An difríocht idir athruithe ar: "Imeacht na nIarlaí"

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Líne 1: Líne 1:
[[File:Flight_of_Earls_(1607).svg|thumb|350px|<center>Imeacht na nIarlaí {{nowrap|([[ShareMap:public/Flight of Earls (1607)|léarscáil]])}}]]
[[File:Flight_of_Earls_(1607).svg|thumb|220x220px|<center>Imeacht na nIarlaí {{nowrap|([[ShareMap:public/Flight of Earls (1607)|léarscáil]])}}|alt=]]
Ainm coitianta is ea "'''Imeacht na nIarlaí'''" ar imeacht [[Aodh Ó Néill|Aodh Uí Néill]] (Iarla Thír Eoghain) agus [[Aodh Rua Ó Dónaill|Ruairí Uí Dhomhnaill]] (Iarla Thír Chonaill), sa bhliain 1607 agus suas le 100 duine eile in éindí leo.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cogg.ie/wp-content/uploads/seandalaiocht-sa-seomra-ranga-lamhleabhar-.pdf|teideal=Lámhleabhar|údar=cogg.ie|dáta=|dátarochtana=2020}}</ref> Chuir na h[[Uaisleacht|uaisle]] Gaelacha fúthu ar an [[Mór-roinn|Mór Roinn]], go háirithe i dtíortha [[Caitliceachas|Chaitlicigh]] na h[[an Eoraip|Eorpa]], ar nós na [[an Fhrainc|Fraince]] agus na [[an Spáinn|Spáinne]]. Teitheadh na nIarlaí mar a thugtar air freisin.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.irishtimes.com/culture/2.663/anluain-imeacht-an-iarla-1.1291524|teideal=Anluain Imeacht an Iarla|údar=irishtimes.com|dáta=Ean 24, 2007|dátarochtana=2020}}</ref>
Tar éis [[Cath Chionn tSáile|Chath Chionn tSáile]] i [[1601]], chúlaigh taoisigh na n[[Gael]] go [[Cúige Uladh]], agus ghéilleadar do na Sasanaigh i [[1603]]. Tugtar '''Imeacht na nIarlaí''' ar an eachtra seo.


Éascaíodh [[Plandáil Uladh]] dá barr.

== Cúlra ==
Ba iad [[Aodh Ó Néill]], iarla [[Contae Thír Eoghain|Thír Eoghain]], agus [[Aodh Rua Ó Domhnaill]] na cinnirí a bhí ar na Gaeil le linn [[Cogadh na Naoi mBliana|Chogadh na Naoi mBliana]].
Ba iad [[Aodh Ó Néill]], iarla [[Contae Thír Eoghain|Thír Eoghain]], agus [[Aodh Rua Ó Domhnaill]] na cinnirí a bhí ar na Gaeil le linn [[Cogadh na Naoi mBliana|Chogadh na Naoi mBliana]].


Tar éis [[Cath Chionn tSáile|Chath Chionn tSáile]] i [[1601]], chúlaigh taoisigh na n[[Gael]] go [[Cúige Uladh]], agus ghéilleadar do na Sasanaigh i [[1603]].
Sa bhliain [[1607]], sheol triúr Taoiseach Gaelach, [[Aodh Ó Néill]], Ruairí Ó Domhnaill agus Cúchonnacht Mag Uidhir, amach as [[Ráth Maoláin|Cuan Suillí Móire]] chun na deoraíochta. D'imigh Ó Domhnaill chun [[An Spáinn|na Spáinne]] áit a bhfuair sé bás.


Lean na coilínithe orthu á gciapadh áfach mar gur shíl siad go raibh an Leasrí ró-bhog ar na daoine a chuir cogadh orthu, agus sa deireadh bheartaigh Ó Néill agus Ruairí Ó Domhnaill, a bhí ina chomharba ar Aodh Rua, ar imeacht as a dtailte.
Lean na coilínithe orthu á gciapadh áfach mar gur shíl siad go raibh an Leasrí ró-bhog ar na daoine a chuir cogadh orthu, agus sa deireadh bheartaigh Ó Néill agus Ruairí Ó Domhnaill, a bhí ina chomharba ar Aodh Rua, ar imeacht as a dtailte.
[[Íomhá:Lough Swilly - panoramio.jpg|clé|mion|[[Loch Suilí]]]]


== Imeacht ==
Ba é Cúchonnacht Mag Uidhir, Tiarna Fhear Manach a d'eagraigh an turas. Tháinig long Bhriotánach go [[Loch Suilí]] i bhfíorthuaisceart na tíre, agus tugadh nócha duine ar bord chun na Spáinne.
Ba é Cúchonnacht Mag Uidhir, Tiarna Fhear Manach, a d'eagraigh an turas. Tháinig long Bhriotánach go [[Loch Suilí]] i bhfíorthuaisceart na tíre, agus tugadh nócha duine ar bord chun na Spáinne. D'imigh Ó Domhnaill chun [[An Spáinn|na Spáinne]] áit a bhfuair sé bás.


