An difríocht idir athruithe ar: "Bunreacht na Beilge"

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Líne 2: Líne 2:


Rinneadh an t-athrú radacach deireanach ar an mBunreacht in 1993 agus foilsíodh é ina dhiaidh sin i leagan athnuaite d'Iris Oifigiúil na Beilge. Ceann de na hathruithe is tábhachtaí a rinneadh ná tabhairt isteach na Cúirte Eadrána ar méadaíodh a n-inniúlachtaí le dlí speisialta ó 2003 chun Teideal II (Airteagail 8 go 32), agus Airteagail 170, 172 agus 191 den Bhunreacht a chumhdach. Ar an gcaoi sin, forbraíodh an Chúirt chun bheith ina cúirt bhunreachtúil agus i mBealtaine 2007 athainmníodh í mar "Chúirt Bhunreachtúil". Tá an t-údarás ag an gCúirt a scrúdú an bhfuil dlí nó foraithne ag comhlíonadh Theideal II agus Airteagail 170, 172 agus 191.
Rinneadh an t-athrú radacach deireanach ar an mBunreacht in 1993 agus foilsíodh é ina dhiaidh sin i leagan athnuaite d'Iris Oifigiúil na Beilge. Ceann de na hathruithe is tábhachtaí a rinneadh ná tabhairt isteach na Cúirte Eadrána ar méadaíodh a n-inniúlachtaí le dlí speisialta ó 2003 chun Teideal II (Airteagail 8 go 32), agus Airteagail 170, 172 agus 191 den Bhunreacht a chumhdach. Ar an gcaoi sin, forbraíodh an Chúirt chun bheith ina cúirt bhunreachtúil agus i mBealtaine 2007 athainmníodh í mar "Chúirt Bhunreachtúil". Tá an t-údarás ag an gCúirt a scrúdú an bhfuil dlí nó foraithne ag comhlíonadh Theideal II agus Airteagail 170, 172 agus 191.

==Bunús==
Cruthaíodh Bunreacht 1831 na Beilge tar éis don Bheilg scaradh leis an [[Ísiltír Aontaithe]] mar chuid de [[Réabhlóid na Beilge]]. Tar éis chéad rath na réabhlóide, tionóladh Comhdháil Náisiúnta thofa i Samhain 1830 chun córas polaitiúil a cheapadh don stát nua. Le baill na Comhdhála Náisiúnta, léiríodh éagsúlacht na n-idéal polaitiúil, ach thacaigh an chuid is mó díobh le "Aontas na bhFreasúraí" a tháinig chun cinn roimh an réabhlóid. Leis sin, tugadh liobrálaigh mheasartha le chéile le Caitlicigh a raibh claonadh níos liobrálaí acu.

:Is é a bhí i mbunreacht 1831 [...] comhréiteach idir na húinéirí talún agus an chléir ar an taobh amháin agus an mheánaicme liobrálach ar an taobh eile. Bhí na fórsaí coimeádacha toilteanach chun dul in oiriúint leis na hathruithe dosheachanta sa tsochaí ach bhí an toilteanas sin dírithe ar an nasc orgánach leis an am a bhí thart a choimeád agus ar athrú radacach a chosc. Choinnigh an mheánaicme liobrálach, in ainneoin an fhoinn a bhí acu athbhreithniú córasach radacach a dhéanamh d'fhonn é a mhéadú, guaim uirthi féin, gnáth-fhreagairt an liobrálachais luaith.

Leagan ó 16:22, 3 Márta 2020

Is ó 1831 Bunreacht na Beilge (Ollainnis: Belgische Grondwet, Fraincis: Constitution belge, Gearmáinis: Verfassung Belgiens). Ó shin i leith, tá an Bheilg ina monarcacht pharlaiminteach lena gcuirtear i bhfeidhm prionsabail na freagrachta airí as beartas an rialtais agus scaradh na gcumhachtaí. Leis an mBunreacht, bunaíodh an Bheilg mar stát aonadach láraithe. Ó 1970, áfach, trí athchóirithe stáit comhleanúnacha, d'éirigh an Bheilg chun bheith ina stát feidearálach.

Rinneadh an t-athrú radacach deireanach ar an mBunreacht in 1993 agus foilsíodh é ina dhiaidh sin i leagan athnuaite d'Iris Oifigiúil na Beilge. Ceann de na hathruithe is tábhachtaí a rinneadh ná tabhairt isteach na Cúirte Eadrána ar méadaíodh a n-inniúlachtaí le dlí speisialta ó 2003 chun Teideal II (Airteagail 8 go 32), agus Airteagail 170, 172 agus 191 den Bhunreacht a chumhdach. Ar an gcaoi sin, forbraíodh an Chúirt chun bheith ina cúirt bhunreachtúil agus i mBealtaine 2007 athainmníodh í mar "Chúirt Bhunreachtúil". Tá an t-údarás ag an gCúirt a scrúdú an bhfuil dlí nó foraithne ag comhlíonadh Theideal II agus Airteagail 170, 172 agus 191.

Bunús

Cruthaíodh Bunreacht 1831 na Beilge tar éis don Bheilg scaradh leis an Ísiltír Aontaithe mar chuid de Réabhlóid na Beilge. Tar éis chéad rath na réabhlóide, tionóladh Comhdháil Náisiúnta thofa i Samhain 1830 chun córas polaitiúil a cheapadh don stát nua. Le baill na Comhdhála Náisiúnta, léiríodh éagsúlacht na n-idéal polaitiúil, ach thacaigh an chuid is mó díobh le "Aontas na bhFreasúraí" a tháinig chun cinn roimh an réabhlóid. Leis sin, tugadh liobrálaigh mheasartha le chéile le Caitlicigh a raibh claonadh níos liobrálaí acu.

Is é a bhí i mbunreacht 1831 [...] comhréiteach idir na húinéirí talún agus an chléir ar an taobh amháin agus an mheánaicme liobrálach ar an taobh eile. Bhí na fórsaí coimeádacha toilteanach chun dul in oiriúint leis na hathruithe dosheachanta sa tsochaí ach bhí an toilteanas sin dírithe ar an nasc orgánach leis an am a bhí thart a choimeád agus ar athrú radacach a chosc. Choinnigh an mheánaicme liobrálach, in ainneoin an fhoinn a bhí acu athbhreithniú córasach radacach a dhéanamh d'fhonn é a mhéadú, guaim uirthi féin, gnáth-fhreagairt an liobrálachais luaith.