An difríocht idir athruithe ar: "Charles Stewart Parnell"

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Content deleted Content added
Tyuiop (plé | dréachtaí)
mNo edit summary
No edit summary
Líne 17: Líne 17:
|céile =[[Katharine O'Shea]] (1875–1891)
|céile =[[Katharine O'Shea]] (1875–1891)
|}}
|}}
[[Íomhá:Charles Stewart Parnell photograph.jpg|clé|mion|194x194px|1870 - 1880]]
Polaiteoir [[Éire]]annach ab ea '''Charles Stewart Parnell''' ([[27 Meitheamh]], [[1846]] – [[6 Deireadh Fómhair]], [[1891]]).
Polaiteoir [[Éire]]annach ab ea '''Charles Stewart Parnell''' ([[27 Meitheamh]], [[1846]] – [[6 Deireadh Fómhair]], [[1891]]).


Líne 22: Líne 23:


Bhí cónaí air i n[[Gleanntáin na hAbhainn]], [[Ráth Droma]], [[Contae Chill Mhantáin]], agus tá a eastát oscailte don phobal inniu.
Bhí cónaí air i n[[Gleanntáin na hAbhainn]], [[Ráth Droma]], [[Contae Chill Mhantáin]], agus tá a eastát oscailte don phobal inniu.
[[Íomhá:Punch Anti-Irish propaganda (1882) Irish Frankenstein.jpg|clé|mion|208x208px|Bolscareacht ó Punch (1882) Parnell mar "Irish Frankenstein"]]


== Conradh na Talún ==
== Conradh na Talún ==
Líne 27: Líne 29:


Chuir cumhacht an Chonartha eagla ar an rialtas Gallda agus gabhadh Parnell. Bhí sé i bpríosún ar feadh tamaill. Scaoileadh saor é nuair a dhiúltaigh tionóntaí cíos ar bith a íoc. Sa bhliain 1881 tháinig acht i bhfeidhm a bhunaigh cúirteanna talún chun cíos cothrom a shocrú. As sin amach ní bheadh tiarna talún in ann tionónta a dhíshealbhú má bhí an cíos íoctha aige.
Chuir cumhacht an Chonartha eagla ar an rialtas Gallda agus gabhadh Parnell. Bhí sé i bpríosún ar feadh tamaill. Scaoileadh saor é nuair a dhiúltaigh tionóntaí cíos ar bith a íoc. Sa bhliain 1881 tháinig acht i bhfeidhm a bhunaigh cúirteanna talún chun cíos cothrom a shocrú. As sin amach ní bheadh tiarna talún in ann tionónta a dhíshealbhú má bhí an cíos íoctha aige.
[[Íomhá:Katherine O Shea.jpg|clé|mion|204x204px|Katharine O'Shea (Mrs Charles Stewart Parnell)]]


== Rialtas Dúchais ==
== Rialtas Dúchais ==
Theastaigh ó Pharnell deireadh a chur le h[[Acht an Aontais]] agus Rialtas Dúchais a bhaint amach.<ref>Paul Bew, ''Parnell, Charles Stewart (1846-1891), politician and landowner'', Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press (2004-5)</ref>
Theastaigh ó Pharnell deireadh a chur le h[[Acht an Aontais]] agus Rialtas Dúchais a bhaint amach.<ref>Paul Bew, ''Parnell, Charles Stewart (1846-1891), politician and landowner'', Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press (2004-5)</ref>

B'é [[Charles Stewart Parnell]] a bhunaigh an [[Páirtí Parlaiminteach na hÉireann]] sa bhliain [[1882]], in áit [[Léig an Rialtais Dúchais]]<ref>Cowman, Des - Fianaise na Staire Iml. 3 : Gnéithe de Stair an 20ú hAois, Ar dTuiscint ar an Domhan Nua-Aoiseach (An Gúm 1991).</ref>,
B'é [[Charles Stewart Parnell]] a bhunaigh an [[Páirtí Parlaiminteach na hÉireann]] sa bhliain [[1882]], in áit [[Léig an Rialtais Dúchais]]<ref>Cowman, Des - Fianaise na Staire Iml. 3 : Gnéithe de Stair an 20ú hAois, Ar dTuiscint ar an Domhan Nua-Aoiseach (An Gúm 1991).</ref>,

