An difríocht idir athruithe ar: "An Cholóim"
No edit summary |
|||
Líne 200: | Líne 200: | ||
|align=center style="background:#f0f0f0;"| 5 ||[[Íomhá:Flag of Cartagena.svg|20px|borde]]||align=left| [[Cartagena de Indias]] ||align=left| [[Bolívar]] ||align=right| 914,552 || ||align=center style="background:#f0f0f0;"| 15 ||[[Íomhá:Flag of Manizales.svg|20px|borde]]||align=left| [[Manizales]] ||align=left| [[Caldas]] ||align=right| 420,933 |
|align=center style="background:#f0f0f0;"| 5 ||[[Íomhá:Flag of Cartagena.svg|20px|borde]]||align=left| [[Cartagena de Indias]] ||align=left| [[Bolívar]] ||align=right| 914,552 || ||align=center style="background:#f0f0f0;"| 15 ||[[Íomhá:Flag of Manizales.svg|20px|borde]]||align=left| [[Manizales]] ||align=left| [[Caldas]] ||align=right| 420,933 |
||
|- |
|- |
||
|align=center style="background:#f0f0f0;"| 6 ||[[Íomhá:Flag of |
|align=center style="background:#f0f0f0;"| 6 ||[[Íomhá:Flag of Cúcuta.svg|20px|borde]]||align=left| [[Cúcuta]] ||align=left| [[Norte de Santander]] ||align=right| 777,106 || ||align=center style="background:#f0f0f0;"| 16 ||[[Íomhá:Flag of Pereira.svg|20px|borde]]||align=left| [[Pereira]] ||align=left| [[Risaralda]] ||align=right| 399,283 |
||
|- |
|- |
||
|align=center style="background:#f0f0f0;"| 7 ||[[Íomhá:Flag of |
|align=center style="background:#f0f0f0;"| 7 ||[[Íomhá:Flag of Soledad (Atlántico).svg|20px|borde]]||align=left| [[Soledad (Atlántico)|Soledad]] ||align=left| [[Atlántico (Roinn)|Atlántico]] ||align=right| 664,141 || ||align=center style="background:#f0f0f0;"| 17 ||[[Íomhá:Flag of Montería.svg|20px|borde]]||align=left| [[Montería]] ||align=left| [[Córdoba (Roinn)|Córdoba]] ||align=right| 395,184 |
||
|- |
|- |
||
|align=center style="background:#f0f0f0;"| 8 ||[[Íomhá:Flag of |
|align=center style="background:#f0f0f0;"| 8 ||[[Íomhá:Flag of Bucaramanga.svg|20px|borde]]||align=left| [[Bucaramanga]] ||align=left| [[Santander (Roinn)|Santander]] ||align=right| 597,316 || ||align=center style="background:#f0f0f0;"| 18 ||[[Íomhá:Flag of Neiva.svg|20px|borde]]||align=left| [[Neiva]] ||align=left| [[Huila]] ||align=right| 340,512 |
||
|- |
|- |
||
|align=center style="background:#f0f0f0;"| 9 ||[[Íomhá:Flag of |
|align=center style="background:#f0f0f0;"| 9 || [[Íomhá:Flag of Soacha.svg|20px|borde]]||align=left| [[Soacha]] ||align=left| [[Cundinamarca]] ||align=right| 567,546|| ||align=center style="background:#f0f0f0;"| 19 ||[[Íomhá:Flag of San Juan de Pasto.svg|20px|borde]]||align=left|[[San Juan de Pasto|Pasto]] ||align=left| [[Nariño (Roinn)|Nariño]] ||align=right| 305,360 |
||
|- |
|- |
||
|align=center style="background:#f0f0f0;"| 10 ||[[Íomhá:Flag of Bello (Antioquia).svg|20px|borde]]||align=left| [[Bello (Antioquia)|Bello]] ||align=left| [[Antioquia (Roinn)|Antioquia ]] ||align=right| 536,427 || ||align=center style="background:#f0f0f0;"| 20 ||[[Íomhá:Flag of Armenia, Colombia.svg|20px|borde]]||align=left|[[Armenia (Quindío)|Armenia]] ||align=left| [[Quindío]] ||align=right| 297,052 |
|align=center style="background:#f0f0f0;"| 10 ||[[Íomhá:Flag of Bello (Antioquia).svg|20px|borde]]||align=left| [[Bello (Antioquia)|Bello]] ||align=left| [[Antioquia (Roinn)|Antioquia ]] ||align=right| 536,427 || ||align=center style="background:#f0f0f0;"| 20 ||[[Íomhá:Flag of Armenia, Colombia.svg|20px|borde]]||align=left|[[Armenia (Quindío)|Armenia]] ||align=left| [[Quindío]] ||align=right| 297,052 |
Leagan ó 23:11, 6 Lúnasa 2020
Teimpléad:Bosca Sonraí Tíre Is tír i Meiriceá Theas í An Cholóim, le cóstaí ar an Aigéan Ciúin is ar an Aigéan Atlantach.
Tá teorainneacha aici le Veiniséala, leis an mBrasaíl, le Peiriú, le Eacuadór agus le Panama. Is í Bogotá an phríomhchathair. Tá 49 milliún duine ina gcónaí ann.
Stair
Bhí cogadh cathartha ar siúl sa Cholóim idir an eite dheis agus na reibiliúnaigh, ar a nglaotar FARC (Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia nó Fórsaí Armtha Réabhlóideacha na Colóime). Le breis is 50 bliain bhí FARC i mbun eachtraí foréigin sa tír agus d'fhág an chogaíocht ansin breis is 250,000 duine marbh[1].
