An difríocht idir athruithe ar: "COVID-19"
clib: Mobile edit Mobile app edit Android app edit |
No edit summary clib: Reverted Visual edit |
||
Líne 12: | Líne 12: | ||
==Stair== |
==Stair== |
||
Ceaptar go bhfuil an víreas nádúrtha agus go bhfuil bunús ainmhíoch aige,<ref>https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7095063</ref> trí ionfhabhtú spillover.<ref>https://nautil.us/issue/83/intelligence/the-man-who-saw-the-pandemic-coming</ref> Ní fios cén bunús iarbhír, ach faoi mhí na Nollag 2019 ba é tarchur duine go duine ba chúis le leathadh an ionfhabhtaithe.<ref>http://weekly.chinacdc.cn/en/article/id/e53946e2-c6c4-41e9-9a9b-fea8db1a8f51</ref><ref>https://doi.org/10.1016%2FS0140-6736%2820%2930374-3</ref> Léirigh staidéar ar na chéad 41 cás de COVID-19 dearbhaithe, a foilsíodh in Eanáir 2020 in ''The Lancet'', gurb é an 1 Nollaig 2019. an dáta is luaithe ar thosaigh na hairíonna.<ref>https://doi.org/10.1097%2FJCMA.0000000000000270</ref><ref>https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30185-9/abstract</ref><ref>https://www.sciencemag.org/news/2020/01/wuhan-seafood-market-may-not-be-source-novel-virus-spreading-globally</ref> Thuairiscigh foilseacháin oifigiúla ón [[Eagraíocht Dhomhanda Sláinte|EDS]] gur thosaigh na hairíonna is luaithe mar 8 Nollaig 2019.<ref>https://www.who.int/csr/don/12-january-2020-novel-coronavirus-china/en/</ref> |
Ceaptar go bhfuil an víreas nádúrtha agus go bhfuil bunús ainmhíoch aige,<ref>https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7095063</ref> trí ionfhabhtú spillover.<ref>https://nautil.us/issue/83/intelligence/the-man-who-saw-the-pandemic-coming</ref> Ní fios cén bunús iarbhír, ach faoi mhí na Nollag 2019 ba é tarchur duine go duine ba chúis le leathadh an ionfhabhtaithe.<ref>http://weekly.chinacdc.cn/en/article/id/e53946e2-c6c4-41e9-9a9b-fea8db1a8f51</ref><ref>https://doi.org/10.1016%2FS0140-6736%2820%2930374-3</ref> Léirigh staidéar ar na chéad 41 cás de COVID-19 dearbhaithe, a foilsíodh in Eanáir 2020 in ''The Lancet'', gurb é an 1 Nollaig 2019. an dáta is luaithe ar thosaigh na hairíonna.<ref>https://doi.org/10.1097%2FJCMA.0000000000000270</ref><ref>https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30185-9/abstract</ref><ref>https://www.sciencemag.org/news/2020/01/wuhan-seafood-market-may-not-be-source-novel-virus-spreading-globally</ref> Thuairiscigh foilseacháin oifigiúla ón [[Eagraíocht Dhomhanda Sláinte|EDS]] gur thosaigh na hairíonna is luaithe mar 8 Nollaig 2019.<ref>https://www.who.int/csr/don/12-january-2020-novel-coronavirus-china/en/</ref> |
||
TAS E RUIJNBE LE HOLÍDAÍ. NÍL MAITH LIOM ON VIRUS |
|||
== Féach freisin == |
== Féach freisin == |
Leagan ó 10:22, 1 Deireadh Fómhair 2020
Is galar tógálach é galar coróinvíris 2019 (COVID-19) a sainaithníodh den chéad uair i mí na Nollag 2019 i Wuhan, príomhchathair chúige Hubei na Síne. Tá sé scaipthe ar fud an domhain ó shin, agus mar thoradh air sin tá paindéim leanúnach coróinvíreas 2019-20.[1][2] I measc na n-airíonna coitianta tá fiabhras, casacht agus giorra anála.[3] I measc na n-airíonna eile tá tuirse, pian sna matáin, buinneach, scornach tinn, cailliúint boladh, agus pian bhoilg.[4][5][6] De ghnáth bíonn an t-am ó nochtadh do theacht na hairíonna thart ar chúig lá ach féadfaidh sé a bheith idir dhá lá agus ceithre lá dhéag.[7][8] Amhail an 15 Aibreán 2020, tuairiscíodh níos mó ná 2 mhilliún[9] cás ar fud 210 tír agus críoch,[10] agus fuair níos mó ná 128,000 bás dá bharr. Tá níos mó ná 501,000 duine tar éis aisghabháil.[11]
Scaiptear an víreas go príomha idir daoine le linn dlúth-theagmhála,[12][13] go minic trí bhraoiníní beaga a tháirgtear trí chasacht,[14] ag sraothartach nó ag caint.[15][16][17] Cé go dtáirgtear na braoiníní seo agus iad ag anáil amach, is gnách go dtiteann siad go talamh nó ar dhromchlaí. D’fhéadfadh daoine a bheith ionfhabhtaithe freisin trí dhul i dteagmháil le dromchla éillithe agus ansin a n-aghaidh.[18][19] Is féidir leis an víreas maireachtáil ar dhromchlaí ar feadh suas le 72 uair an chloig.[20]