Tugtar Imeacht na nIarlaí ar an eachtra sin. Chuaigh siad as sin chun [[An Róimh|na Róimhe]], áit a bhfuair Ó Néill bás i [[1616]]. Chuir na huaisle Gaelacha fúthu ar an Mór Roinn, go háirithe i dtíortha [[Caitliceachas|Chaitlicigh]] na h[[an Eoraip|Eorpa]], ar nós na [[an Fhrainc|Fraince]] agus na [[an Spáinn|Spáinne]].
Ar an [[14 Meán Fómhair]] [[1607]], sheol na taoisigh deireanacha amach as [[Ráth Maoláin|Cuan Suillí Móire]] chun na deoraíochta. Chuaigh siad as sin chun [[An Róimh|na Róimhe]], áit a bhfuair Ó Néill bás i [[1616]].


== Naisc ==
== Naisc ==


* [[Tadhg Óg Ó Cianáin]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.historyireland.com/early-modern-history-1500-1700/cuntas-thaidhg-ui-chianain-ar-thuras-deoraiochta-na-dtaoiseach-ultach-1607-8/|teideal=Cuntas Thaidhg Uí Chianáin ar Thuras Deoraíochta na dTaoiseach Ultach, 1607–8|údar=historyireland.com|dáta=|dátarochtana=2020}}</ref>
* [[Tadhg Óg Ó Cianáin]]


== Naisc Sheachtracha ==
== Naisc Sheachtracha ==

Leagan ó 09:11, 14 Meán Fómhair 2020

Imeacht na nIarlaí (léarscáil)

Ainm coitianta is ea "Imeacht na nIarlaí" ar imeacht Aodh Uí Néill (Iarla Thír Eoghain) agus Ruairí Uí Dhomhnaill (Iarla Thír Chonaill), sa bhliain 1607 agus suas le 100 duine eile in éindí leo.[1] Chuir na huaisle Gaelacha fúthu ar an Mór Roinn, go háirithe i dtíortha Chaitlicigh na hEorpa, ar nós na Fraince agus na Spáinne. Teitheadh na nIarlaí mar a thugtar air freisin.[2]

Éascaíodh Plandáil Uladh dá barr.

Cúlra

Ba iad Aodh Ó Néill, iarla Thír Eoghain, agus Aodh Rua Ó Domhnaill na cinnirí a bhí ar na Gaeil le linn Chogadh na Naoi mBliana.

Tar éis Chath Chionn tSáile i 1601, chúlaigh taoisigh na nGael go Cúige Uladh, agus ghéilleadar do na Sasanaigh i 1603.

Lean na coilínithe orthu á gciapadh áfach mar gur shíl siad go raibh an Leasrí ró-bhog ar na daoine a chuir cogadh orthu, agus sa deireadh bheartaigh Ó Néill agus Ruairí Ó Domhnaill, a bhí ina chomharba ar Aodh Rua, ar imeacht as a dtailte.

Loch Suilí

Imeacht

Ba é Cúchonnacht Mag Uidhir, Tiarna Fhear Manach, a d'eagraigh an turas. Tháinig long Bhriotánach go Loch Suilí i bhfíorthuaisceart na tíre, agus tugadh nócha duine ar bord chun na Spáinne. D'imigh Ó Domhnaill chun na Spáinne áit a bhfuair sé bás.

Ar an 14 Meán Fómhair 1607, sheol na taoisigh deireanacha amach as Cuan Suillí Móire chun na deoraíochta. Chuaigh siad as sin chun na Róimhe, áit a bhfuair Ó Néill bás i 1616.

Naisc

Naisc Sheachtracha

Tagairtí

  1. cogg.ie. "Lámhleabhar". Dáta rochtana: 2020.
  2. irishtimes.com (Ean 24, 2007). "Anluain Imeacht an Iarla". Dáta rochtana: 2020.
  3. historyireland.com. "Cuntas Thaidhg Uí Chianáin ar Thuras Deoraíochta na dTaoiseach Ultach, 1607–8". Dáta rochtana: 2020.