Bhí an eite dheis ar thaobh an rialtais agus na reibiliúnaigh ar an eite chlé. Thacaigh rialtas SAM leis an eite dheis, i gcogadh i gcoinne na ndrugaí.
2002-2010
Nuair a toghadh Alvaro Uribe i réim i 2002, bhí an tír ar tí titim as a chéile[2]. Bhí greim docht ag na treallchogaithe FARC ar chuid den tír agus bhí siad díreach tar éis ceann dá n-éachtaí ba mhó a bhaint amach: fuadach Ingrid Betancourt, duine de na hiarrthóirí sa toghchán uachtaránach a bhuaigh Uribe.
Le cúnamh Meiriceánach faoin bPlean Colómach, thug Uribe faoin FARC, go díreach dá mba chrosáid phearsanta í, rud nach ionadh é toisc gur mharaigh an FARC a athair tar éis gur theip ar fhuadach i 1983.
2010
I mí na Bealtaine 2010, críochnóidh Alvaro Uribe a dhara téarma mar uachtarán na Colóime. Toghadh Juan Manuel Santos ina uachtarán na Colóime don chéad uair ar 7 Lúnasa 2010. Bhí polasaí níos séimhe ag teastáil ó mhuintir na tíre ag an am sin, rud a thóg an FARC isteach sa phróiseas polaitiúil.
2016
Fógraíodh sos comhraic ina measc siúd a bhí i mbun cogaíochta sa bhliain 2016.
Bronnadh Duais Nobel na Síochána na bliana 2016 ar Uachtarán na Colóime Juan Manuel Santos dá iarrachtaí siúd an tsíocháin a chothú.
2 D.F. 2016: Vótáil móramh de phobal na tíre in aghaidh an chomhaontaithe síochána a bhí socraithe idir rialtas na tíre sin agus reibiliúnaigh an FARC[3]. Móramh beag a bhí i gceist.
IRA
Bhí triúr Éireannach a bhfuil ceangal acu leis an IRA ciontaithe i gcúirt sa Cholóim as tacú leis an FARC. Thréig siad an tír. Tugtar Triúr na Colóime orthu in Éirinn.
Ranna
Tá an Cholóim roinnte i 32 Ranna agus Dúiche Príomhchathrach atá mar aon le roinn, cé go bhfuil Bogotá mar phríomhchathair roinne Cundinamarca.
Tá na Ranna roinnte ina dhiaidh sin i mbardais, agus ina dhiaidh sin i corregimientos in áiteanna faoin tuath, agus comunas i gceirtleáin uirbeach. Tá rialtas áitiúil ag gach roinn le gobharnóir agus tionól, a toghfar gach ceithre bliana. Tá méara agus comhairle ag gach bardas freisin agus toghcháin áitiúil don bhord riaracháin áitiúil i ngach corregimientos agus comunas.
Chomh maith leis an bpríomhchathair, tá stádas áirithe ag ceithre dúiche eile, de bharr gnéithe sainiúil áirithe; sé sin Barranquilla, Cartagena, Santa Marta agus Buenaventura.
|
|
Cathracha agus Bailte
Is tír uirbithe í an Cholóim; tá 77.1% den daonra sa bhliain 2018 ina chónaí i limistéar uirbithe. Is iad Bogotá (7,387,400), Medellín, (2,382,399) agus Cali, (2,172,527) na cathracha is mó agus is tábhachtach sa tír.[4]
Cathracha is mó sa Cholóim | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cathair | Roinn | Daonra | Cathair | Roinn | Daonra | |||||||
1 | Bogotá | Cundinamarca | 7,715,778 | 11 | Villavicencio | Meta | 531,275 | |||||
2 | Medellín | Antioquia | 2,490,164 | 12 | Ibagué | Tolima | 501,991 | |||||
3 | Cali | Valle del Cauca | 2,205,680 | 13 | Santa Marta | Magdalena | 484,025 | |||||
4 | Barranquilla | Atlántico | 1,273,646 | 14 | Valledupar | Cesar | 468,165 | |||||
5 | Cartagena de Indias | Bolívar | 914,552 | 15 | Manizales | Caldas | 420,933 | |||||
6 | Cúcuta | Norte de Santander | 777,106 | 16 | Pereira | Risaralda | 399,283 | |||||
7 | Soledad | Atlántico | 664,141 | 17 | Montería | Córdoba | 395,184 | |||||
8 | Bucaramanga | Santander | 597,316 | 18 | Neiva | Huila | 340,512 | |||||
9 | Soacha | Cundinamarca | 567,546 | 19 | Pasto | Nariño | 305,360 | |||||
10 | Bello | Antioquia | 536,427 | 20 | Armenia | Quindío | 297,052 | |||||
2020 - DANE |
Tagairtí
- ↑ Nuacht RTÉ
- ↑ Cruachás na Colóime, Irish TImes, 16 Meitheamh 2009
- ↑ Nuacht RTÉ
- ↑ dane gov.co. "Censo 2018". Dáta rochtana: 2020.
Tíortha Mheiriceá Theas |
Airgintín, an | Bholaiv, an | Bhrasaíl, an | Cholóim, an | Eacuadór | Ghuáin, an | Paragua | Peiriú | tSile, an | Suranam | Uragua | Veiniséala |
Is síol faoi thíreolaíocht na Colóime é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |