An difríocht idir athruithe ar: "Leabhar Bhaile an Mhóta"

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Browse history interactively
← Gabh chuig an difear roimhe seoAn chéad dhifear eile →
Content deleted Content added
VisualWikitext
→‎Táirgeadh agus stair: ... ag aistriú go gaeilge
clib: Mobile edit Mobile web edit
→‎Táirgeadh agus stair: ... ag aistriú go gaeilge
clib: Mobile edit Mobile web edit
Líne 43: Líne 43:
Díolaimíodh<ref>''[http://catalogue.nli.ie/Record/vtls000132145 History of Ballymote and the Parish of Emlaghfad]'' le James McDonagh i Leabharlann Náisiúnta na hÉireann</ref> an leabhar ag deireadh na 14ú haoise, ag caisleán Bhaile am Mhóta ar son Tonnaltaigh Mhic Dhonnchadha. Ba é an príomhthiomsaitheoir é Manas Ó Dubhgeannáin, sliocht de chlann a bhí ina n[[Ollamh|Ollaimh]] agus scríobhaithe i ngiollacht Mhic Dhonnchadha agus chlann Mhic Dhiarmada. Ba scríobhaithe eile an leabhair iad Solomon Ó Droma, sliocht de chlann mór le rá as Contae Fhear Manach, agus Riobáird Mac Síoda. Is bailiúchán de shaothair níos sine é an leabhar, den chuid is mó lámhscríbhinní scaoilte agus doiciméid thairbheacha, a fágadh ar oidhreacht ag Mac Dhonnchadha.
Díolaimíodh<ref>''[http://catalogue.nli.ie/Record/vtls000132145 History of Ballymote and the Parish of Emlaghfad]'' le James McDonagh i Leabharlann Náisiúnta na hÉireann</ref> an leabhar ag deireadh na 14ú haoise, ag caisleán Bhaile am Mhóta ar son Tonnaltaigh Mhic Dhonnchadha. Ba é an príomhthiomsaitheoir é Manas Ó Dubhgeannáin, sliocht de chlann a bhí ina n[[Ollamh|Ollaimh]] agus scríobhaithe i ngiollacht Mhic Dhonnchadha agus chlann Mhic Dhiarmada. Ba scríobhaithe eile an leabhair iad Solomon Ó Droma, sliocht de chlann mór le rá as Contae Fhear Manach, agus Riobáird Mac Síoda. Is bailiúchán de shaothair níos sine é an leabhar, den chuid is mó lámhscríbhinní scaoilte agus doiciméid thairbheacha, a fágadh ar oidhreacht ag Mac Dhonnchadha.


Ar an gcéad leathanach, faightear léaráid den [[Áirc Naoi]] mar a mheas an scríobhfaí mar a bhí. Tá an chéad leathanach scríofa ar iarraidh, agus tosaíonn an dara le cur síos ar aoiseanna an domhain; Pádraig agus a theaghlach; treoracha Chormaic do rí; agus suirbhéireacht fhisiciúil agus gheolaíoch ar Éirinn. Part of the work is devoted to the [[An Fhiannaíocht]] agus [[Brian Bóramha]], agus [[Leabhar na gCeart]]. Tá ann chomh maith tráchtais ar ghairm an fhile, ar mheadaracht éigse, ar scríbhneoireacht [[Ogham|Oghaim]] agus ar theangeolaíocht. Ag deireadh an leabhar, tá aistriúcháin ón nGréigis: léirscrios na Traí agus fánaíocht Odaiséis, agus ina theannta achoimre an 'Aeneid' le Virgil, ag tús le haitheasc Nestor.
Ar an gcéad leathanach, faightear léaráid den [[Áirc Naoi]] mar a mheas an scríobhfaí mar a bhí. Tá an chéad leathanach scríofa ar iarraidh, agus tosaíonn an dara le cur síos ar aoiseanna an domhain.
Faightear sa leabhar tráchtais ar stair na gciní Giúdacha; Naomh Pádraig agus a theaghlach; treoracha ó Chormac do rí; agus suirbhéireacht fhisiciúil agus gheolaíoch ar Éirinn. Part of the work is devoted to the [[An Fhiannaíocht]] agus [[Brian Bóramha]], agus [[Leabhar na gCeart]]. Tá ann chomh maith tráchtais ar ghairm an fhile, ar mheadaracht éigse, ar scríbhneoireacht [[Ogham|Oghaim]] agus ar theangeolaíocht. Ag deireadh an leabhar, tá aistriúcháin ón nGréigis: léirscrios na Traí agus fánaíocht Odaiséis, agus ina theannta achoimre an 'Aeneid' le Virgil, ag tús le haitheasc Nestor.


