An difríocht idir athruithe ar: "Luascadán Foucault"

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Content deleted Content added
Holder (plé | dréachtaí)
m corr using AWB
Holder (plé | dréachtaí)
No edit summary
Líne 15: Líne 15:
== Míniú ar mheicnic ==
== Míniú ar mheicnic ==
[[Íomhá:Foucault-rotz.gif|deas|mion|250x250px| Beochan de luascadán Foucault ar an leathsféar thuaidh, le ráta uainíochta an domhain áibhéalta go mór. Taispeánann an rian glas conair an bhob os cionn na talún (fráma tagartha rothlach), le linn dó a bheith in aon phlána ingearach. Breathnaíon sé go bhfuil plána iarbhír an luasctha ag rothlú i gcoibhneas leis an domhan. Ba chóir go mbeadh an sreang chomh fada agus is féidir le- faid de 30 m bheith coitianta.<ref>
[[Íomhá:Foucault-rotz.gif|deas|mion|250x250px| Beochan de luascadán Foucault ar an leathsféar thuaidh, le ráta uainíochta an domhain áibhéalta go mór. Taispeánann an rian glas conair an bhob os cionn na talún (fráma tagartha rothlach), le linn dó a bheith in aon phlána ingearach. Breathnaíon sé go bhfuil plána iarbhír an luasctha ag rothlú i gcoibhneas leis an domhan. Ba chóir go mbeadh an sreang chomh fada agus is féidir le- faid de 30 m bheith coitianta.<ref>
{{cite web|title=Foucault Pendulum|publisher=Smithsonian Encyclopedia|url=http://www.si.edu/Encyclopedia_SI/nmah/pendulum.htm|access-date=September 2, 2013}}</ref> ]]
{{cite web|title=Foucault Pendulum|publisher=Smithsonian Encyclopedia|url=http://www.si.edu/Encyclopedia_SI/nmah/pendulum.htm|access-date=September 2, 2013}}</ref>]]
[[Íomhá:Foucault_pendulum_at_north_pole_accurate.PNG|clé|mion|172x172px| Luascadán Foucault ag an Pol Thuaidh: Luascann an luascadán san phlána céanna agus rothlú an domhain faoi a bhun. ]]
[[Íomhá:Foucault_pendulum_at_north_pole_accurate.PNG|clé|mion|172x172px| Luascadán Foucault ag an Pol Thuaidh: Luascann an luascadán san phlána céanna agus rothlú an domhain faoi a bhun.]]


== Tuilleadh léitheoireachta ==
== Tuilleadh léitheoireachta ==

Leagan ó 06:20, 13 Samhain 2019

Luascadán Foucault sa Phanthéon, i bParás na Fraince
Luascadán Foucault ag COSI Columbus ag leagan liathróid síos.

Gléas simplí is ea an luascadán Foucault ainmnithe i ndiaidh an fhisiceora Fhrancaigh Léon Foucault agus cumtha mar thurgnamh chun rothlú an domhain a thaispeáint. Tugadh isteach an luascadán sa bhliain 1851 agus ba é an chéad turgnamh a thug fianaise dhíreach shimplí ar rothlú an domhain. Sa lá atá inniu ann, bíonn móréilimh roimh thaispeántais na luascadán Foucault i músaeim eolaíochta agus ollscoileanna. [1]

Luascadán Bunaidh Foucault

Luascadán Foucault's san Panthéon i bParás na Fraince
Prionta de Luascadán Foucault,1895

Tharla an chéad taispeántas poiblí de luascadán Foucault i mí Feabhra 1851 san Meridian i Réadlann Phárais. Cúpla seachtain ina dhiaidh sin, rinne Foucault a luascadán is cáiliúla, nuair a chuir sé bob liathróide 28-kg práis brataithe le sreang 67-m-ar fhad ó chruinneachán an Phanthéoin, i bPáras. Bíonn [[Plána (matamaitic)|plána]] an luascadáin ag rothlú deiseal thart ar 11.3 ° san uair, ag déanamh amach ciorcal iomlán i thart ar 31.8 uair an chloig. Aistríodh an bob bunaidh a úsáideadh sa bhliain 1851 ag an Panthéon go dtí an Conservatoire des Arts et Métiers i bPáras. Rinneadh an dara suiteáil sealadach don chomóradh 50 bliain i 1902. [2]

Le linn athchóirithe an mhúsaeim sna 1990í, taispeánadh an luascadán bunaidh go sealadach sa Phanthéon (1995), ach tugadh é ar ais ina dhiaidh sin chuig an Musée des Arts et Métiers sula n-athoscófaí é sa bhliain 2000. [3] Ar an 6ú Aibreán, 2010, bhris an cábla a bhí ag coinneáil an bon thuas sa Musée des Arts et Métiers, rud ba cúis le damáiste neamh-in-iompartha ar an luascadán agus chuig urlár marmairar an mhúsaeim. [4][5]

Tá cóip chruinn den luascadán bunaidh ag feidhmiú faoi chruinneachán an Panthéon, i bPáras ó 1995. [6]

Míniú ar mheicnic

Beochan de luascadán Foucault ar an leathsféar thuaidh, le ráta uainíochta an domhain áibhéalta go mór. Taispeánann an rian glas conair an bhob os cionn na talún (fráma tagartha rothlach), le linn dó a bheith in aon phlána ingearach. Breathnaíon sé go bhfuil plána iarbhír an luasctha ag rothlú i gcoibhneas leis an domhan. Ba chóir go mbeadh an sreang chomh fada agus is féidir le- faid de 30 m bheith coitianta.[7]
Luascadán Foucault ag an Pol Thuaidh: Luascann an luascadán san phlána céanna agus rothlú an domhain faoi a bhun.

Tuilleadh léitheoireachta

Naisc sheachtracha

  1. Oprea, John (1995). "Geometry and the Foucault Pendulum". Amer. Math. Monthly 102 (6): 515–522. doi:10.2307/2974765. JSTOR 2974765. 
  2. Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2014-08-21.
  3. Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Cartlannaíodh an bunleathanach ar March 12, 2012.
  4. Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."" (fr). Cartlannaíodh an bunleathanach ar July 10, 2010.
  5. Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 20 March 2012.
  6. Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Cartlannaíodh an bunleathanach ar January 12, 2018.
  7. Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."".