An difríocht idir athruithe ar: "Alcólachas"

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Browse history interactively
← Gabh chuig an difear roimhe seoAn chéad dhifear eile →
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
Líne 1: Líne 1:
[[Íomhá:Possible long-term effects of ethanol.svg|mion|tionchar alcóil]]
Téarma doiléir a chiallaíonn [[galar]] do [[Duine|dhaoine]] áirithe, agus foirm éigin de spleáchas as cuimse ar [[alcóil|alcól]] do dhaoine eile.<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=https://www2.hse.ie/public/en/landing-pages/alcohol/|teideal=Ask about Alcohol|údar=Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte|dáta=|language=en|work=www2.hse.ie|dátarochtana=2020-10-02}}</ref>
Staid ina mbíonn duine spleách ar [[Alcóil|alcól]], nó fadhbanna sláinte mar gheall ar alcól, is ea '''Alcólachas'''.<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=https://www2.hse.ie/public/en/landing-pages/alcohol/|teideal=Ask about Alcohol|údar=Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte|dáta=|language=en|work=www2.hse.ie|dátarochtana=2020-10-02}}</ref> Tugann an téarma le tuiscint go bhfuil déscaradh idir staonadh is ól measartha ar thaobh amháin, agus daoine a ólann an iomarca ar an taobh eile, agus fadhbanna sláinte acu dá bharr.


== Mí-úsáid alcóil ==
Uaireanta úsáidtear é go drochmheasúil ar dhaoine a ólann an iomarca.
[[Íomhá:What Alcohol Does to Your Body.webm|mion|Ffadhbanna a bhaineann le halcólː físeán]]
Tá go leor fadhbanna a bhaineann le halcól, mar shamplaː


* [[Sláinte mheabhrach|Meabhairshláinte]]. Léiríonn taighde go mbíonn dlúthbhaint idir mí-úsáid an alcóil agus riosca méadaithe go bhforbróidh an té fadhbanna meabhairshláinte, lena n-áirítear fadhbanna mothúcháin agus iompraíochta.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Alcohol and youth mental health- The evidence base|url=https://researchrepository.ucd.ie/handle/10197/5235|journal=Psychiatry Professional|date=2013|pages=6–8|volume=2|issue=1|language=en|author=Amanda Fitzgerald, Barbara A. Dooley}}</ref>
Meastar freisin go mb'fhéidir go dtugann sé le tuiscint go bhfuil déscaradh idir staonadh is ól measartha ar thaobh amháin, agus ól iomarcach gan smacht ar an taobh eile.
* Is féidir le [[galar croí]] agus [[ailse]] a bheith mar thoradh ar mhí-úsáid alcóil.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cogg.ie/teastas-soisearach/osps/notai/triu-bliain/alcol/|teideal=Alcól {{!}} COGG|language=ga-GA|dátarochtana=2020-10-02}}</ref>
* [[Delirium tremens]]. Rárnhaille chreathánach a tharlaíonn d'alcólach nuair a choinnítear alcól siar uaidh.
* [[An Gaistríteas|Gaistríteas]]. Athlasadh i líneáil an ghoile de thoradh greannaitheoirí cosúil le halcól
* [[Othras peipteach]]. Othrasú cuid de líneáil an ghoile nó an dúidéinim mar thoradh ar chaitheamh alcóil, srl.
* [[Ciorróis]]. Is é an chúis is coitinne leis ól fada leanúnach iomarcach alcóil.


Tarlaíonn mí-úsáid alcóil i ngach aicme shóisialta ach, de réir dealraimh, bíonn daoine atá ag fulaingt imní nó dúlagair claonta leis an alcól thar aon dream eile.
Tarlaíonn mí-úsáid alcóil i ngach aicme shóisialta ach, de réir dealraimh, bíonn daoine atá ag fulaingt imní nó dúlagair claonta leis an alcól thar aon dream eile.