I measc na mbeart a mholtar chun ionfhabhtú a chosc tá níochán láimhe go minic, fad fisiceach a choinneáil ó dhaoine eile (go háirithe uathu siúd a bhfuil comharthaí orthu), casacht agus sraothartach a chlúdach le fíochán nó uillinn inmheánach, agus lámha gan scaoileadh a choinneáil ar shiúl ón duine.[21][22] Moltar maisc a úsáid dóibh siúd a bhfuil amhras orthu go bhfuil an víreas agus a lucht cúraim orthu.[23] Tá éagsúlacht sna moltaí maidir le húsáid masc ag an bpobal i gcoitinne, le roinnt údarás ag moladh i gcoinne a n-úsáide, cuid acu ag moladh iad a úsáid, agus cuid eile ag éileamh go n-úsáidfí iad.[24][25][26] Faoi láthair, níl aon vacsaín ná cóireáil shonrach frithvíreas ann do COVID-19.[27] Is éard atá i gceist le bainistíocht cóireáil comharthaí, cúram tacúil, aonrú agus bearta turgnamhacha.[28]
Dhearbhaigh an Eagraíocht Dhomhanda Sláinte (EDS) gur ráig Éigeandála Sláinte Poiblí de Imní Idirnáisiúnta[29][30] an ráig 2019-2020 agus an paindéim an 11 Márta 2020.[31]
Stair
Ceaptar go bhfuil an víreas nádúrtha agus go bhfuil bunús ainmhíoch aige,[32] trí ionfhabhtú spillover.[33] Ní fios cén bunús iarbhír, ach faoi mhí na Nollag 2019 ba é tarchur duine go duine ba chúis le leathadh an ionfhabhtaithe.[34][35] Léirigh staidéar ar na chéad 41 cás de COVID-19 dearbhaithe, a foilsíodh in Eanáir 2020 in The Lancet, gurb é an 1 Nollaig 2019. an dáta is luaithe ar thosaigh na hairíonna.[36][37][38] Thuairiscigh foilseacháin oifigiúla ón EDS gur thosaigh na hairíonna is luaithe mar 8 Nollaig 2019.[39]
TAS E RUIJNBE LE HOLÍDAÍ. NÍL MAITH LIOM ON VIRUS
Féach freisin
Tagairtí
- ↑ https://doi.org/10.1016%2Fj.ijid.2020.01.009
- ↑ https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020
- ↑ https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/symptoms-testing/symptoms.html
- ↑ https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/symptoms-testing/symptoms.html
- ↑ https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
- ↑ https://www.entuk.org/loss-sense-smell-marker-covid-19-infection
- ↑ https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/symptoms-testing/symptoms.html
- ↑ https://doi.org/10.1111%2Ftmi.13383
- ↑ https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6
- ↑ https://www.worldometers.info/coronavirus/
- ↑ https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6
- ↑ https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
- ↑ https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prevent-getting-sick/how-covid-spreads.html
- ↑ https://doi.org/10.1001%2Fjama.2020.4756
- ↑ https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
- ↑ https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prevent-getting-sick/how-covid-spreads.html
- ↑ https://www.ecdc.europa.eu/en/novel-coronavirus-china/questions-answers
- ↑ https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
- ↑ https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prevent-getting-sick/how-covid-spreads.html
- ↑ https://www.nih.gov/news-events/news-releases/new-coronavirus-stable-hours-surfaces
- ↑ https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public
- ↑ https://www.gov.uk/government/publications/covid-19-guidance-on-social-distancing-and-for-vulnerable-people/guidance-on-social-distancing-for-everyone-in-the-uk-and-protecting-older-people-and-vulnerable-adults
- ↑ https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/if-you-are-sick/steps-when-sick.html
- ↑ https://www.thelancet.com/journals/lanres/article/PIIS2213-2600(20)30134-X/abstract
- ↑ https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/when-and-how-to-use-masks
- ↑ https://www.theguardian.com/world/2020/mar/30/czechs-get-to-work-making-masks-after-government-decree-coronavirus
- ↑ https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
- ↑ https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prevent-getting-sick/prevention.html
- ↑ https://www.who.int/news-room/detail/30-01-2020-statement-on-the-second-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov)
- ↑ https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/coronavirus-china-live-updates/2020/02/05/114ced8a-479c-11ea-bc78-8a18f7afcee7_story.html
- ↑ https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020
- ↑ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7095063
- ↑ https://nautil.us/issue/83/intelligence/the-man-who-saw-the-pandemic-coming
- ↑ http://weekly.chinacdc.cn/en/article/id/e53946e2-c6c4-41e9-9a9b-fea8db1a8f51
- ↑ https://doi.org/10.1016%2FS0140-6736%2820%2930374-3
- ↑ https://doi.org/10.1097%2FJCMA.0000000000000270
- ↑ https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30185-9/abstract
- ↑ https://www.sciencemag.org/news/2020/01/wuhan-seafood-market-may-not-be-source-novel-virus-spreading-globally
- ↑ https://www.who.int/csr/don/12-january-2020-novel-coronavirus-china/en/