Chuaigh sé go Meiriceá chun airgead a bhailiú agus cabhair a lorg. Bhí an-tóir air i measc na ndaoine. Ritheadh bille um Rialtas Dúchais na hÉireann sa bhliain 1886, ach ní bhfuair sé faomhadh Theach na dTeachtaí.
Chuaigh sé go Meiriceá chun airgead a bhailiú agus cabhair a lorg. Bhí an-tóir air i measc na ndaoine. Ritheadh bille um Rialtas Dúchais na hÉireann sa bhliain 1886, ach ní bhfuair sé faomhadh Theach na dTeachtaí.

Bhí scoilt sa Pháirtí Parlaiminteach na hÉireann nuair a thit Parnell sa bhliain [[1891]].
Bhí scoilt sa Pháirtí Parlaiminteach na hÉireann nuair a thit Parnell sa bhliain [[1891]].


[[Íomhá:StatueParnellDublin.JPG|thumb|200px|Dealbh chuimhneacháin i mBaile Átha Cliath ar Shráid Pharnell]]
[[Íomhá:StatueParnellDublin.JPG|thumb|200px|Dealbh chuimhneacháin i mBaile Átha Cliath ar Shráid Pharnell|alt=|clé]]
== Scannal O'Shea ==
== Scannal O'Shea ==
Sa bhliain 1890 d'fhógair Parnell go raibh sé chun [[Katharine O'Shea]] a phósadh, bean a bhí tar éis colscaradh a fháil. Bhí adhaltranas ar siúl ag Parnell agus Kitty O'Shea roimhe sin. Chuir an scannal isteach ar a lán daoine. Labhair go leor díobh amach i gcoinne Pharnell, agus chaill sé cuid mhaith dá thacaíocht. Phós Parnell O'Shea ar [[25 Meitheamh]], [[1891]].
Sa bhliain 1890 d'fhógair Parnell go raibh sé chun [[Katharine O'Shea]] a phósadh, bean a bhí tar éis colscaradh a fháil. Bhí adhaltranas ar siúl ag Parnell agus Kitty O'Shea roimhe sin. Chuir an scannal isteach ar a lán daoine. Labhair go leor díobh amach i gcoinne Pharnell, agus chaill sé cuid mhaith dá thacaíocht. Phós Parnell O'Shea ar [[25 Meitheamh]], [[1891]].
[[Íomhá:CSParnell.jpg|link=https://ga.wikipedia.org/wiki/%C3%8Domh%C3%A1:CSParnell.jpg|deas|mion|131x131px|[[Charles Stewart Parnell]].]]


== Bás agus sochraid ==
== Bás agus sochraid ==
Bhuail taom croí Parnell i nDeireadh Fómhair, agus fuair sé bás i m[[Brighton]] i [[Sasana]]. Ní raibh sé ach 45 bliain d'aois. Bhí níos mó ná 200,000 duine ar a shochraid i m[[Baile Átha Cliath]] ar [[11 Deireadh Fómhair]], [[1891]]. Cuireadh san uaigh i [[Reilig Ghlas Naíon]] é.
Bhuail taom croí Parnell i nDeireadh Fómhair, agus fuair sé bás i m[[Brighton & Hove|Brighton]] i [[Sasana]]. Ní raibh sé ach 45 bliain d'aois. Bhí níos mó ná 200,000 duine ar a shochraid i m[[Baile Átha Cliath]] ar [[11 Deireadh Fómhair]], [[1891]].
Cuireadh san uaigh i [[Reilig Ghlas Naíon]] é.


== Tagairtí ==
== Tagairtí ==

Leagan ó 20:53, 30 Eanáir 2019

Teimpléad:Bosca Sonraí Polaiteoir

1870 - 1880

Polaiteoir Éireannach ab ea Charles Stewart Parnell (27 Meitheamh, 18466 Deireadh Fómhair, 1891).

