cé nach bhfuil cinnteacht ann faoi sheans athiompaithe ar an ngalar nó faoi ionfhabhtú an athuair.
I measc na n-airíonna coitianta tá fiabhras, casacht agus giorra anála.[7] I measc na n-airíonna eile tá tuirse, pian sna matáin, buinneach, scornach tinn, cailliúint boladh, agus pian bhoilg.[8][9][10] Scaiptear an víreas go príomha idir daoine le linn dlúth-theagmhála,[11][12] go minic trí bhraoiníní beaga a tháirgtear trí chasacht,[13] ag sraothartach nó ag caint.[14][15][16] Cé go dtáirgtear na braoiníní seo agus iad ag anáil amach, is gnách go dtiteann siad go talamh nó ar dhromchlaí. D’fhéadfadh daoine a bheith ionfhabhtaithe freisin trí dhul i dteagmháil le dromchla éillithe agus ansin a n-aghaidh.[17][18] Is féidir leis an víreas maireachtáil ar dhromchlaí ar feadh suas le 72 uair an chloig.[19] I measc na mbeart a mholtar chun ionfhabhtú a chosc tá níochán láimhe go minic, fad fisiceach a choinneáil ó dhaoine eile (go háirithe uathu siúd a bhfuil comharthaí orthu), casacht agus sraothartach a chlúdach le fíochán nó uillinn inmheánach, agus lámha gan scaoileadh a choinneáil ar shiúl ón duine.[20][21] Faoi láthair, níl aon vacsaín ná cóireáil shonrach frithvíreas ann do COVID-19.[22]
Mar thoradh ar an bpaindéim tá cur isteach mór socheacnamaíoch domhanda,[23] imeachtaí spóirt, reiligiúnacha, polaitiúla agus cultúrtha a chur siar nó a chealú,[24] agus ganntanas forleathan soláthairtí níos measa ag ceannach scaoll.[25][26] Dúnadh scoileanna, ollscoileanna agus coláistí ar bhonn náisiúnta nó áitiúil i 197 tír, ag dul i bhfeidhm ar thart ar 99.9 faoin gcéad de dhaonra mac léinn an domhain.[27] Tá mífhaisnéis faoin víreas scaipthe ar líne,[28][29] agus tharla eachtraí de sheineafóibe agus idirdhealú i gcoinne mhuintir na Síne agus i gcoinne iad siúd a fheictear a bheith Síneach nó gur as ceantair a bhfuil rátaí arda ionfhabhtaithe iad.[30][31][32][33]
Paindéim choróinvíreas COVID-19 de réir tíre agus críche
Tír | Cásanna | Básanna | Téarnamh |
---|---|---|---|
An Domhan | 38,925,204 | 1,098,378 | 26,887,928 |
Stáit Aontaithe Mheiriceá | 7,954,066 | 220,164 | 5,063,122 |
An India | 7,239,389 | 110,586 | 6,301,927 |
An Bhrasaíl | 5,114,823 | 151,063 | 4,526,975 |
An Rúis | 1,326,178 | 22,966 | 1,031,785 |
An Cholóim | 924,098 | 28,141 | 866,703 |
An Airgintín | 917,022 | 24,512 | 742,222 |
An Spáinn | 896,086 | 33,204 | - |
Peiriú | 853,974 | 33,419 | 753,959 |
Meicsiceo | 825,974 | 84,420 | 601,571 |
An Fhrainc | 756,472 | 32,942 | 102,680 |
An Afraic Theas | 694,537 | 18,028 | 625,574 |
An Ríocht Aontaithe | 634,920 | 43,018 | - |
An Iaráin | 508,389 | 29,070 | 411,840 |
An tSile | 484,280 | 13,396 | 456,499 |
An Iaráic | 409,358 | 9,970 | 344,208 |
An Bhanglaidéis | 381,275 | 5,577 | 295,873 |
An Iodáil | 365,467 | 36,246 | 242,028 |
Na hOileáin Fhilipíneacha | 344,713 | 6,372 | 293,296 |
An Indinéis | 340,622 | 12,027 | 263,296 |
An Araib Shádach | 339,615 | 5,068 | 325,839 |
An Tuirc | 338,779 | 8,957 | 296,972 |
An Ghearmáin | 335,679 | 9,736 | 279,325 |
An Phacastáin | 319,848 | 6,588 | 304,609 |
Iosrael | 296,652 | 2,055 | 245,811 |
An Úcráin | 270,587 | 5,122 | 116,562 |
An Ísiltír | 188,876 | 6,631 | - |
Ceanada | 185,371 | 9,645 | 156,447 |
An Bheilg | 165,880 | 10,211 | - |
An Rómáin | 160,461 | 5,535 | 120,515 |
