An difríocht idir athruithe ar: "Feodachas"

← Gabh chuig an difear roimhe seo An chéad dhifear eile →

Content deleted Content added

Inline

Leagan ó 18:34, 19 Deireadh Fómhair 2019

Ba chóras sóisialta ceannasach san Mheánaois in Iarthar na hEorpa, agus sa Nua-Aois Luath in Oirthear na hEorpa, é an feodachas Bhí dílárú na [Cumhacht pholiticiúl|cumhachta polaitiúla]]; bunaithe ar an idirleathadh cumhachta ón mbarr (áit ina raibh an impire nó na ríthe go teoiriciúil) go dtí an bonn ina raibh cumhacht áitiúil á feidhmiú go héifeachtach le féinriail nó neamhspleáchas ag na huasalaicmí, darbh ainm uaisle, na teidil a fuarthas ó ghobharnóirí Impireacht na gCairlínseach (diúic, marcais, cuntaí) nó a raibh bunús eile acu (barúin, ridirí, srl.).

Úsáidtear an téarma seo freisin sa staireolaíocht chun tagairt a dhéanamh do na heagair shóisialta stairiúla arb iad a shainairíonna an mhodha táirgthe a tugtar ábharachas stairiúil (sa staireolaíocht Mharxach) 'feodach' uirthi.

Mar fhoirmiú sóisialta-eacnamaíoch, thosaigh an fhiúdachas sa chianaois leis an t-aistriú ó shclábhaíocht go modh táirgthe feodach, Ag toiseacht le géarchéim an tríú haois agus, thar aon rud eile, le díscaoileadh Impireacht Rómhánach an Iarthair (5ú haois) agus bunú na ríochtaí Gearmánacha agus Impireacht na gCairlínseach (an 8ú agus an 9ú haois).

Bunaithe ar thraidisiúin dhlíthiúla éagsúla (an dlí Rómhánach agus an dlí Gearmánach araon - caidreamh cliente, lucht coimhdeachta agus vasáilleacht), d'fhreagair an fhiúdachas neamhshláine agus éagobhsaíocht ré na n-ionsaithe a tharla ar feadh na gcéadta bliain (Gearmánaigh, Slavaigh, Maigiaraigh, Moslamaigh, Lochlannaigh). Mar gheall ar neamhábaltacht na n-institiúidí stáit, i bhfad ó bhaile, tháinig an t-aon shlándáil ó údaráis áitiúla, a chuir uaisle nó an chléir, a rialaigh caisleáin nó mainistreacha daingne i suíomhanna tuaithe, a tiontaíodh ina n-ionaid chumhachta nua i bhfianaise meath na gcathracha.

@@ Líne 1: / Líne 1: @@
 [[Íomhá:Cleric-Knight-Workman.jpg|deas|250px|thumb|[[Cléir]], [[ridire]] agus [[tuathánach]]]]
-Ba chóras sóisialta ceannasach s[[an Eoraip]] [[An Mheánaois|mheánaoiseach]] é an '''feodachas'''.
+Ba chóras sóisialta ceannasach s[[an Mheánaois]] in [[Iarthar na hEorpa]], agus sa [[An Nua-Aois Luath|Nua-Aois Luath]] in [[Oirthear na hEorpa]], é an '''feodachas'''
+Bhí [[dílárú]] na [Cumhacht pholiticiúl|cumhachta polaitiúla]]; bunaithe ar an idirleathadh cumhachta ón mbarr (áit ina raibh an impire nó na [[Rí|ríthe]] go teoiriciúil) go dtí an bonn ina raibh cumhacht áitiúil á feidhmiú go héifeachtach le féinriail nó neamhspleáchas ag na huasalaicmí, darbh ainm uaisle, na teidil a fuarthas ó ghobharnóirí [[Impireacht na gCairlínseach]] ([[Diúc|diúic]], [[Marcas|marcais]], [[cunta|cuntaí]]) nó a raibh bunús eile acu ([[Barún|barúin]], [[Ridire|ridirí]], srl.).
+Úsáidtear an téarma seo freisin sa staireolaíocht chun tagairt a dhéanamh do na heagair shóisialta stairiúla arb iad a shainairíonna [[córas táirgeachta|an mhodha táirgthe]] a tugtar [[ábharachas stairiúil]] (sa [[staireolaíocht Mharxach]]) 'feodach' uirthi.
-{{síol}}
+Mar fhoirmiú sóisialta-eacnamaíoch, thosaigh an fhiúdachas sa chianaois leis an t-aistriú ó shclábhaíocht go modh táirgthe feodach, Ag toiseacht le [[géarchéim an tríú haois]] agus, thar aon rud eile, le díscaoileadh [[Impireacht Rómhánach an Iarthair]] (5ú haois) agus bunú na ríochtaí Gearmánacha agus Impireacht na gCairlínseach (an 8ú agus an 9ú haois).
+Bunaithe ar thraidisiúin dhlíthiúla éagsúla (an [[dlí Rómhánach]] agus [[Cearta treibhe Gearmánacha|an dlí Gearmánach]] araon - caidreamh cliente,  lucht coimhdeachta agus vasáilleacht), d'fhreagair an fhiúdachas neamhshláine agus éagobhsaíocht ré na n-ionsaithe a tharla ar feadh na gcéadta bliain (Gearmánaigh, Slavaigh, Maigiaraigh, Moslamaigh, Lochlannaigh). Mar gheall ar neamhábaltacht na n-institiúidí stáit, i bhfad ó bhaile, tháinig an t-aon shlándáil ó údaráis áitiúla, a chuir uaisle nó an chléir, a rialaigh caisleáin nó mainistreacha daingne i suíomhanna tuaithe, a tiontaíodh ina n-ionaid chumhachta nua i bhfianaise meath na gcathracha.
 [[Catagóir:Feodachas]]