Duine de na ceannairí ba thábhachtaí in Éirinn agus sa Ríocht Aontaithe sa naoú haois déag ab ea Parnell, agus tugtar an leasainm "Rí gan choróin na hÉireann" air. Ba bhall de Theach na dTeachtaí é ó 1875 ar aghaidh. Uachtarán Chonartha na Talún ab ea é, agus theastaigh Rialtas Dúchais uaidh.

Bhí cónaí air i nGleanntáin na hAbhainn, Ráth Droma, Contae Chill Mhantáin, agus tá a eastát oscailte don phobal inniu.

Bolscareacht ó Punch (1882) Parnell mar "Irish Frankenstein"

Conradh na Talún

Bhunaigh Mícheál Dáibhéad Conradh na Talún sa bliain 1879. Ba é Parnell an chéad uachtarán ar an gConradh. Theastaigh ó Chonradh na Talún deireadh a chur le cíosanna arda agus díshealbhú, agus deis a thabhairt do thionúntaí an talamh a cheannach dóibh féin. Bhí modhanna síochánta ag an gConradh. Cuireadh cruinnithe ar siúl áit ar bith a raibh trioblóid ann, agus mhol an Conradh baghcat a dhéanamh.

Chuir cumhacht an Chonartha eagla ar an rialtas Gallda agus gabhadh Parnell. Bhí sé i bpríosún ar feadh tamaill. Scaoileadh saor é nuair a dhiúltaigh tionóntaí cíos ar bith a íoc. Sa bhliain 1881 tháinig acht i bhfeidhm a bhunaigh cúirteanna talún chun cíos cothrom a shocrú. As sin amach ní bheadh tiarna talún in ann tionónta a dhíshealbhú má bhí an cíos íoctha aige.

Katharine O'Shea (Mrs Charles Stewart Parnell)

Rialtas Dúchais

Theastaigh ó Pharnell deireadh a chur le hAcht an Aontais agus Rialtas Dúchais a bhaint amach.[1]

B'é Charles Stewart Parnell a bhunaigh an Páirtí Parlaiminteach na hÉireann sa bhliain 1882, in áit Léig an Rialtais Dúchais[2],

Chuaigh sé go Meiriceá chun airgead a bhailiú agus cabhair a lorg. Bhí an-tóir air i measc na ndaoine. Ritheadh bille um Rialtas Dúchais na hÉireann sa bhliain 1886, ach ní bhfuair sé faomhadh Theach na dTeachtaí.

Bhí scoilt sa Pháirtí Parlaiminteach na hÉireann nuair a thit Parnell sa bhliain 1891.

Dealbh chuimhneacháin i mBaile Átha Cliath ar Shráid Pharnell

Scannal O'Shea

Sa bhliain 1890 d'fhógair Parnell go raibh sé chun Katharine O'Shea a phósadh, bean a bhí tar éis colscaradh a fháil. Bhí adhaltranas ar siúl ag Parnell agus Kitty O'Shea roimhe sin. Chuir an scannal isteach ar a lán daoine. Labhair go leor díobh amach i gcoinne Pharnell, agus chaill sé cuid mhaith dá thacaíocht. Phós Parnell O'Shea ar 25 Meitheamh, 1891.

Charles Stewart Parnell.

Bás agus sochraid

Bhuail taom croí Parnell i nDeireadh Fómhair, agus fuair sé bás i mBrighton i Sasana. Ní raibh sé ach 45 bliain d'aois. Bhí níos mó ná 200,000 duine ar a shochraid i mBaile Átha Cliath ar 11 Deireadh Fómhair, 1891.

Cuireadh san uaigh i Reilig Ghlas Naíon é.

Tagairtí

  1. Paul Bew, Parnell, Charles Stewart (1846-1891), politician and landowner, Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press (2004-5)
  2. Cowman, Des - Fianaise na Staire Iml. 3 : Gnéithe de Stair an 20ú hAois, Ar dTuiscint ar an Domhan Nua-Aoiseach (An Gúm 1991).