Maracó | 153,761 | 2,636 | 129,498 |
Eacuadór | 147,315 | 12,218 | 128,134 |
An Bholaiv | 138,574 | 8,308 | 101,103 |
An Pholainn | 130,310 | 3,039 | 81,201 |
Catar | 128,191 | 220 | 125,176 |
An tSeic | 121,421 | 1,051 | 58,200 |
Panama | 120,802 | 2,502 | 96,675 |
An Phoblacht Dhoiminiceach | 118,477 | 2,173 | 94,084 |
Cuáit | 111,116 | 658 | 103,880 |
An Chasacstáin | 108,757 | 1,746 | 103,980 |
Neipeal | 107,755 | 636 | 75,804 |
Aontas na nÉimíríochtaí Arabacha | 106,229 | 445 | 97,284 |
Óman | 105,890 | 1,038 | 92,840 |
An Éigipt | 104,387 | 6,040 | 97,643 |
An tSualainn | 98,451 | 5,894 | - |
Guatamala | 97,715 | 3,384 | 86,582 |
An tSeapáin | 88,912 | 1,627 | 81,824 |
Cósta Ríce | 87,439 | 1,076 | 52,669 |
An Phortaingéil | 86,664 | 2,080 | 53,187 |
An tSín (mórthír) | 85,578 | 4,634 | 80,714 |
An Aetóip | 84,295 | 1,287 | 38,316 |
An Bhealarúis | 83,534 | 896 | 77,220 |
Hondúras | 83,146 | 2,504 | 31,931 |
Veiniséala | 82,453 | 691 | 73,919 |
Bairéin | 72,587 | 273 | 70,808 |
An Mholdóiv | 62,151 | 1,461 | 44,357 |
An Úisbéiceastáin | 61,098 | 505 | 58,069 |
An Eilvéis | 60,368 | 1,794 | 48,700 |
An Nigéir | 60,266 | 1,115 | 51,735 |
Singeapór | 57,876 | 27 | 57,705 |
An Airméin | 56,451 | 1,020 | 45,824 |
An Ostair | 55,319 | 851 | 43,448 |
An Liobáin | 53,568 | 459 | 23,501 |
An Ailgéir | 53,072 | 1,801 | 32,274 |
Paragua | 49,675 | 1,077 | 32,090 |
An Chirgeastáin | 49,230 | 1,085 | 44,227 |
Gána | 47,005 | 306 | 46,398 |
An Phalaistín | 44,299 | 381 | 37,942 |
An Libia | 44,985 | 656 | 25,007 |
Éire (na 26 Chontae) | 46,429 | 1,838 | 24,000+ |
An Asarbaiseáin | 42,381 | 612 | 39,468 |
An Chéinia | 41,937 | 787 | 31,340 |
An Ungáir | 40,782 | 1,023 | 12,164 |
An Afganastáin | 39,799 | 1,477 | 33,114 |
An tSeirbia | 36,787 | 763 | - |
An Túinéis | 32,556 | 478 | 6,760 |
An Danmhairg | 31,638 | 665 | 25,502 |
An tSalvadóir | 28,415 | 823 | 22,643 |
An Astráil | 27,016 | 870 | 24,444 |
An Bhoisnia-Heirseagaivéin | 26,564 | 808 | 19,507 |
Pórtó Ríce | 23,801 | 654 | 1,359 |
An Chóiré Theas | 23,455 | 395 | 20,978 |
Camarún | 20,431 | 416 | 19,124 |
An Cósta Eabhair | 20,154 | 120 | 19,798 |
An Bhulgáir | 19,014 | 765 | 13,727 |
An Mhacadóin Thuaidh | 17,200 | 712 | 14,312 |
Madagascar | 15,769 | 211 | 14,368 |
An Chosaiv | 14,692 | 600 | 11,585 |
an tSeineagáil | 14,306 | 297 | 10,563 |
An tSaimbia | 14,175 | 331 | 13,629 |
An tSúdáin | 13,555 | 836 | 4,014 |
An Iorua | 13,005 | 267 | 9,348 |
Íomhá:Flag of DR Congo.svg Poblacht Dhaonlathach an Chongó | 10,519 | 271 | 9,952 |
An Mhalaeisia | 10,358 | 130 | 9,563 |
An Ghuine | 10,344 | 65 | 9,757 |
Maenmar | 9,991 | 198 | 2,681 |
Montainéagró | 9,962 | 155 | 6,177 |
Oileáin Mhaildíve | 9,770 | 34 | 8,390 |
An Táidsíceastáin | 9,388 | 73 | 7,152 |
An Fhionlainn | 9,046 | 341 | 7,700 |
Háítí | 5,543 | 96 | 512 |
Cúba | 5,350 | 118 | 4,658 |
An Ghabúin | 5,209 | 40 | 2,327 |
An Mhaláiv | 5,836 | 181 | 4,728 |
Ríocht eSuaitíní | 5,733 | 115 | 5,375 |
Diobúití | 5,428 | 61 | 5,362 |
Nicearagua | 5,353 | 154 | 4,225 |
Srí Lanca | 5,244 | 13 | 3,380 |
Hong Cong | 5,214 | 105 | 4,943 |
Na Bahámaí | 5,163 | 108 | 2,978 |
Oileán na Tríonóide agus Tobága | 5,154 | 93 | 3,452 |
Poblacht an Chongó | 5,118 | 90 | 3,887 |
Suranam | 5,083 | 108 | 4,886 |