Léiríonn na [[Staidreamh|staitisticí]] go bhfuil méadú le blianta beaga ar an líon [[Bean|mná]] tí, daoine óga is daoine as obair a dtuairiscítear a bheith claonta le mí-úsáid alcóil.
Léiríonn na [[Staidreamh|staitisticí]] go bhfuil méadú le blianta beaga ar chaitheamh alcóil, agus ar an líon [[Bean|mná]] tí, daoine óga is daoine as obair go háirithe a dtuairiscítear a bheith claonta le mí-úsáid alcóil.
[[Íomhá:AlcoholPerCapita.jpg|mion|eipidéimeolaíocht - caitheamh alcóil ar bhonn per capita sa bhliain 2016]]
[[Íomhá:AlcoholPerCapita.jpg|mion|eipidéimeolaíocht - caitheamh alcóil ar bhonn per capita sa bhliain 2016]]


== In Éirinn ==
== In Éirinn ==
Is go seasta a bhíonn Éire ar cheann de na cúig thír is mó caitheamh san [[An tAontas Eorpach|Aontas Eorpach]] ó thaobh caitheamh alcóil de, agus úsáid alcóil ar bhonn per capita is mó sa domhan beagnach.<ref>{{Lua idirlín|url=https://health.old.gov.ie/ga/press-release/faomhann-an-rialtas-reachtaiocht-cheannrodaioch-lena-rachfar-i-ngleic-le-mi-usaid-alcoil-varadkar/|teideal=Faomhann an Rialtas reachtaíocht cheannródaíoch lena rachfar i ngleic le mí-úsáid alcóil – Varadkar|údar=An Roinn Sláinte|dáta=2015|dátarochtana=2020}}</ref><ref>{{Luaigh foilseachán|title=List of countries by alcohol consumption per capita|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=List_of_countries_by_alcohol_consumption_per_capita&oldid=976687651|journal=Wikipedia|date=2020-09-04|language=en}}</ref>
Bhí Éire ar cheann de na cúig thír is mó caitheamh san [[An tAontas Eorpach|Aontas Eorpach]] ó thaobh caitheamh alcóil de i 2015, agus úsáid alcóil ar bhonn per capita is mó sa domhan beagnach.<ref>{{Lua idirlín|url=https://health.old.gov.ie/ga/press-release/faomhann-an-rialtas-reachtaiocht-cheannrodaioch-lena-rachfar-i-ngleic-le-mi-usaid-alcoil-varadkar/|teideal=Faomhann an Rialtas reachtaíocht cheannródaíoch lena rachfar i ngleic le mí-úsáid alcóil – Varadkar|údar=An Roinn Sláinte|dáta=2015|dátarochtana=2020}}</ref><ref>{{Luaigh foilseachán|title=List of countries by alcohol consumption per capita|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=List_of_countries_by_alcohol_consumption_per_capita&oldid=976687651|journal=Wikipedia|date=2020-09-04|language=en}}</ref> De réir suirbhé ón [[OECD]], tá Éire ar ceann de na tíortha is measa ó thaobh an ragús óil.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.rte.ie/radio/radioplayer/html5/#/rnag/20580385|teideal=Cormac ag a Cúig|údar=RnaG|dáta=Déardaoin 15 Bealtaine 2014|language=ga|work=Cormac ag a Cúig|dátarochtana=2020-10-02}}</ref>


Sa Bhille Sláinte Poiblí (Alcól), 2015, bhí sé mar aidhm aige meánchaitheamh alcóil sa bhliain in Éirinn a laghdú ó 11 lítear an duine go 9.1 lítear an duine faoin mbliain 2020. Ach tá caitheamh alcóil fós ag méadú ó shin.
Sa Bhille Sláinte Poiblí (Alcól), 2015, bhí sé mar aidhm aige meánchaitheamh alcóil sa bhliain in Éirinn a laghdú ó 11 lítear an duine go 9.1 lítear an duine faoin mbliain 2020. Ach tá caitheamh alcóil fós ag méadú ó shin.


Tá an teolas is fearr in Éirinn le fáil ar "Ask about Alcohol", ó HSE.ie.<ref name=":0" /> Tá suíomh ann in Éirinn, drinkaware.ie, le go leor eolais, as Gaeilge chomh maith leis sin, Ach cuireann tionscal na dí [[Airgead (eacnamaíocht)|airgid]] ar fáil dón suíomh.
Tá an t-eolas is fearr in Éirinn le fáil ar "Ask about Alcohol", ó HSE.ie.<ref name=":0" /> Tá suíomh ann in Éirinn, drinkaware.ie, le go leor eolais, as Gaeilge chomh maith leis sin, Ach cuireann tionscal na dí [[Airgead (eacnamaíocht)|airgid]] ar fáil dón suíomh.