Maraon le cuid mhaith dá leithéid, tá clú agus cáil bainte amach ag Leabhar Bhaile an Mhóta de bharr a fánaíochta. Le céad bhliain anuas, bhí sé ar na nithe is luachmhaire ar domhan leis an gclann Mhic Dhonnchadha de Chorran. Ah tús na 16ú haoise, it fell into the possession of the O'Donnells, with whom it remained go dtí [[Imeacht na nIarlaí|Teitheadh na nIarlaí]] sa bhliain 1603. Bhí sé sa leabharlann i Coláiste na Tríonóide ó 1620 go 1767. It disappeared from the library agus fuarthas níos déanaí é i mBurgúin na Fraince. Sa bhliain 1785, tógadh ar ais go hÉirinn é, chuig [[Acadamh Ríoga na hÉireann]], áit a bhfuil sé fós mar thaisce anois. Tógadh griangrafanna de in 1887 agus rinneadh dhá chéad chóip.
Maraon le cuid mhaith dá leithéid, tá clú agus cáil bainte amach ag Leabhar Bhaile an Mhóta de bharr a fánaíochta. Le céad bhliain anuas, bhí sé ar na nithe is luachmhaire ar domhan leis an gclann Mhic Dhonnchadha de Chorran. Ah tús na 16ú haoise, it fell into the possession of the O'Donnells, with whom it remained go dtí [[Imeacht na nIarlaí|Teitheadh na nIarlaí]] sa bhliain 1603. Bhí sé sa leabharlann i Coláiste na Tríonóide ó 1620 go 1767. It disappeared from the library agus fuarthas níos déanaí é i mBurgúin na Fraince. Sa bhliain 1785, tógadh ar ais go hÉirinn é, chuig [[Acadamh Ríoga na hÉireann]], áit a bhfuil sé fós mar thaisce anois. Tógadh griangrafanna de in 1887 agus rinneadh dhá chéad chóip.

Leagan ó 06:39, 18 Aibreán 2019

Scríobhadh Leabhar Bhaile an Mhóta, ARÉ MS 23 P 12, 275 ff., in 1390 nó 1391, i mBaile an Mhóta nó in aice leis, anois i gContae Shligigh, ach i dtuath An Chorainn ag an am.

Táirgeadh agus stair

Díolaimíodh[1] an leabhar ag deireadh na 14ú haoise, ag caisleán Bhaile am Mhóta ar son Tonnaltaigh Mhic Dhonnchadha. Ba é an príomhthiomsaitheoir é Manas Ó Dubhgeannáin, sliocht de chlann a bhí ina nOllaimh agus scríobhaithe i ngiollacht Mhic Dhonnchadha agus chlann Mhic Dhiarmada. Ba scríobhaithe eile an leabhair iad Solomon Ó Droma, sliocht de chlann mór le rá as Contae Fhear Manach, agus Riobáird Mac Síoda. Is bailiúchán de shaothair níos sine é an leabhar, den chuid is mó lámhscríbhinní scaoilte agus doiciméid thairbheacha, a fágadh ar oidhreacht ag Mac Dhonnchadha.

Ar an gcéad leathanach, faightear léaráid den Áirc Naoi mar a mheas an scríobhfaí mar a bhí. Tá an chéad leathanach scríofa ar iarraidh, agus tosaíonn an dara le cur síos ar aoiseanna an domhain.

Faightear sa leabhar tráchtais ar stair na gciní Giúdacha; Naomh Pádraig agus a theaghlach; treoracha ó Chormac do rí; agus suirbhéireacht fhisiciúil agus gheolaíoch ar Éirinn. Part of the work is devoted to the An Fhiannaíocht agus Brian Bóramha, agus Leabhar na gCeart. Tá ann chomh maith tráchtais ar ghairm an fhile, ar mheadaracht éigse, ar scríbhneoireacht Oghaim agus ar theangeolaíocht. Ag deireadh an leabhar, tá aistriúcháin ón nGréigis: léirscrios na Traí agus fánaíocht Odaiséis, agus ina theannta achoimre an 'Aeneid' le Virgil, ag tús le haitheasc Nestor.

Maraon le cuid mhaith dá leithéid, tá clú agus cáil bainte amach ag Leabhar Bhaile an Mhóta de bharr a fánaíochta. Le céad bhliain anuas, bhí sé ar na nithe is luachmhaire ar domhan leis an gclann Mhic Dhonnchadha de Chorran. Ah tús na 16ú haoise, it fell into the possession of the O'Donnells, with whom it remained go dtí Teitheadh na nIarlaí sa bhliain 1603. Bhí sé sa leabharlann i Coláiste na Tríonóide ó 1620 go 1767. It disappeared from the library agus fuarthas níos déanaí é i mBurgúin na Fraince. Sa bhliain 1785, tógadh ar ais go hÉirinn é, chuig Acadamh Ríoga na hÉireann, áit a bhfuil sé fós mar thaisce anois. Tógadh griangrafanna de in 1887 agus rinneadh dhá chéad chóip.

Achoimre

The first page of the work contains a drawing of Áirc Naoi. The first written page is lost, and the second page describes the ages of the world.

The book ends with various Greek and Latin fragments on the fall of An Traí, including a fragment of the Aeneid.

Eagráin

  • Robert Atkinson. NY: AMS Press. ISBN 0-404-17535-X
  • O'Donovan, The Book of Rights, eag. agus aistr. 1847.
  • The Book of Ballymote: Photographic facsimile with introduction by R. Atkinson, Baile Átha Cliath, 1887.

Foinsí

  • McDonagh, James, History of Ballymote and the Parish of Emlaghfad (1998). [1]
  • Harrison, A.: 'Leabhar Bhaile an Mhóta ag tús an 18ú aois', Éigse 23 (1989), 147-50.
  • Ó Concheanainn, T.: 'The Book of Ballymote', Celtica 14 (1981), 15-25.

Naisc sheachtracha

Tagairtí

  1. ↑ History of Ballymote and the Parish of Emlaghfad le James McDonagh i Leabharlann Náisiúnta na hÉireann


Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Leabhar_Bhaile_an_Mhóta&oldid=926574"