An Ghuine Mheánchriosach | 5,066 | 83 | 4,954 |
Ruanda | 4,908 | 32 | 4,130 |
Poblacht na hAfraice Láir | 4,854 | 62 | 1924 |
An tSiria | 4,826 | 231 | 1364 |
Arúba | 4,255 | 32 | 3,875 |
An Eastóin | 3,947 | 68 | 3,060 |
Málta | 3,937 | 44 | 3,012 |
An tSomáil | 3,864 | 99 | 3,089 |
An Íoslainn | 3,752 | 10 | 2,615 |
An Téalainn | 3,652 | 59 | 3,457 |
Lucsamburg | 4,173 | 110 | 3,968 |
An Mháratáin | 3,907 | 120 | 1,280 |
An Ghaimbia | 3,636 | 118 | 2593 |
An Ghuáin | 3,589 | 106 | 2,487 |
An Bhotsuáin | 3,515 | 20 | 853 |
An Ghréig | 3,343 | 191 | 1,374 |
Mailí | 3,297 | 131 | 2,544 |
Guam | 3,266 | 61 | 2,190 |
An Chróit | 2,539 | 107 | 2,150 |
An Albáin | 2,402 | 55 | 1,384 |
Poblacht Éimin | 2,041 | 591 | 1,323 |
Uragua | 1,959 | 47 | 1,679 |
An tSúdáin Theas | 1,942 | 36 | 224 |
Tóga | 1,864 | 48 | 1,403 |
An Chipir | 1,847 | 22 | 1,369 |
An Liotuáin | 1,815 | 78 | 1,503 |
Polainéis na Fraince | 1,728 | 7 | 1,243 |
Leosóta | 1,680 | 39 | 926 |
An tSlóvaic | 1,664 | 28 | 1,461 |
Guine-Bissau | 1,614 | 22 | 317 |
An tSlóivéin | 1,581 | 111 | 1,376 |
An Nua-Shéalainn | 1,502 | 25 | 1,434 |
Siarra Leon | 1,427 | 60 | 943 |
Beinin | 1,199 | 21 | 333 |
Rinn Verde | 1,165 | 12 | 608 |
An Iordáin | 1,128 | 9 | 867 |
An Laitvia | 1,117 | 30 | 972 |
An Libéir | 1,343 | 82 | 1,221 |
Sead | 1,200 | 85 | 1,007 |
An Nígir | 1,196 | 69 | 1,101 |
Vítneam | 1,094 | 35 | 1,010 |
Buircíne Fasó | 959 | 53 | 830 |
An tSeoirsia | 926 | 15 | 791 |
Poblacht Mhósaimbíc | 883 | 6 | 229 |
Uganda | 870 | 0 | 808 |
Andóra | 855 | 52 | 799 |
Íomhá:Flag of São Tomé e Príncipe.svg São Tomé agus Príncipe | 713 | 13 | 235 |
San Mairíne | 698 | 42 | 656 |
Iamáice | 696 | 10 | 552 |
An tSiombáib | 574 | 7 | 152 |
Críoch Shomáile | 550 | 27 | 64 |
Nua-Ghuine Phapua | 531 | 7 | 516 |
An Téaváin | 510 | 7 | 480 |
An Bhurúin | 483 | 1 | 462 |
Oileáin Chomóra | 474 | 7 | 453 |
Oileáin Fharó | 458 | 0 | 417 |
La Réunion | 407 | 0 | 237 |
Geirsí | 400 | 32 | 366 |
An Eiritré | 369 | 0 | 330 |
Oileán Mhuirís | 367 | 10 | 343 |
Giobráltar | 364 | 0 | 333 |
Oileán Mhanann | 340 | 24 | 314 |
Curaçao | 329 | 1 | 124 |
An Bhútáin | 316 | 0 | 296 |
An Mhongóil | 313 | 0 | 303 |
Angóla | 291 | 15 | 97 |
An Namaib | 285 | 0 | 24 |
An Chambóid | 276 | 0 | 274 |
Geansaí | 258 | 13 | 243 |
Mayotte | 254 | 4 | 117 |
Monacó | 208 | 2 | 167 |
Barbadós | 190 | 7 | 175 |
Beirmiúda | 181 | 9 | 167 |
Brúiné | 146 | 3 | 142 |
Na Séiséil | 143 | 0 | 140 |
Martinique | 158 | 8 | 73 |
Guadalúip | 145 | 8 | 67 |
Íomhá:Flag of Turks & Caicos.svg Oileáin na dTurcach agus Caicos | 114 | 2 | 39 |
Lichtinstéin | 117 | 1 | 110 |
Antigua agus Barbúda | 98 | 3 | 92 |
An Chipir Thuaidh | 108 | 4 | 104 |
Guáin na Fraince | 96 | 3 | 16 |
Sint Maarten | 77 | 15 | 62 |
Bonaire | 72 | 1 | 15 |
San Uinseann agus na Greanáidíní | 64 | 0 | 64 |
Polainéis na Fraince | 62 | 0 | 60 |
Macau | 46 | 0 | 45 |
an Bheilís | 30 | 2 | 19 |
An tSlóivéin | 30 | 25 | 0 |
An tSeoirsia | 25 | 0 | 0 |
An Tíomór Thoir | 25 | 0 | 24 |
San Lucia | 25 | 0 | 25 |
Greanáda | 24 | 0 | 23 |
Laos | 23 | 0 | 22 |
Doiminice | 18 | 0 | 18 |
Fidsí | 18 | 0 | 18 |
San Críostóir-Nimheas | 17 | 0 | 17 |
Saint-Pierre-et-Miquelon | 16 | 0 | 5 |
Oileáin Fháclainne | 15 | 0 | 15 |
An Ghraonlainn | 14 | 0 | 14 |