== Féach freisin ==
== Féach freisin ==


* [[Na hAlcólaigh gan Ainm|Alcólaigh gan Ainm]]
* [[Na hAlcólaigh gan Ainm|Alcólaigh gan Ainm]]
* [[Andúil i ndrugaí]]
⚫
* [https://www.youtube.com/-jYMF_GMLPw Des Bishop ar Youtube]

== Naisc sheachtracha ==
⚫
* [https://www.youtube.com/watch?v=-jYMF_GMLPw Des Bishop ar Youtube]
* Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte - [https://www2.hse.ie/alcohol/ Eolas]


== Tagairtí ==
== Tagairtí ==

Leagan ó 14:02, 2 Deireadh Fómhair 2020

tionchar alcóil

Staid ina mbíonn duine spleách ar alcól, nó fadhbanna sláinte mar gheall ar alcól, is ea Alcólachas.[1] Tugann an téarma le tuiscint go bhfuil déscaradh idir staonadh is ól measartha ar thaobh amháin, agus daoine a ólann an iomarca ar an taobh eile, agus fadhbanna sláinte acu dá bharr.

Mí-úsáid alcóil

Ffadhbanna a bhaineann le halcólː físeán

Tá go leor fadhbanna a bhaineann le halcól, mar shamplaː

  • Meabhairshláinte. Léiríonn taighde go mbíonn dlúthbhaint idir mí-úsáid an alcóil agus riosca méadaithe go bhforbróidh an té fadhbanna meabhairshláinte, lena n-áirítear fadhbanna mothúcháin agus iompraíochta.[2]
  • Is féidir le galar croí agus ailse a bheith mar thoradh ar mhí-úsáid alcóil.[3]
  • Delirium tremens. Rárnhaille chreathánach a tharlaíonn d'alcólach nuair a choinnítear alcól siar uaidh.
  • Gaistríteas. Athlasadh i líneáil an ghoile de thoradh greannaitheoirí cosúil le halcól
  • Othras peipteach. Othrasú cuid de líneáil an ghoile nó an dúidéinim mar thoradh ar chaitheamh alcóil, srl.
  • Ciorróis. Is é an chúis is coitinne leis ól fada leanúnach iomarcach alcóil.

Tarlaíonn mí-úsáid alcóil i ngach aicme shóisialta ach, de réir dealraimh, bíonn daoine atá ag fulaingt imní nó dúlagair claonta leis an alcól thar aon dream eile.

Léiríonn na staitisticí go bhfuil méadú le blianta beaga ar chaitheamh alcóil, agus ar an líon mná tí, daoine óga is daoine as obair go háirithe a dtuairiscítear a bheith claonta le mí-úsáid alcóil.

eipidéimeolaíocht - caitheamh alcóil ar bhonn per capita sa bhliain 2016

In Éirinn

Bhí Éire ar cheann de na cúig thír is mó caitheamh san Aontas Eorpach ó thaobh caitheamh alcóil de i 2015, agus úsáid alcóil ar bhonn per capita is mó sa domhan beagnach.[4][5] De réir suirbhé ón OECD, tá Éire ar ceann de na tíortha is measa ó thaobh an ragús óil.[6]

Sa Bhille Sláinte Poiblí (Alcól), 2015, bhí sé mar aidhm aige meánchaitheamh alcóil sa bhliain in Éirinn a laghdú ó 11 lítear an duine go 9.1 lítear an duine faoin mbliain 2020. Ach tá caitheamh alcóil fós ag méadú ó shin.

Tá an t-eolas is fearr in Éirinn le fáil ar "Ask about Alcohol", ó HSE.ie.[1] Tá suíomh ann in Éirinn, drinkaware.ie, le go leor eolais, as Gaeilge chomh maith leis sin, Ach cuireann tionscal na dí airgid ar fáil dón suíomh.

Féach freisin

Naisc sheachtracha

Tagairtí

  1. ↑ 1.0 1.1 Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte. "Ask about Alcohol" (en). www2.hse.ie. Dáta rochtana: 2020-10-02.
  2. ↑ Amanda Fitzgerald, Barbara A. Dooley (2013). "Alcohol and youth mental health- The evidence base" (as en). Psychiatry Professional 2 (1): 6–8. 
  3. ↑ "Alcól | COGG" (ga-GA). Dáta rochtana: 2020-10-02.
  4. ↑ An Roinn Sláinte (2015). "Faomhann an Rialtas reachtaíocht cheannródaíoch lena rachfar i ngleic le mí-úsáid alcóil – Varadkar". Dáta rochtana: 2020.
  5. ↑ "List of countries by alcohol consumption per capita" (as en) (2020-09-04). Wikipedia. 
  6. ↑ RnaG (Déardaoin 15 Bealtaine 2014). "Cormac ag a Cúig" (ga). Cormac ag a Cúig. Dáta rochtana: 2020-10-02.
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Alcólachas&oldid=975626"