An difríocht idir athruithe ar: "Echtra Fergusa maic Léti"
→Tagairtí: Catagóir clib: Mobile edit Mobile web edit |
Cathalpeelo (plé | dréachtaí) m Cuireadh píosa eolais eile leis |
||
| Líne 1: | Líne 1: | ||
Is scéal na [[Rúraíocht]]a é '''Eachtra Fhearghasa |
Is scéal na [[Rúraíocht]]a é '''Eachtra Fhearghasa mhic Léite''' ([[Sean-Ghaeilge]]: '''Echtra Fergusa maic Léti'''). |
||
==Achoimre== |
==Achoimre== |
||
Bhí geis ar rí na n[[Uladh]], [[Fearghas Mac Léite]] gan dul ag tumadh i [[Loch Ruaidhrí]]. Lá breá éigin, gan coinne dhúisigh lúchorpáin ("beag-corp", leipreacháin) é<ref>Seo é an chéad lua leipreachán sna seanscéalta, féach [http://books.google.at/books?id=U-O0wzFcu2gC&pg=PA297&dq=Echtra+Fergusa+maic+L%C3%A9te&hl=de&ei=0jpqTY3XENTR4gazlKTfCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&ved=0CD0Q6AEwBQ#v=onepage&q=Echtra%20Fergusa%20maic%20L%C3%A9te&f=false ''A Dictionary Of Celtic Mythology.''] le fáil ar books.google.at</ref> agus caitheadh san uisce é. D'éirigh leis, ámh, greim a rug ar roinnt dóibh, agus bronnadh trí ghuí air. Ba í ceann amháin acu bheith i ann análú faoin uisce - i ngach aon áit, ach amháin Loch Ruaidhrí. |
Bhí geis ar rí na n[[Uladh]], [[Fearghas Mac Léite|Fearghas mac Léite]] gan dul ag tumadh i [[Loch Ruaidhrí]]. Lá breá éigin, gan coinne dhúisigh lúchorpáin ("beag-corp", leipreacháin) é<ref>Seo é an chéad lua leipreachán sna seanscéalta, féach [http://books.google.at/books?id=U-O0wzFcu2gC&pg=PA297&dq=Echtra+Fergusa+maic+L%C3%A9te&hl=de&ei=0jpqTY3XENTR4gazlKTfCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&ved=0CD0Q6AEwBQ#v=onepage&q=Echtra%20Fergusa%20maic%20L%C3%A9te&f=false ''A Dictionary Of Celtic Mythology.''] le fáil ar books.google.at</ref> agus caitheadh san uisce é. D'éirigh leis, ámh, greim a rug ar roinnt dóibh, agus bronnadh trí ghuí air. Ba í ceann amháin acu bheith i ann análú faoin uisce - i ngach aon áit, ach amháin Loch Ruaidhrí. |
||
In ainneoin sin, rinne sé iarracht tumadh ann, agus bhuail sé le ''muirdris'' (dris nó ollphéist mhara), a raibh in ann é féin a chrapadh agus i bpreabadh na súl arís a phléascadh. Tugadh an oiread sin geit as Fearghas gur cuireadh a aghaidh as a riocht, agus d'fhan mar a bhí.<ref>Helmut Birkhan: ''Kelten. Versuch einer Gesamtdarstellung ihrer Kultur.'' Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 1997, ISBN 3-7001-2609-3, S. 744.</ref> Leis a leithéid d'ainimh, ní bheifí de ghnáth in ann rialú gan muinín na muintire, ach choinnigh na hUlaidh a rún faoi cheilt - chuir sé gach scáthán as radharc, go bhfana dofheicthe a aghaidh casta - agus lean air mar rí. |
In ainneoin sin, rinne sé iarracht tumadh ann, agus bhuail sé le ''muirdris'' (dris nó ollphéist mhara), a raibh in ann é féin a chrapadh agus i bpreabadh na súl arís a phléascadh. Tugadh an oiread sin geit as Fearghas gur cuireadh a aghaidh as a riocht, agus d'fhan mar a bhí.<ref>Helmut Birkhan: ''Kelten. Versuch einer Gesamtdarstellung ihrer Kultur.'' Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 1997, ISBN 3-7001-2609-3, S. 744.</ref> Leis a leithéid d'ainimh, ní bheifí de ghnáth in ann rialú gan muinín na muintire, ach choinnigh na hUlaidh a rún faoi cheilt - chuir sé gach scáthán as radharc, go bhfana dofheicthe a aghaidh casta - agus lean air mar rí. |
||
Seacht mbliana ina dhiaidh, ámh, bhí cailín aimsire aige ach lascadh sé í. Mar chúiteamh, thóg sí scáthán léi chuige, chonaic sé a aghaidh ann, agus d'aithin sé an fhírinne. Chuaigh sé ar ais go Loch Ruairí agus mharaigh an ollphéist tar éis catha dhá lá, agus an t-uisce dearg ina dtimpeall. Fuair sé féin bás ámh, mar nach raibh ar a chumas análú faoin uisce na locha úd.<ref>A. Binchy (eag. agus aistr.): [http://www.ucd.ie/tlh/trans/dab.eriu.16.001.t.text.html ''The Saga of Fergus mac Léti.''] Ériu journal 16, 1952, ll. 33–48.</ref> |
Seacht mbliana ina dhiaidh, ámh, bhí cailín aimsire aige ach lascadh sé í. Mar chúiteamh, thóg sí scáthán léi chuige, chonaic sé a aghaidh ann, agus d'aithin sé an fhírinne. Chuaigh sé ar ais go Loch Ruairí agus mharaigh an ollphéist tar éis catha dhá lá, agus an t-uisce dearg ina dtimpeall. Fuair sé féin bás ámh, mar nach raibh ar a chumas análú faoin uisce na locha úd.<ref>A. Binchy (eag. agus aistr.): [http://www.ucd.ie/tlh/trans/dab.eriu.16.001.t.text.html ''The Saga of Fergus mac Léti.''] Ériu journal 16, 1952, ll. 33–48.</ref> |
||
== Stair == |
|||
Dar le Séamas Ó Ceithearnaigh, is ar ghnéthe den saothar eolaíochta ''Originum Sive Etymologiarum'' le h[[Isidorus Hispalensis]] atá an scéal seo bunaithe.<ref>{{Luaigh foilseachán|author=Dáithí Ó hÓgáin|title='Moch Amach ar Maidin dé Luain!' Staidéar ar an seanchas faoi ollphiasta i lochanna na hÉireann|journal=Béaloideas|date=1983|volume=51|pages=Lch 92-3|url=http://www.jstor.org/stable/20522214|publisher=An Cumann Le Béaloideas Éireann/Folklore of Ireland Society|issue=}}</ref> |
|||
==Saothair== |
==Saothair== |
||
Leagan ó 03:12, 9 Feabhra 2020
Is scéal na Rúraíochta é Eachtra Fhearghasa mhic Léite (Sean-Ghaeilge: Echtra Fergusa maic Léti).
Achoimre
Bhí geis ar rí na nUladh, Fearghas mac Léite gan dul ag tumadh i Loch Ruaidhrí. Lá breá éigin, gan coinne dhúisigh lúchorpáin ("beag-corp", leipreacháin) é[1] agus caitheadh san uisce é. D'éirigh leis, ámh, greim a rug ar roinnt dóibh, agus bronnadh trí ghuí air. Ba í ceann amháin acu bheith i ann análú faoin uisce - i ngach aon áit, ach amháin Loch Ruaidhrí.
In ainneoin sin, rinne sé iarracht tumadh ann, agus bhuail sé le muirdris (dris nó ollphéist mhara), a raibh in ann é féin a chrapadh agus i bpreabadh na súl arís a phléascadh. Tugadh an oiread sin geit as Fearghas gur cuireadh a aghaidh as a riocht, agus d'fhan mar a bhí.[2] Leis a leithéid d'ainimh, ní bheifí de ghnáth in ann rialú gan muinín na muintire, ach choinnigh na hUlaidh a rún faoi cheilt - chuir sé gach scáthán as radharc, go bhfana dofheicthe a aghaidh casta - agus lean air mar rí.
Seacht mbliana ina dhiaidh, ámh, bhí cailín aimsire aige ach lascadh sé í. Mar chúiteamh, thóg sí scáthán léi chuige, chonaic sé a aghaidh ann, agus d'aithin sé an fhírinne. Chuaigh sé ar ais go Loch Ruairí agus mharaigh an ollphéist tar éis catha dhá lá, agus an t-uisce dearg ina dtimpeall. Fuair sé féin bás ámh, mar nach raibh ar a chumas análú faoin uisce na locha úd.[3]
Stair
Dar le Séamas Ó Ceithearnaigh, is ar ghnéthe den saothar eolaíochta Originum Sive Etymologiarum le hIsidorus Hispalensis atá an scéal seo bunaithe.[4]
Saothair
- Helmut Birkhan: Kelten. Versuch einer Gesamtdarstellung ihrer Kultur. Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 1997, ISBN 3-7001-2609-3.
Naisc sheachtracha
- The Saga of Fergus mac Léti – Echtra Fergusa maic Léti le fáil ar sejh.pagesperso-orange.fr
Tagairtí
- ↑ Seo é an chéad lua leipreachán sna seanscéalta, féach A Dictionary Of Celtic Mythology. le fáil ar books.google.at
- ↑ Helmut Birkhan: Kelten. Versuch einer Gesamtdarstellung ihrer Kultur. Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 1997, ISBN 3-7001-2609-3, S. 744.
- ↑ A. Binchy (eag. agus aistr.): The Saga of Fergus mac Léti. Ériu journal 16, 1952, ll. 33–48.
- ↑ Dáithí Ó hÓgáin (1983). "'Moch Amach ar Maidin dé Luain!' Staidéar ar an seanchas faoi ollphiasta i lochanna na hÉireann". Béaloideas 51: Lch 92-3. An Cumann Le Béaloideas Éireann/Folklore of Ireland Society.