Montsarat | 13 | 1 | 12 |
Sint Eustatius | 13 | 0 | 4 |
Cathair na Vatacáine | 12 | 0 | 12 |
Saba | 5 | 0 | 5 |
Anguilla | 3 | 0 | 3 |
An Tansáin | - | - | - |
Féach freisin
Tagairtí
- ↑ https://www.who.int/news-room/detail/30-01-2020-statement-on-the-second-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov)
- ↑ https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/coronavirus-china-live-updates/2020/02/05/114ced8a-479c-11ea-bc78-8a18f7afcee7_story.html
- ↑ https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020
- ↑ https://coronavirus.1point3acres.com/en, 27 Bealtaine 2020
- ↑ https://www.worldometers.info/coronavirus/
- ↑ https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6
- ↑ https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/symptoms-testing/symptoms.html
- ↑ https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/symptoms-testing/symptoms.html
- ↑ https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
- ↑ https://www.entuk.org/loss-sense-smell-marker-covid-19-infection
- ↑ https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
- ↑ https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prevent-getting-sick/how-covid-spreads.html
- ↑ https://doi.org/10.1001%2Fjama.2020.4756
- ↑ https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
- ↑ https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prevent-getting-sick/how-covid-spreads.html
- ↑ https://www.ecdc.europa.eu/en/novel-coronavirus-china/questions-answers
- ↑ https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
- ↑ https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prevent-getting-sick/how-covid-spreads.html
- ↑ https://www.nih.gov/news-events/news-releases/new-coronavirus-stable-hours-surfaces
- ↑ https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public
- ↑ https://www.gov.uk/government/publications/covid-19-guidance-on-social-distancing-and-for-vulnerable-people/guidance-on-social-distancing-for-everyone-in-the-uk-and-protecting-older-people-and-vulnerable-adults
- ↑ https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
- ↑ https://www.nytimes.com/2020/02/29/opinion/sunday/corona-virus-usa.html
- ↑ https://www.nytimes.com/article/cancelled-events-coronavirus.html
- ↑ https://www.cnbc.com/2020/03/18/supply-chain-experts-foods-that-could-be-less-available-in-pandemic.html
- ↑ https://www.cfr.org/in-brief/coronavirus-disrupt-us-drug-supply-shortages-fda
- ↑ https://en.unesco.org/themes/education-emergencies/coronavirus-school-closures
- ↑ https://www.businessinsider.com/coronavirus-death-toll-global-gdp-loss-australian-national-university-study-2020-3
- ↑ http://theconversation.com/coronavirus-and-the-black-death-spread-of-misinformation-and-xenophobia-shows-we-havent-learned-from-our-past-132802
- ↑ https://www.nytimes.com/2020/03/23/us/chinese-coronavirus-racist-attacks.html
- ↑ https://www.theguardian.com/world/2020/mar/29/china-coronavirus-anti-foreigner-feeling-imported-cases
- ↑ https://thethaiger.com/coronavirus/thailand-increasingly-blaming-caucasians-for-coronavirus-crisis
- ↑ http://www.rfi.fr/en/international/20200319-foreigners-feel-the-heat-of-kenya-s-coronavirus-fears-nairobi-covid-19-xenophobia-european-mzungu
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |