An difríocht idir athruithe ar: "Réalta"
Réaltaeolais (plé | dréachtaí) mNo edit summary |
No edit summary |
||
Líne 1: | Líne 1: | ||
[[Íomhá:1kpc Star Map.gif|mion]] |
|||
Is é rud is '''réalta''' ann ná rinn neimhe agus foinse solais. Is amhlaidh a ghineann réalta [[fuinneamh]]. Trí bhíthin comhleá eithneach ina croíleacán é sin. Réalta is ea an [[Grian|Ghrian]] seo againne. |
|||
Is é rud is '''réalta''' ann ná Rinn spéire a ghineann [[fuinneamh]] trí bhíthin comhleáite [[Núicléas (réalteolaíocht)|núicléach]] ina croíleacán, agus atá ina fhoinse [[Solas|solais]] mar sin<ref>{{Luaigh foilseachán|author=Hussey, Matt|date=2011|url=|title=Fréam an Eolais|journal=|volume=|issue=2011}}</ref>. Trí bhíthin comhleá eithneach ina croíleacán é sin. Réalta is ea an [[Grian|Ghrian]] seo againne. |
|||
== Fisic == |
|||
Ní réaltaí iad na [[pláinéid]], na hastaróidigh, ná na [[Gealach|gealacha]]. Ní ghineann siad seo [[solas]]. Nuair a dhéanann solas na gréine imbhualadh leo sin, is é rud a dhéanann siad: an solas sin a fhrithchaitheamh. Is [[liathróid|liathróidí]] de ghás te iad na réaltaí. Is í a gcuid imtharraingthe féin a bhíonn a gcoinneáil le chéile. Is réalta sa mheánmhéid í an Ghrian. Is mó faoi mhilliún i ná an [[Domhan]], nó mar sin. Cuid de na réaltaí - is lú ná an deichiú cuid de mhéid na gréine, agus tá réaltaí eile ann agus is mó faoi sheasca iad ná méid na gréine. Timpeall 6,000 °C an teocht atá ar dhromchla na gréine, agus meastar gur 15,000 °C de theocht a bhíonn ina lár. |
|||
Ní réaltaí iad na [[pláinéid]], na h[[Astaróideach|astaróidigh]], ná na [[Gealach|gealacha]]. Ní ghineann siad seo [[solas]]. Nuair a dhéanann solas na gréine imbhualadh leo sin, is é rud a dhéanann siad: an solas sin a fhrithchaitheamh. |
|||
Is [[liathróid|liathróidí]] de ghás te iad na réaltaí. Is í a gcuid imtharraingthe féin a bhíonn a gcoinneáil le chéile. |
|||
⚫ | |||
Is réalta sa mheánmhéid í an Ghrian. Is mó faoi mhilliún i ná an [[Domhan]], nó mar sin. |
|||
[[Íomhá:PIA20055 Cool Star Marked by Long-Lived Storm (Artist's Concept) (cropped).gif|mion|W1906+40]] |
|||
Cuid de na réaltaí - is lú ná an deichiú cuid de mhéid na gréine, agus tá réaltaí eile ann agus is mó faoi sheasca iad ná méid na gréine. Timpeall 6,000 °C an teocht atá ar dhromchla na gréine, agus meastar gur 15,000 °C de theocht a bhíonn ina lár. |
|||
⚫ | |||
Ina [[réaltbhuíon]]ta a bhíonn na réaltaí. Idir deich gcinn agus deich míle réalta a bhíonn sa bhuíon. Ina [[réaltra|réaltraí]] a bhíonn na réaltbhuíonta seo. |
Ina [[réaltbhuíon]]ta a bhíonn na réaltaí. Idir deich gcinn agus deich míle réalta a bhíonn sa bhuíon. Ina [[réaltra|réaltraí]] a bhíonn na réaltbhuíonta seo. |
||
[[Íomhá:Motion in the Crab Nebula (09-2005 to 11-2005).gif|clé|mion|Crab Nebula]] |
|||
[[Íomhá:Proxima Centauri 2MASS Atlas.jpg|mion|Proxima Centauri (2Mass)]] |
|||
== Na réaltaí is gaire == |
|||
Is iad seo na réaltaí is gaire don Domhan, lena bhfad amach i solasbhlianta: |
|||
* Proxima Centauri 4.24 |
|||
* Alpha Centauri A 4.34 |
|||
* Alpha Centauri B 4.34 |
|||
* Réalta Barnard 5.97 |
|||
* Wolf 359 7.80 |
|||
* Lalande 2 1 1 85 8.19 |
|||
* UV Ceti A 8.55 |
|||
* UV Ceti B 8.55 |
|||
* Sirius A 8.67 |
|||
* Sirius B 8.67 |
|||
== Féach freisin == |
|||
* [[Réalta an bháis|réalta an bháis (Neimisis)]] |
|||
* [[réalta athraitheach]] |
|||
* [[réalta bhíogach]] |
|||
* [[an Réalta Thuaidh]] |
|||
* [[réaltbhitheolaíocht]] |
|||
== Tagairtí == |
|||
{{Reflist}} |
|||
[[Catagóir:Réaltaí|*]] |
[[Catagóir:Réaltaí|*]] |
Leagan ó 11:07, 15 Lúnasa 2018
Is é rud is réalta ann ná Rinn spéire a ghineann fuinneamh trí bhíthin comhleáite núicléach ina croíleacán, agus atá ina fhoinse solais mar sin[1]. Trí bhíthin comhleá eithneach ina croíleacán é sin. Réalta is ea an Ghrian seo againne.
Fisic
Ní réaltaí iad na pláinéid, na hastaróidigh, ná na gealacha. Ní ghineann siad seo solas. Nuair a dhéanann solas na gréine imbhualadh leo sin, is é rud a dhéanann siad: an solas sin a fhrithchaitheamh.
Is liathróidí de ghás te iad na réaltaí. Is í a gcuid imtharraingthe féin a bhíonn a gcoinneáil le chéile.
Is réalta sa mheánmhéid í an Ghrian. Is mó faoi mhilliún i ná an Domhan, nó mar sin.
Cuid de na réaltaí - is lú ná an deichiú cuid de mhéid na gréine, agus tá réaltaí eile ann agus is mó faoi sheasca iad ná méid na gréine. Timpeall 6,000 °C an teocht atá ar dhromchla na gréine, agus meastar gur 15,000 °C de theocht a bhíonn ina lár.
Dath dearg a bhíonn ar na réaltaí is fuaire, dath buí ar réaltaí i meánraon na teochta, ar an grian abair, agus dath gorm nó bán ar na réaltaí níos teo fós.
Ina réaltbhuíonta a bhíonn na réaltaí. Idir deich gcinn agus deich míle réalta a bhíonn sa bhuíon. Ina réaltraí a bhíonn na réaltbhuíonta seo.
Na réaltaí is gaire
Is iad seo na réaltaí is gaire don Domhan, lena bhfad amach i solasbhlianta:
- Proxima Centauri 4.24
- Alpha Centauri A 4.34
- Alpha Centauri B 4.34
- Réalta Barnard 5.97
- Wolf 359 7.80
- Lalande 2 1 1 85 8.19
- UV Ceti A 8.55
- UV Ceti B 8.55
- Sirius A 8.67
- Sirius B 8.67
Féach freisin
- réalta an bháis (Neimisis)
- réalta athraitheach
- réalta bhíogach
- an Réalta Thuaidh
- réaltbhitheolaíocht
Tagairtí
- ↑ Hussey, Matt (2011). "Fréam an Eolais" (2011).
Is síol a bhaineann leis réalta é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |